Bruno Perini: Daja im, Adriano Çelentano (6)

1968/Nga kundërshtimi i hapur politik tek “Prisencolinensinainciusol”-i

Bota ndryshoi më 1968. Nga Perëndimi deri në Lindje, nga Shtetet e Bashkuara deri në Afrikë, planeti u trondrit nga një drithërimë: Në këtë vit, miliona njerëz iu dhanë, iu përkushtuan takimit me historinë për të bërë të dëgjohet zëri i tyre dhe për të kërkuar një ndryshim rrënjësor të sistemit. Kundërshtimit për luftën në Vietnam iu bashkua, iu rradhit përbri shprehja botërisht e zëmërimit kundër pushtimit të Çekosllovalisë nga tanket sovietike. Afrika e zezë u zgjua dhe ngriti krye kundër zhvillimit të ulët të themeluar nga Perëndimi, madje në Europë, përbri shprehjes së hapur të mospajtimit të punëtorëve e studentëve me sistemin e qeverisjes, shpërtheu qortimi ndaj familjes dhe lindi revolucioni seksual. Intelektualë e historianë janë ende duke rrahur mendime mes tyre mbi vlerën pak a shumë shkatërruese të 1968-ës, por askush nuk mund të mohojë që ishte diçka që ka lënë, në të mirë a në të keqe, një shenjë të thellë. Edhe në këtë rast, daja im Adriano qe habitur, qe shtangur para asaj që po ndodhte: Ai shihte në tematikën e gjashtëdhjetetetës mjaft nga temat e tij, nga bërthamorja tek ekologjia, tek kritika ndaj formave më të dobta, më të këqija të modernitetit, të cilat gjenden te “Ragazzo della via Gluck” ose te “Mondo in mi 7a “, por ndjenjat e tij fetare e mbanin larg dhe e bënin armik të temave mbi seksualitetin e dështimin (“abortin”). Revolucioni seksual shihej nga ai me mosbesim; kritika kundër familjes, po ashtu. Kujtoj fjalosjet e para të ndezura rreth tryezës, ngacmimet e mija ndaj dajës sim, që përktheheshin me kalimin me grushte të mbledhura nën dritaret e “Clan”-it në rrugën Europa dhe dëshirën e tij për të kuptuar ç’po ndodhte. Kujtoj, po ashtu, rrahjet e gjata të mendimeve mbi nevojën e ndryshimeve dhe mënyrat me të cilat ky ndryshim do të duhej të vihej në jetë; sepse edhe ai e kuptonte që kundërshtimi, mohimi, mospranimi, polemikat e grindjet, nuk shterronin në modelet kulturore që mbështesnin format e artit apo ato letrare e morale. Madje, sot mund të thuhet (dhe ai e pohon këtë çelës të shpjegimit) që revolucioni muzikor i gjysmës së parë të viteve ’60 kishte, në një farë kuptimi, paraprirë valën e kundërshtimeve të ’68-ës. Ishin “figli dei fiori” (“djemtë e luleve”), ata që në vitet ’60 morrën pjesë masivisht në manifestimet kundër luftës në Vietnam dhe që ngritën në qiell muzikën e Joan Baez-it e të Bob Gylan-it, të cilët, bashkë me këngëtarë të tjerë, u bënë atëherë udhëheqës moralë për miliona të rinj.
Në Itali, ’68-a muzikore ishte më e zbehtë. Mbizotëronin temat e mëdha politike. Prania e të rinjve punëtorë përbri studentëve ishte karakteristika kryesore e ’68-ës italiane, më të fuqishmes e më të gjerës ndër të gjitha lëvizjet e tilla të Europës, bashkë me atë franceze. Kundërshtimi u vu në jetë me forma të protestës deri atëherë të panjohura: U pushtuan shkolla e universitete dhe u organizuan manifestime që, në shumë raste, shpunë në ndeshje me policinë. Kundërshtimi muzikor në Itali pati pak ndjekës. Të parat gjurma të kryengritjes u dukën si dukuri të masës që më 1966, kur Franco Migliacci e Mauro Lusini shkruajtën tekstin e “C’era un ragazzo che come me amava i «Beatles» e i «Rollingstons»” (“Ishte një djalë, që si unë i donte «Beatles»-ët e «Rolling Stones»-ët”). Kjo këngë është kënduar nga një Gianni Morandi dhe, me detyrim, nuk u botua . Për nder të kronikës duhet kujtuar që RAI çensuroi tekstin, sepse ishte shumë shprehës mbi luftën në Vietnam, një nga faqet më të përgjakura të historisë bashkëkohore.
