4 korriku, festë kombëtare edhe në hapësirën shqiptare

Suzana Tahiri

Çdo 4 korrik amerikanët kremtojë kryefestën e tyre të Pavarësisë, që daton nga viti 1776. Pikërisht atëhere shtetet kryengritëse mundën Britaninë e Madhe duke shënuar betejën e parë të kolonive për pavarësi.
Kuvendi i Filadelfias hartoi kushtetutën bazë, e cila më 17 shtator 1787 i bëri shtetet e ndara pjesë të një republike të vetme me një qeveri qendrore. Karta e të Drejtave, e përbërë nga 10 amendamentet e para kushtetuese si garanci e të drejtave dhe lirive themelore qytetare, u ratifikua më 1791.
Në shekullin e XIX, SHBA fitoi të tjera hapësira nga Franca, Spanja, Anglia, Meksika dhe Rusia, si dhe u bashkuan me të Republika e Teksasit dhe ajo e Hawait. Mosmarrëveshjet mes dy pjesëve të vendit (Veriut të industrializuar dhe Jugut agro-bujqësor) çuan në Luftën Qytetare Amerikane të viteve 1860.
Fitorja e Veriut parandaloi ndarjen e përhershme të vendit dhe çoi drejt përfundimit të skllavërisë së ligjshme në SHBA. Lufta Spanjollo-Amerikane dhe Lufta I Botërore konfirmuan statusin e vendit si fuqi ushtarake, ndërsa më 1945, ajo doli nga Lufta II Botërore si vendi i parë me armë bërthamore, anëtar i përhershëm i Këshillit të Sigurimit të OKB si dhe themeluese e NATO-s.
Shqiptarët, më proamerikanët në planet
Nuk është sekret të pohohet se shqiptarët njihen aktualisht si populli më proamerikan në planet. Dhe pikërisht këtë gjë e ka sintetizuar më 1 nëntor 2012 Sekretarja e Departamentit Amerikan të Shtetit, Hillari Klinton, ku u shpreh në Tiranë se “SHBA qëndruan me ju për 100 vitet e para të pavarësisë dhe do të qëndrojnë me ju edhe për 100 vitet e ardhshme, edhe për 100 të tjera pas tyre, edhe ato pas këtyre”.
Përkrahja e SHBA nuk u ka munguar shqiptarëve në çastet më të rrezikshme për ta dhe sidomos me mbarimin e dy luftrave botëre, kur diplomaci të tjera e vinin në dyshim edhe atë pak shtet të cunguar, të gllabëruar egërsisht prej fqinjëve. Ka merita të padiskutueshme në mbrotjen shqiptare Xhorxh Fred Uilliams, ish-përfaqësues diplomatik i SHBA-ve në Greqi dhe Mal të Zi. Ai erdhi në 1914 në Shqipëri si i pari misionar diplomatik amerikan pranë Komisionit Ndërkombëtar të Kontrollit. Po ashtu një diplomat i shquar amerikan Uilliam Uoker, në cilësinë e kryevëzhguesit të OSBE-së në Kosovë në 1998, do të sensibilionte opinionin mbarëbotëror për masakrat serbe në mes të Europës.
Janë të njohur përpjekjet e tre presidentëve të fundit amerikanë Bush dhe Klinton në dimensionin e ri që mori faktori shqiptar në Ballkan, çka popullsia autoktone e këtyre viseve do t’i jetë përjetë mirënjohës. Në këtë kuptim 4 korriku i amerikanëve është de fakto kryefestë për shqiptarët në Kosovë, më Shqipëri, më Maqedoni, në Mal të Zi, në Çamëri, në Preshevë dhe në çdo shtet tjetër ku ka përkatësi shqiptare.