Ymer Çiraku: Një përcjellje te libri “Poezi të zgjedhura” (2003) e Pano Taçit

Ymer Çiraku

 

IN MEMORIAM

 

 

Te njeriu Pano Taçi, gjen njëherësh të shpaloset një gëzim i madh dhe një trishtim po aq i madh – humnerë e vërtetë cfilitëse. Po kështu, edhe në poezinë e tij, i gjen pranë e pranë këto dy përjetime të kundërta, si një kontrast i rëndë dhe i hijshëm njerëzor.

P. Taçi është mbase tek ne nga të rrallët bohemë – në jetë dhe në poezi. Atë mund ta takosh përherë nëpër disa nga kafenetë e kryeqytetit, ku bën kuvendimet e ndezura me miqtë e tij dhe ku shkruan poezitë dhe që i pëlqen t`ua recitojë shumë herë ato – përpara se t`i botojë. Miqtë provojnë kënaqësi nga atmosfera e këndshme, që ai me çdo kusht, përpiqet t`ua ofrojë. Thua se punët e tij, i ka më mbroth se të tjerët. Kur në fakt, është veçse e kundërta. Vjen e vona mbrëmje dhe, kur të gjithë largohen një e nga një drejt konforteve të tyre, ai niset i fundit për në shtëpinë hamoqellë, ku rifillon duelin e gjatë me vetminë. Për të sjellë të nesërmen, sërish ca dromca humori e dromca poezie. Nuk mund të merret fort lehtë me mend se ç`mekanizëm i epshëm shpirtëror mund t`i prodhojë këto farfuritje të holla poetike të tij, në atë sfond mungesash të gjërave, deri nga më të nevojshmet – megjithëse asnjëherë nuk ndihet ankimi lëngonjës për to.

Në poezinë e tij, P. Taçi shfaqet si një kryqtar i dashurisë, në të gjitha rrafshet kuptimore të saj: që nga dashuria për fisin e dheun e të parëve e gjer te ajo e hireve të femrës së drojtur e delikate, apo e hukamave të bashkimit të trupave – në çastet sublime të mëkatit njerëzor. Poetika e dashurisë, mbetet thelbi i kësaj poezie, ku përthyhen e marrin trajtën e vet edhe krijimet polemiste e atakuese me realitetin. Në emër të kësaj dashurie shumëkahëshe.

Në këtë poezi, veli i dashurisë është harmonizuar me ritmin dhe rimat e pasura, që rrjedhin si muzikë e vërtetë, me gjuhën e përkorë poetike – që është qëmtuar plot përkujdesje në brumin e shqipes.

Po sjell këtu një nga poezitë antologjike të poetit, atë me titull “Lodhje e skajshme”, ku besoj se mbetet i pakuptimtë apo i tepërt, çdo koment dhe interpretim spiegues i saj:

 

E lodha veten

duke u grindur me vete.

Më lodhën miqtë dhe unë miqtë i lodha.

E lodha e më lodhi durimi i kësaj jete.

E lodha cigarin

që sytë m`i nxjerr kolla.

 

Zemrën e kapita,

ah, zemra më kapiti

Shpresat në radhë

i lodha se më lodhën.

i lodha ëndërrat që më lodhën ç`më desh shpirti,

dashurinë, që m`u tha

fill sapo e mbollën.

 

Toka në bosht,

 u lodh duke u vërtitur.

Hëna e lodhur

çdo natë zbehet më shumë

I lodha e më lodhën dyert

që kam trokitur

të zbusja paksa shpirtin që poshtë më vunë,

e kudo më përzunë.

 

Dhe udha m`u lodh

dhe fundi pa fund.

I lodha e më lodhën netët pa darkë.

Më lodhën e i lodha trotuaret gjithkund

ku jam endur si një deng leckash pa markë.

 

Dhe fjala m`u lodh në të plasurën buzë,

dhe buza m`u lodh

nga fjala që s`u dëgjua.

Tani,

buza m`u hiros në vatër pa shpuzë,

në shpellat e gjoksit

murgfjala m`u ngujua.

 

Kjo botë e lodhur për në çfund na shtegton?

I lodhëm e na lodhin çdo gjë që na rrethon.