Edhe Adriano-ja kishte dëshirë të thoshte të tijën lidhur me këto vite. Ai kishte hershuar temat e mëdha të kundërshtimit tek “Mondo in mi 7a ” dhe, siç është në instinktin e tij, nuk mund të mos hidhej me kokë në diçka të panjohur botërisht, që i shtrydhte trutë. Shpirti i tij “kafshor” dhe aftësia e tij për të ndjerë ndryshimet e shtynin, megjithatë, në rrugë të pakalueshme, të paarritshme. Nga ana tjetër, përplasja shoqërore, mbi të gjitha në Milano, bëhej përherë më e ashpër. “Vjeshta e nxehtë e vitit 1969”, një ngjarje që zuri faqe të tëra në libra të historisë, në ato vite dukej nisje e revolucionit: Kishte mjaft nderje rrotull fabrikave të mëdha; kriza ekonomike kishte bërë të lindnin “këshillat e fabrikave” dhe kundërshtimi i vitit 1968 kishte arritur shenjat dalluese të një përplasjeje të ndezur shoqërore. Më 1970, në mes të këtij shqetësimi, Adrianoja ndërmori një rrezik të madh: U hodh në këtë skenar mjaft të ngatërruar e ende të pazbërthyeshëm dhe shpërtheu rragatje të pafundme me pjesën muzikore ende mjaft të vënë nën dyshim: “Chi non lavora non fa l’amore” (“Kush nuk punon, nuk bën dashuri”). Kënga (që nuk mund të ishte ndryshe) u quajt menjëherë si një manifest kundër punëtorëve, një nxitje gjakftohtë kundër grevave. Pastaj arriti e paparashikueshmja: Neofashistët e atëhershëm, të organizuar në “Movimento Sociale Italiano” (“Lëvizje Shoqërore Italiane”), përvetësuan titullin e këngës dhe e bënë një “slogan” të propagandës politike kundër grevave e lëvizjes së kundërshtimit. Shërtheu rrumuja, mishmashi: Gjatë një greve të një ndërmarrje të vogël të Monza-s, punëtoret e vendosura në vargan iu përgjegjën dajës tim me një tabelë gjigande: “I DASHUR ADRIANO, KUSH PUNON NUK BËN DASHURI”.
Për mua, që në ato vite isha student i “Universitetit Shtetëror të Milanos”, ku lëvizjet e kundërshtimit studentor kishin qendrën e rëndesës, qe një goditje vrasëse, dukej sikur unë isha përgjegjës për këtë këngë. Të gjithë ata që mësuan farefisninë time me Adriano-n nuk druheshin të përdornin epitete të çfardo lloji për t’i përçuar nga unë te daja im. Për herë të parë, të qënit nip i të famshmit Adriano nuk ishte shkak mburrjeje, krenarie. Një ditë, pastaj, mbi një mur të Firences u duk shkrimi: “ADRIANO REAZIONARIO” (“ADRIANO REAKSIONAR”). Atëherë vendosa të takohesha me dajën për ta pyetur pse, për dreq, i kishte ardhur në mendje të shkruante një gjë të atillë. Përgjigjia e tij ishte, si do të duhej ta kisha parashikuar, midis pafajsisë, mirëbesimit e komikes. Ishte ai vetë që duke më thënë: “E ke parë çfarë rrumuje është bërë për këngën time”, më shtyu të nxitoj ta pyes: “Do të desha të shihja mirë, pse në mes të kundërshtimit të hapur e të vendosur, ti e vure veten në rolin e zjarrfikësit të grevave. Çfarë prisje ti”? “Po jo, Bruno, jo; e kanë kuptuar keq. Ishte një mënyrë për të çdramatizuar përplasjen që po ndodhte midis pronarëve e punëtorëve. Në tekstin e pjesës sime kërkoj që punëtorët e pronarët të merren vesh midis tyre, të mirëkuptohen. Nuk është mirë kështu”?
Unë u përpoqa t’i shpjegoja se ajo këngë ishte punë grevëthyesi, se sadoqë qëllimi i tij ishte i mirë, në fund të fundit kishte dalë një këngë nxitëse. Me gjithë arsyetimet e mija, ai nuk hoqi dorë, por u mendua, nuk donte të merrej për fashist dhe e kuptonte që diçka nuk shkonte. Në fund të telefonatës i tregova për shkrimin mbi muret e Firences: “E ke parë çfarë kanë shkruar? «Celentano reaksionar»”. “Shiko, shiko!” “Adriano, çfarë bën, habitesh?” “Jo, merre me mend… por më fal që po të bëj këtë pyetje: Çfarë do të thotë, me të vërtetë, reaksionar? Sepse unë s’po e kuptoj aspak”. Zemërimi im u shkri në një të qeshur. I shpjegova pse e kishin akuzuar si reaksionar, e këshillova të merrte një fjalor, por kuptova që në atë pyetje gjendej thelbi i dajës tim të famshën. Thjeshtësia, çiltëria e tij, nganjëherë burim gjërash anakronike, përzihej me pavetëdijen. U dorëzova: Kështu ishte Adriano-ja. I paparashikueshëm; në mënyrë të pavetëdijshme, i aftë për të qënë i ndryshëm në të njëjtën kohë: reaksionar e revolucionar, fetar e laik, politik e jopolitik; i lidhur me traditën, por edhe shtytës i kohëve përpara, si në planin muzikor ashtu edhe në atë të zakoneve; vlerësues i paradokseve. Shembulli më interesant, sipas pikëshikimit muzikor, është “Prisencolinensinainciusol”-i, pjesa që doli më 1972 me një tekst që i përngjet “grammelot”-it, gjuhës që përdor Dario Fo te “Mistero Buffo” (“E fshehta Buffo”), një anglishte e shpikur në sallën e inçizimit e që do të bëhej një “kult”.
