Prof. Ali Aliu: Shënime mbi librin “Trup e shpirt” të Timo Fllokos

 

Timo Flloko vjen si një krijues me formim letrar, kulturor dhe përvojë të gjatë jetësore, që, të gjitha së bashku, janë sa barrë e rëndë aq edhe favor lehtësues në krijimtarinë artistike, veçmas në poezinë lirike, me këtë rast, arrin të krijojë distancim ekuilibrues ndaj dy ngasjeve. Në librin e tij “Trup e shpirt”, autori është në kërkim të shkathët drejt balancimit mes dy boshteve tematike, atij intim dhe atij persiatës nëpër rrjedhat e përditshme të botës. Kjo qasje, kjo lëndë, ky përjetim dhe këndvështrim i autorit na sjell një libër të qëndrueshëm dhe unik…

Më të realizuara artistikisht janë poezitë e shtratit të parë, siç është poezia ‘Sytë’:

Sytë shohin, shihen, fshehin, fshihen.

Sytë ikin, largohen, sytë mërgohen.

Sytë ndrijnë, qeshin, ndizen, ndezin.

Sytë dashurojnë, dashurohen, sytë verbohen.

Sytë lotojnë, pikëllojnë, harrohen, harrojnë.

Sytë ftohen e s’flasin, sytë vrasin.

 

Apo poezia tjetër, ‘Në ardhsh’:

Nëse ndodh me trup të mos vish,

bëhu e padukshme

dhe eja

si frymë, si hije.

Po ashtu, në të njëjtën trajektore, si poezi të ndjenjave intime të njeriut, të cilat autori i sjell të hapura dhe të drejtpërdrejta, vjen edhe poezia ‘Mbi urën e Bruklinit’:

Kam mall… Eh, ç’mall ta dish!

Ç’mrekulli kur shoh në park,

Se si zogjtë në arrati,

Marrin sytë e mi për larg.

…

Mister dashuria, fshehtësi,

Një rebus i përhershëm mbetet,

Kë braktis, për ty jep edhe jetën,

Ajo që lakmon, tjetrit i jepet.

Ndërsa tundimet dhe sfidat e përshkojnë në tërësi librin, tek personalet ato janë më të mprehta. Te vargjet e poezisë ‘Dyshimi’, urtia elegante e zërit ecën tehut e duket sikur vihet, pro dhe kundër, bukuria e gruas dhe e burrit që magjeps e pushton këtë bukuri. Me një qetësi konstante e mbyll në fund me vargjet:

Një fjalë e pathënë më mbet në fyt,

Si kafshim i Mollës së Adamit.

Tek poezitë e shtratit real-përditshmëri – absurditete, etj. si tek ‘Estetika’, poeti sjell të tjera tundime, teksa hedh në diskutim, bukuri artificiale apo natyrale? Duket i hapur, kur thotë që, atë që e ka ndëshkuar zoti me shëmti fizike (të pamjes), pse të mos ketë të drejtë të ndjehet i bukur dhe i lumtur…

Pra, një ide a mendim që gabimet e tilla të zotit mund t’i përmirësojë njeriu dhe kjo do të ishte fare normale.

Atë çfarë Zoti e krijoi të mangët,

Mjekësia estetike e kthen shpejt në hir,

Rilind krijesa me pamjen e ndryshuar,

Shndërrohet defekti në përsosmëri.

Ithtarë të natyrës klithin: Herezi!

Por shëmtimit, si djallit, i ikin me të katra,

I mallkojnë ndërhyrjet në trup e fytyrë,

Ndonëse e vuajnë dramën që u sjell plakja.

Rebelim ndaj natyrës, thërrasin, sakrilegj,

Por atë që vuan e çliron ky ndryshim,

Ia fshin përjetë ndjesinë e përuljes,

Që Krijuesi ia la mbi shpinë si mallkim.

Ky tis përsiatës që i përshkon vargjet e këtij libri poetik, e bën autorin të veçantë dhe tërheqës. Duke e lexuar, sidomos poemat në fund të librit, të cilat mbajnë peshën kryesore të tij, do të thosha, krijohet perceptimi mbi mendimin, shpirtin, botën, këndvështrimin ndjenjat, tërë botëkuptimin dhe formimin e këtij artisti të njohur në jetën kulturore të shqiptarëve.

Vëmendjen e lexuesit e marrin edhe poezi të tipit ‘Rob i manive’, ‘Transgresion’, ‘Ceni i Davidit’, poezi të cilat nuk të lejojnë të lexohen si rutinë, porse të mbeten në mendje pas përfundimit të leximit, sepse janë gjetje interesante.

Për ta mbyllur, poezitë e këtij libri, nuk i përkasin fondit të poezive që të vënë në mendime për të zbuluar çfarë fshihet ndër rreshta, këto poezi janë të tejdukshme dhe vijnë si rrjedhojë e çasteve, përjetimeve. Ato janë ndërtuar si një panoramë e hapur, si një fushë e gjelbëruar që na shpaloset para syve dhe çdo gjë që është duket…/exlibris.al