Janusz Bugajski

Polonia ka shpallur një projekt-ligj të ri të mbrojtjes së atdheut që përcakton ambiciet perandorake ruse si një sfidë kryesore të sigurisë për NATO-n. Pasi të miratohet nga parlamenti, legjislacioni do të dyfishojë numrin e trupave të Polonisë nga 110,000 në 250,000 ushtarë, së bashku me 50,000 rezervistë. Duke pasur parasysh historinë e saj të pushtimeve të huaja, Polonia e merr seriozisht sigurinë. Shtetet e Bashkuara duhet të jenë mirënjohëse për këtë. Në Evropë, aleatët më vitalë janë ata që e njohin drejtpërdrejt dhe i rezistojnë agresionit nga një Rusi neo-perandorake. Anëtarët e shquar të NATO-s përfshijnë Poloninë, Rumaninë dhe tre shtetet baltike, Estoninë, Letoninë dhe Lituaninë. Për fat të keq, politikëbërësit shpesh në mënyrë të thjeshtë i bashkojnë Poloninë së bashku me Hungarinë si shtete “joliberale” që nuk janë më aleatë të besueshëm, duke injoruar kështu dallimet e dukshme midis Varshavës dhe Budapestit në trajtimin e një Rusie ekspansioniste. Në tre fusha kyçe – ushtria, diplomacia dhe energjia – Varshava i reziston në mënyrë aktive përmbysjes së Moskës, ndërsa Budapesti i nënshtrohet asaj. Ndërsa Rusia kërcënon kufijtë e Ukrainës dhe e shtyn Bjellorusinë të bëhet një pikënisje për sulmet kundër NATO-s, Polonia është përgjigjur duke rritur shpenzimet e saj për të mbrojtur krahun lindor të NATO-s. Polonia i ka tejkaluar tashmë udhëzimet e NATO-s duke ndarë mbi 2.3% të PBB-së së saj në mbrojtje, me të paktën 20% të kësaj shume të dedikuar për modernizimin e madh ushtarak. Ajo planifikon të krijojë një Fond për Mbështetjen e Forcave të Armatosura që do të rrisë ndjeshëm shpenzimet e mbrojtjes dhe do të mundësojë blerje të mëtejshme të pajisjeve ushtarake nga SHBA. Varshava ka blerë tashmë sisteme të mbrojtjes ajrore Patriot dhe 32 avionë luftarakë F-35. Polonia gjithashtu pret së bashku Shtabin e Korpusit dhe Divizionit Shumëkombësh të NATO-s Veri-Lindore dhe selinë e përparme të Korpusit V të Ushtrisë Amerikane. Në kontrast të plotë, Hungaria nuk e konsideron veten një shtet të vijës së parë të NATO-s, nuk arrin të arrijë objektivat e NATO-s për shpenzimet e mbrojtjes dhe ka lidhje të kufizuara ushtarake me SHBA-në.

Në frontin diplomatik, Polonia shfaq pro-amerikanizëm të qëndrueshëm, pavarësisht se kush është në Shtëpinë e Bardhë. Qeveria hungareze duket më e lidhur ideologjikisht me personalitete të veçanta dhe mbështet Trump në zgjedhjet e vitit 2020. Më e rëndësishmja, Polonia është aktive në nivel ndërkombëtar për të dënuar sulmet e vazhdueshme të Rusisë ndaj Ukrainës, luftën e saj në hije kundër qeverive perëndimore dhe përmbysjen e saj ndaj institucioneve perëndimore. Budapesti mbetet kryesisht i heshtur ndaj ekspansionizmit të Moskës, pasi kryeministri Viktor Orban ka shprehur afinitetin e tij ideologjik dhe madje admirimin për Vladimir Putin. Korrupsioni rus dhe kinez është gjithashtu një faktor në Hungari. Departamenti i Shtetit i Mike Pompeos sinjalizoi fillimisht se korrupsioni në Hungari krijon hyrje për ndikimin rus dhe kinez që minon sigurinë perëndimore. Që atëherë, problemi është përshkallëzuar, pasi Budapesti është ngulitur edhe më shumë me Kremlinin. Në kontrast të dukshëm, çdo skandal korrupsioni në Poloni që përfshin Rusinë do të garantonte rënien e qeverisë. Në frontin e energjisë, ndërsa Polonia ka diversifikuar vazhdimisht burimet e saj dhe përzierjen e energjisë, Hungaria po intensifikon varësinë e saj nga Rusia. Marrëveshjet energjetike të Budapestit me Moskën janë vendimtare për partinë Fidesz në pushtet. Ato ndihmojnë në garantimin e çmimeve të ulëta të energjisë për familjet në këmbim të pajtueshmërisë politike të Budapestit me Moskën. Rusia është furnizuesi dominues i Hungarisë si i gazit natyror ashtu edhe i energjisë bërthamore, e cila përbën rreth gjysmën e përzierjes së saj të energjisë. Kjo shifër pritet të rritet në 60% deri në vitin 2030. Marrëveshje të tilla ndihmojnë Putinin të sigurojë neutralitetin e Budapestit në arenën ndërkombëtare. Veç kësaj, veprimet e Fidesz-it për të kontrolluar gjyqësorin dhe masmedian krijojnë probleme të brendshme për BE-në dhe janë një bonus për Moskën në fushatën e saj për të thyer Evropën.

Pavarësisht ndryshimeve demokratike nën qeveritë aktuale, as Polonia dhe as Hungaria nuk janë shtete autoritare si Rusia. Ndërsa Kremlini i Putinit ka mbytur mospajtimin dhe opozitën, si Polonia ashtu edhe Hungaria kanë pluralizëm autentik politik, parti të besueshme opozitare që mund të fitonin zgjedhjet e ardhshme dhe shoqëri të gjalla qytetare që ishin instrumentale në përmbysjen e komunizmit. Mbetet për t’u parë nëse një qeveri e re hungareze pa partinë aktuale qeverisëse Fidesz do të kufizojë lidhjet korruptive me Moskën dhe Pekinin, do të diversifikojë burimet e saj të energjisë dhe do të bëhet një aleat më i besueshëm i NATO-s. Në rastin e Polonisë, kushdo që të fitojë zgjedhjet e ardhshme, nuk ka dyshim se Varshava do të mbetet një aleat i vendosur i SHBA-së.