Pjesa ishte një “rap, ante litteram” (lat. në tekst; sh.p.), i lindur gati rastësisht. Sot, “Prisencolinensinainciusol”-i është bërë një “ngjarje”, e çuditshme për vetë Adrianon, që kur lexoi mbi “Celentanomaninë” e shpërthyer në Shtetet e Bashkuara, zgurdulloi sytë. Ai tregon përherë se, kur doli “Prisencolinensinainciusol”-i, ishin të paktë ata që besonin në vlerën e kësaj kënge. Duke iu përgjegjur dyshuesve, Adriano thoshte: “Mbas njëzet vjetësh do të jetë në vendin e parë të klasifikimit në Amerikë” . Kanë kaluar tridhjetetetë vjet, por, më në fund, parashikimi frymëzues u vërtetua. “Blog”-u (“dhënësi i lajmeve të shkurtëra”; sh.p.) Boing Boing, shumë i ndjekur në USA, bëri të shpërthejë miti i këngës më të vetë të Adriano-s: Cory Doctorow, shkrimtar e mësues shpitëror i “blogger”-ve amerikanë, foli për këngën e dalë më 1972 me tone entuziaste, e përmendi si një shembull të atyre që këndonin në anglisht pa e njohur gjuhën angleze dhe si shenjë të tërheqësisë se të folurës jonatyrore anglofone. Brenda vetëm pak orëve pjesa e “dhënësit të lajmeve të shkurtëra” (e “blogger”- it; angl. në tekst; sh.p.) u lexua nga mijra të rinj amerikanë, që dëgjonin këngën dhe e komentonin: “Magjepse”, “e sotme”, “e vetë”, “e përveçme”, “gjeniale”, ishin epitetet më të përdorura. Kështu, dyzetvjet mbas daljes së “protorap”-it, në USA shërtheu “Celentanomania”. “Celentano është një legjendë”, shkruante një pajtimtar, që nënshkruante Gjashley, ndërsa të tjerë e përmendnin si shembull të evolucionit të sotëm të “rock”-ut, të tjerë e krahasonin Celentanon me “U2”-in, Dylanin, Elvisin, Remin e Radioheadin; të tjerë thoshin se kënga “Prisencolinensinainciusol” ishte një pjesë, që ka “gjuhën ndërkombëtare të «funk»-ut”. Një mani që vazhdoi të rritej nga ora në orë. Historia e “Prisencolinensinainciusol”-it është, në mënyrë simbolike, historia e vetë Adriano-s: Pavetëdija, vetvetishmëria dhe, në disa vargje, gjenialiteti që sjellin suksesin. Shpesh, Adriano-ja është rikthyer te ajo këngë, e ka zënë në gojë “ngjarjen”: “Prisencolinensinainciusol”: “Kur paraqita «Prisencolinensinainciusol»-in, një pjesë që hershoi «rap»-in me dhjetë vjet, në Itali nuk ndodhi asgjë. Kaluan gjashtë muaj dhe më thirri CGD-ja, për të më thënë që duhej të mendoja për një pjesë të re, e cila duhej të dilte shpejt dhe unë i thashë:
«Po unë e kam pjesën, ajo tashmë është e inçizuar». «Si», u përgjegjën, «e ke inçizuar pjesën e nuk thua asgjë?».
«Po jo,» them unë, «ju e njihni mirë, është Prisen…».
Në të njëjtën kohë arriti nga Franca dikush i një radioje të lirë, mjaft të ndjekur prej të rinjve dhe më tha se donte të blinte këngë nga të mijat. Mbasi i dëgjoi pak, tha: «Dua këtë» dhe ishte «Prisen… ». Drejtori artistik i CGD-së i shpjegoi që pjesa nuk kishte bërë asgjë në Itali dhe ai i tha: «OK, por unë megjithatë e mora». E vuri në radio dhe pati një thes me kërkesa. Atëherë (kontratoja më lejonte ta bëja) i dërgova kërkesën që ta ribotonte pjesën mbas një viti. Shiti një milion kopje në Itali, një milion në Francë, njëlloj në Gjermani dhe në vende të tjera, ku nuk kam qënë kurrë”.
Më 1972, suksesi i “rap”-it të parë italian u zymtua, u ngrys nga sëmundja e zemrës së mikut Memmo Dittongo, që rrezikonte të vdiste. Takimi me vdekjen do të shtyhej për mbas njëzetenjë vjetësh, por atë vit dukej si një e vërtetë e pashmangëshme. Dikush thotë se teksti i “Arcobaleno”-s (“Ylber”-it), këngës që gjendet në albumin e 1999-ës “Io non so parlar d’amore” (“Unë nuk di të flas për dashuri”), nuk është vetëm një kushtim që Mogol i bën Battisti-t, për humbjen e mikut të tij të madh, por edhe një kushtim që Adriano ka dashur t’i bëjë Memmo-s. Miku kishte një keqformim të zemrës dhe në ato vite gjendja e shëndetit të tij po përkeqësohej. Në botë ishte vetëm një njeri që mund ta shpëtonte: kardiologu amerikan Denton Cooley. Një “transplantim” qe shumë i shtrenjtë, por ai dinte të bënte gjëra që të tjerët ende nuk i bënin. Megjithatë, një ndërhyrje duhej të kryhej brenda një kohe sa më të shkurtër, para se të ishte shumë vonë. Adriano-ja e kuptonte rëndësinë e gjendjes dhe nuk humbi kohë: Thirri Sophia Loren-in, që lidhej me Denton Cooley-n dhe me nxitim të madh bindi frikacakun Memmo që të nisej për në Houston, ku Cooley e priste për t’i shpëtuar jetën. Operacioni doli mirë dhe kështu, Memmo, mbas kalimit të një periudhe shërimi, mundi të ishte përsëri shoku i lojrave të Adriano-s. E ndoqi kudo, madje mori një pjesë të rëndësishme në filmin shumë të suksesshëm të Adriano-s: “Yuppi Du”. Pa Memmo-n, Adriano-ja ndihej i humbur dhe kur, në vitet e mëvonëshme, (Memmo-ja; sh.p.) vdiq, për të ishte sikur t’i kishte vdekur një vëlla. Ajo që i bashkonte fort të dy ishte shikimi gazmor i jetës. Memmo ishte një tip hokatar: Një natë, mjaft vite më parë, gjatë përpunimit të “Yuppi Du”-së ndodhesha bashkë me të në Venezia. Unë nuk kisha asnjë lirë në xhep. Ai merrej me riqarkullim hedhurinash dhe të hollat nuk i mungonin; por ishte lindur e kishte jetuar në rrugën Padova, një lagje popullore në veri të Milanos dhe, për pasojë, nuk ishte mësuar me vende “snob”. Atë natë, Memmo pyeti në dhomën e portierit të hotelit “Danieli”, në se aty rrotull kishte ndonjë bar të hapur në atë orë të vonë. Një zotëri shumë i sjellshëm i zyrës së pranimit i tha se ishte i hapur “Harry’s Bar”. Asnjëri nga ne të dy, e pranoj, nuk e dinte se bëhej fjalë për një nga bar-et më të vetë të botës. Hëngëm dy të para, dy pjata me proshuto dhe pimë pak verë. Kur na erdhi llogaria, unë bëra një kërcim mbi ndenjëse: Tridhjetetremijë lira. Kur Memmo kuptoi se nuk ishin tremijetreqind lira, por tridhjetetremijë lira, së pari u zbeh, pastai i filloi një tik i syrit të vetëm të mirë që kishte dhe, më në fund, me një panje të qetë thirri kamarierin e i tha:
“Ju lutem, na sill një dhëmbëkruese dhe kështu, shifrën e llogarisë e rrumbullakosim tridhjetepesëmijë “. Memmo foli me zë mjaft të lartë. Për disa sekonda u ndal gumëzhima e lokalit dhe një zonjë flokëverdhë, me pamje mjaft fodulle, vështroi drejt nesh me mërzi. Ai (Memmo; sh.p.) nuk ia vuri veshin, kërkoi llogarinë dhe buzëqeshi kur përgjegjësi po shihte shtrembër. Kur i tregova një pjatë të mrekullueshme me aragosta, që po i shërbehej tryezës pranë nesh, ai më tha:
“Bruno, mos shiko, sepse përndryshe llogaria shkon në dyzetmijë lira. Këtu kushton edhe të shikosh”. Siç kishim hyrë, ashtu edhe dolëm, me kokën lart, por, që nga ajo ditë, Memmo-ja nuk shkeli më kurrë tek “Harry’s Bar”. Për të, njëlloj si për Adriano-n, loja ishte në bazë të jetës.
1973/Mama Giuditta iku përgjithmonë

Kush e njeh mirë, e di që për Adrianon, nuk mund të krijohet asgjë pa lojë; loja është shpirti i krijimtarisë. E keqja është se, për të, loja nuk është vetëm një pamje e botës, por diçka e prekshme, e lëndët, që në vitet ’60 e ’70 kishte të bënte gati përherë me një pëlhurë të gjelbër, me një shtresë të hollë të gjelbër: ose me atë të tryezës (fushës) së bilardos, ose me atë të tryezës së pokerit apo ruletës. Ngjarjet, që kujtojnë Adrianon me veshje lojtari, janë të shumta. Profesionistët e “stekës” e kujtojnë në vitet ’60, kur jepte shpirtin dhe edhe disa qindarka për t’u bërë një “player” (angl. në tekst; shqip: “lojtar”; sh.p.) i nivelit të lartë i lojës sipas mënyrës italiane dhe asaj goriziane. Pikëmbështetja apo pika tij e drejtimit, ishte “Bar Trabacchi”, një bar fare i vogël i vendosur në fillim të rrugës Gluck, në kufijtë e hekurudhës dhe para një zyre takse doganore: Atje qe një bilardo e vetme. Në ato kohëra, kategoritë nuk ishin të kodifikuara si sot, nuk zhvillohej takimi i madh vjetor i mjeshtrave në Saint-Vincent, nuk kishte një titull botëror me shumë përzgjedhje mes kategorive të para, por në rrethe të ndryshme ku gjendeshin “të mëdhenjtë e stekës” silleshin rrotull kampionë të vërtetë; njerëz që kalonin jetën mbi tryezën e biliardos ndër lokale të mbushur me tym. Njëri prej tyre quhej Ruggero Winkler Crotti, që vërehej nga të gjithë si mjeshtri i kampionëve të sotëm, një nga lojtarët më të zot të bilardos në pesëdhjetëvjeçarët e fundit. Sot Winkleri është më tepër se tetëdhjetëvjeçar, nuk luan më, por nganjëherë mund të shihet ndër salla biliardoje duke stërvitur ndonjë mjeshtër, që dëshiron të përmirësojë lojën e tij. Ishte pikërisht ai, që mjaft vite më parë, në fund të një gare të kategorisë së tretë, në të cilën kishte marë pjesë, më tregoi se njëri nga ata që luanin me Adriano-n në “Bar Trabacchi”, një farë Salina, nuk qe një lojtar dosido, madje në vitet ’60 qe vlerësuar lojtar i madh (dhe, në qoftë se e thoshte Winkler-i, ishte për t’u besuar). Gjërat nuk shkonin gjithmonë mirë në atë barin e vogël pranë hekurudhës. Përveç shumë të fortit Salina, ishte edhe një lojtar tjetër mjaft i zoti i quajtur “llogaritari”, që nuk shpërfillte të luante me të holla. Dhe kështu, loja ishte disa herë e dhembëshme për Adrianon: nuk arrinte të fitonte. Nga ana tjetër, shifrat e futura në lojë bëheshin marramendëse, luhej me dyzim e, për pasojë, shpejt flamuri i garës ngrihej në lartësi të paarritëshme; por dajës tim i pëlqente rreziku. Kur Adrianoja luante me Salina-n ose me “llogaritarin”, në Bar Trabacchi”-n fillonte shfaqja. Adriano-ja ishte bërë tashmë i famshëm dhe shpesh, “fansat” e tij shkonin për ta parë në rrugën Gluck. Ata i rrinin pranë krejt të heshtur, me shpresë për të parë ndonjë goditje të jashtëzakonshme dhe kur Adrianoja jepte goditje “fallco mbrapsh” ose “pesë sponde”, “fansat” entuziazmoheshin. Disa herë, megjithatë, mes tyre fshihej ndonjë profesionist, i cili ndjente erën e të hollave që mund t’i zhvateshin Adrianos, por ai (Adrianoja, sh.p.) pranonte me vështirësi të luante me të holla me njerëz që nuk i njihte; parapëlqente të luante me “llogaritarin” apo me Salina-n dhe, madje, në rast se fitonte, ua linte atyre fitimin. Në shtëpinë e tij të Milanos, në lagjen Maggiolina (e cila, mes milanezëve njihej më tepër si “Qyteti i gazetarëve”) gjendet ende një bilardo, por është me përmasa më të vogla se ato kanoniket, janë ende edhe vrimat përkatëse.
Bilardoja nuk ishte “tapeti i vetëm i gjelbër” (“tryeza e vetme e lojës”) i frekuentuar shpesh nga Adrianoja. Për një kohë të gjatë, daja im ka qënë rrëmbyer nga pokeri e nga “ruleta” dhe, mjaft vite më parë, në një ditë vërtet shumë e keqe, për shkak të disa lodrave kokëkrisura në “Kazinonë e Kampionit”, arriti deri në buzë të humnerës financiare. Në kujtimet e atëherëshme, skena përkatëse është pak a shumë kjo: Adrianoja ishte duke humbur mjaft të holla në “ruletë”. Claudia qe shumë e shqetsuar. Me shpresën për të shmangur dëme më të mëdha, ajo u përpoq të bindte përgjegjësit e kazinosë që të mos i jepnin më të holla bashkëshortit të saj. Drejtoria ndoqi këshillat e zonjës Celentano dhe u duk se rreziku u shty larg. Claudia e Adrianoja shkëmbyen fjalë të nxehta, por dëmi më i madh dukej se ishte shmangur, deri në çastin kur ndërhyri i zëmëruar një shikues i rastit, Vittorio De Sica, një lojtar i zakonshëm i “Chemin de fer” (fr. në tekst; shqip: “Udhë e hekurt”, “Hekurudhë”; sh.p.) dhe frekuentues i madh i kazinosë. De Sica u hoq si i skandalizuar për faktin se kazinoja nuk pranonte t’i jepte një financim të ri Adrianos dhe, më në fund, daja im arriti të merrte të holla të tjera, shumë të holla e i humbi të gjitha. Ishte një humbje e paharrueshme, që krijoi jo pak probleme te Adriano-ja, duke e rrezikuar të prekte financën e “Clan”-it. Ajo ditë shënoi një kthesë: Adriano kuptoi që kishte bërë një pamendësi dhe vendosi ta mbyllte me kumarin. Porsa u kthye në Milano shkoi në varreza dhe u betua mbi varrin e Leontimo-s (etë atit) se nuk do të lozte më kurrë me “ruletë”. I mbeti vetëm dëshirimi i zjarrtë për “tryezën e gjelbër” (“tryezën e lojës”) së pokerit; por edhe në këtë rast shifrat e hedhura në fushë ishin thjesht në rrezik dhe kështu, mbas një kohe të shkurtër, perdia u mbyll edhe për lojën aq të dashur të pokerit. Nganjëherë, kur i zgjohej malli për mbrëmjet pranë tryezave të lojës bashkë me miqtë, Adriano-ja mbarështonte në shtëpinë e tij tryeza pokeri; por qëndronte vetëm si shikues dhe vinte të luante në vendin e tij të kunatin, Paolo Perinin, bashkëshortin e Marias pra, siç kuptohet, babanë tim. Kunati Paolo ishte një magjistar i pokerit, kishte gjakftohtësinë e nevojshme për të mundur të përballej edhe me lojtarë që kishin më tepër të holla se ai; dinte të gërshetonte me art lojën me “bluff”-in dhe kjo e bënte të fitonte shpesh. Mjeshtëria e tij e mirëfilltë nuk ishte të qënit lojtar, por robaqepës. Ishte shumë i zoti, thoshin. Qe formuar në shkollën e prestarëve të mëdhenj dhe Adriano-ja kishte besim vetëm tek ai. E njihte durimin e madh të tij, e dinte që Paolo-s mund t’i kërkonte gjithçka. Kështu, im atë i qepte gjërat më të çuditshme, si pantallona dyngjyrëshe, ato me “putra elefandi”, ose ato me kopsa në lartësinë e kyçeve të këmbëve. Pantallonat dyngjyrëshe lindën pikërisht në rrugën Gluck, në numurin 3, ku im atë kishte punishten, robaqepësinë. Ishim dy hapa larg shtëpisë të lindjes së Adriano-s dhe pak metra larg “Bar Trabacchi”-t. Në pushimin midis një ndeshjeje bilardoje e ndeshjes pasuese, Adriano-ja shkonte gati përherë për të parë Paolino-n dhe jo vetëm për ta përshëndetur, por edhe për t’i paraqitur të reja lidhur me veshjen. Në fillim të karrierës së tij, daja im kishte marë nga im atë qepje në seri të të famshmeve pantallona “me putra elefandi” dhe pak nga meshkujt e familjes ia dolën të mos i vishnin; por mbas një farë kohe, kur kjo modë filloi të shkrihej nën goditjet e “look beat-pop”-it (angl. në tekst; sh.p.), që arriti nga Britania e Madhe, Adrianoja, përveç fanellës së lehtë të grisur përpara e çizmave të shkurtëra a këpucëve me qafa të larta, shpiku pantallonat dyngjyrëshe dhe mendimin e tij ia paraqiti kunatit robaqepës. Në fillim ishte një tragjedi e mirëfilltë; pastaj, mbas goditjes së parë, mendoi se, meqë ka çorape dyngjyrëshe (aq të dashura për dajën tim) mund të ketë fare mirë edhe pantallona dyngjyrëshe. Atëherë, lindi një “look” (angl. në tekst; sh.p.), që do të gjendej në disa pamje televizive të asaj kohe, në të cilat shihet Adrianoja ashtu si në shumë “fan club”-e (angl. në tekst; sh.p.) që lindën kudo. Skena më argëtuese për Adrianon ishte kur dy robaqepësit e familjes, e ëma Giuditta dhe i kunati Paolo, punuan së bashku. Njëri fliste në dialektin “saronnese” të rreptë; tjetra, në dialektin “foggiano” dhe asnjëri nuk kuptonte asgjë. Njëri pyeste Adrianon se çfarë kishte thënë vjehra e tij; tjetra pyeste Adriano-n se çfarë kishte thënë dhëndri i tij dhe Adrianoja nuk mund të bënte gjë tjetër veçse të qeshte me të madhe. Për tim atë, të mësuar me prerje klasike, ishte si të përdhunohej tradita, por, për Adriano-n, ai ishte gati të bënte çdo gjë, edhe të shpikte këtë “look”-un (angl. në tekst; sh.p.) që do të shënonte një epokë dhe vetë im atë e quante të shëmtuar, të llahtarshëm.
Për Adrianon dhe për gjithë familjen, viti 1973 qe një vit tragjik e i paharrueshëm. Në mbasditen e 11 nëntorit, vdiq Giuditta Celentano për shkak të një tumori. Ishte një ditë që nuk do të mund të fshihet kurrë nga kujtesa e Adriano-s. Mama Giuditta nuk ishte vetëm e para e familjes Celentano, gruaja që kishte mbajtur timonin e familjes si në kohën e varfërisë ashtu edhe në vitet kur Adriano-ja kishte arritur suksesin. Gjyshe Giuditta ishte për të gjithë ne pikëmbështetja, njeriu që i kërkoheshin këshilla e që i besoheshin gjërat më vetjake.
Claudia e kujton kështu periudhën e kohës së hidhur që parapriu vdekjen e nënës së Adrianos: “Për t’i qëndruar pranë, unë e Adrianoja ishim shpërngulur në shtëpinë e Giudittas. Një mbasdite ishim ulur përbri shtratit. Ishte edhe Maria, motra e Adrianos. Giuditta u zgjua nga mpirja e barnave, m’i nguli sytë e më kërkoi të merrja karamelet në kutinë e komosë. «Merr një prej tyre për vete dhe jepu nga një Adriano-s e Marias». Këtë veprim nuk e kam harruar kurrë; edhe sot kur e mendoj, e shoqëroj me Kungatë”. Mama Giudita qe e vetëdijshme për sëmundjen e saj dhe mbeti e kthjellët deri në çastin e fundit, por nuk donte që të tjerët të ishin të pranishëm në vdekjen e saj. Kështu, pak orë para se të vdiste i tha Adriano-s se mund të shkonte i qetë në sallën e inçizimit; i tha të birit se, ndihej pak më mirë. Nuk ishte e vërtetë. Porsa Adriano-ja e Claudia arritën në sallë, iu arriti telefonata e nënës sime: “Hajdeni menjëherë, nëna është duke vdekur”!
Vdekja e Giudittas u jetua në familje me të njëjtën dhembje, që përshkruan Marcel Proust-i në veprën e tij monumentale “Recherche”, kur heroit kryesor i vdes gjyshja. Çdo herë që gjendesha në familje, herët a vonë rishfaqej ndër tregime të së shkuarës, figura e mama Giudittas. Pak kohë më parë, Adrianoja më ka pohuar se nëna e tij i thoshte: “Kur të rritesh, ti do bëhesh flokëtar ose këngëtar”. Ikja e Giuditta-s ka qënë për Adriano-n një plagë e thellë, e pashërueshme. Kur unë e Adrianoja kuvendonim mbi fenë dhe ateizmin, besimin e politikën, ajo kishte përherë frikë se mos fillonim të grindeshim dhe, pas një farë kohe, na urdhëronte ta ndërprisnim shkëmbimin e mendimeve. Për Adriano-n, siç e kemi parë, është një mungesë shumë e madhe. E shpëton besimi i tij fetar, ajo fetarësi që i ishte ushqyer nga kriza mistike e shfaqur fshehtësisht më 1963. Në të vërtetë, duke menduar për ato vite, mbështetja e Adriano-s nuk ishte një krizë e mirëfilltë mistike. Më thjeshtë: Adrianoja gjeti brenda vetes një besim të pakushtëzuar dhe një qetësi e një kthjelltësi të jetës së brendëshme të pashprehur botërisht. Pikërisht në këto vite, Adriano-ja e Claudia shkuan shpesh, madje me një farë këmbëngulje, te ndeja e jezuitëve në sheshin San Fedele të Milanos, ku, çdo javë, flitej mbi fenë e mbi metafizikën.
Në vitin kur lindi Rosalinda, gjyshe Giuditta (pesë vjet para se të vdiste) i dha Alberto Ongaros të “Europeo”-s një intervistë gazmore (e cila u rimor edhe nga “Catalogo dei viventi del 2007”), që ia vlen të kujtohet sepse paraqet një pjesë kuptimplotë të asaj që ishte familia Celentano para e pas ardhjes së Adrianos. “Për mua mjaftonte që të mos bëhej një faqezi, që të kishte një mjeshtëri të sigurt, një grua të mirë e fëmijë dhe të bënte një jetë të qetë; por shiko çfarë djali më ka dalë: Një mbret. Të gjithë i gëzohen, të rinjtë e ndalin në rrugë dhe e thërresin me emër, Adriano, Adriano; kur hap gojën të gjithë qeshin, pastaj, kur këndon është një shastisje e vërtetë, një entuziazëm i papërmbajtshëm. Dhe unë besoja se, nga të gjithë fëmijët e mij, i vetmi që nuk dinte të këndonte, që nuk kuptonte as edhe një grimë çfarë do të thotë të këndosh, ishte ai, Adrianoja. Këndonim të gjithë në shtëpi: unë, vajzat e mija, djali im i madh. Unë, pastaj, punoja në makinën e qepjes dhe mbaja mbi gjunjë një libërth me këngë napolitane e i mësova të gjitha përmenç; ndërsa Adrianoja këndonte pak, mostjetër si fëmijë dhe kur filloi të këndojë me atë zërin e çuditshëm e me gjithë ato lëvizje m’u duk për të vënë duart në kokë. Dukej si një i pacipë. Ishte një djalë i mirë, një i patëkeq ditëbardhë e i kënaqur, gazmor; argëtohej duke u bërë si palaço, duke thënë marrëzira, duke luajtur me shokët. Ne jetonim në rrugën Gluck, një rrugë e periferisë dhe ishim të varfër. Burri im punonte si shitës shëtitës dhe unë si robaqepëse. Kur vdiq im shoq, unë duhej të mbaja gjithë familjen me punën time dhe, meqë punoja gjithë ditën, kisha pak kohë për t’u marë me fëmijët. Paradite, Adrianoja shkonte në shkollë dhe mbasdite e dërgoja në kishë, tek priftërinjtë, ku luante me top, shkonte në shërbesa, bënte atë që i dukej se mund të bënte pa u përballur me rreziqe. Të paktën e dija në vend të sigurt. Nganjëherë, kur duhej të punoja më shumë, iu kërkoja priftërinjve që të ma mbanin edhe mbas darkës, deri në orën dhjetë e gjysmë ose njëmbëdhjetë, pastaj shkoja dhe e merrja, e sillja në shtëpi. E dija në vend të sigurt, por isha edhe e shqetësuar për të. Pyesja veten se, çfarë do të bënte në jetë. Të studionte nuk i pëlqente. Dukej se shkonte në shkollë për të takuar shokët e tij e për të bërë karagjozllëqe. Kur e pyesnin thoshte nga ato gjërat e çuditshme që thotë tashti në televizion, thoshte gjëra pa kuptim, siç thotë edhe sot. «Celentano, dil jashtë!», i thoshin. «Kush, unë?», përgjigjej, «Unë, kush?». Shikonte përreth vetes sikur po kërkonte dikë dhe të gjithë qeshnin: Jepte shfaqje.
Në kishë, njëlloj. Një prift fliste dhe ai e shkërbente, iu predikonte djemve si vetja, bënte sikur të ishte një prift: Tjetër shfaqje e të tjera të qeshura. «Ky nuk mund të shkojë përpara në jetë duke bërë të qeshin të tjerët», thosha me vete, «Është e nevojshme t’i gjendet një punë, një zanat”. Kur e la shkollën (në klasën e dytë të tregëtares) e dërgova të punonte, por ai, si pa gjë të keq, si të mos bënte asgjë të keqe, kalonte nga një zanat në një tjetër dhe kudo që shkonte sillej njëlloj, bënte të njëjtat gjëra… Si thuhet?. Ëh,po! «Skeç» e quante, thoshte marrëzitë e zakonshme. Pastaj, kur filloi të këndonte e të luante me vegla muzikore; të sillte në shtëpi, miq që këndonin e u binin veglave muzikore dhe të dilte në mbrëmje me shokët e miqtë e tij për të shkuar të këndonte e t’u binte veglave muzikore, nisa të shqetësohesha me të vërtetë.
«Ke për ta parë», mendova, «dëshiron të bëhet artist varieteje. Ke për ta parë që do të bëhet një kopuk”.