Botimet “L’HARMATTAN” publikojnë librin e Anila Karapidou
Botimet “L’ HARMATTAN” publikojnë librin në gjuhën frënge “Adieu” me parathënie nga Nicole Barrière dhe përkthim nga Adem Xheladini
Shtëpia Botuese “L’ HARMATTAN” publikon librin në gjuhën frënge “Adieu” me parathënie nga Nicole Barrière dhe përkthim nga Adem Xheladini
Titulli: Adieu
Autore: Anila Kananasi Karapidou
Përkthyes: Adem Xheladini
Parathënie: Nicole Barrière
Shtëpia Botuese: L’ HARMATTAN”
Rreth “Adieu” nga Anila Kananasi Karapidou
Të shkruajë në lidhje me përvojën e saj, të tregojë për të kuptuar, për të duruar pikëllimin, mërgimin e dashurisë, ndarjen dhe zbrazëtinë që pason.
Shkëlqimi i poemës dhe arti i metaforave janë në qendër të koleksionit “Adieu”. Metaforat, intuitat dhe dridhjet janë të nevojshme për vendosjen e poezive për të ndërtuar pajtimin me ngjarjet ashtu siç janë dhe forma të gjetura të vetë-rezistencës.
Pikërisht në fuqinë e fjalëve Anila e lidh reflektimin e saj rreth një teme madhore që është ndjenja e nënës, e cila merr forma të shumëfishta në këtë koleksion: nëna dhe deti, atdheu dhe mali, nata dhe hëna. Këto paraqitje të ndryshme nxisin një ndjenjë shumë ambivalente midis jetës, duke përfshirë aspektet e saj erotike dhe çliruese dhe asaj që mohon jetën, ndjenjën e ekzistencës së fortë në dritë të plotë dhe ndjenjën e mbytjes, hijes dhe fshehtësisë.
Çfarë lamtumire dhe kujt? Adieu, titullohet ky koleksion: a është një përshëndetje kur ndahesh nga dikush për një kohë të gjatë? është lamtumira që shkarkon? apo ajo që vëren zhdukjen kur lëmë pas me gëzim apo pikëllim aspektet e jetës fizike apo shpirtërore, afektive apo morale?
Në momentin e ndarjes nga i dashuri, nga tjetri, nga nëna, nga atdheu, nga heqja dorë me vetëdije dhe keqardhje nga lehtësia e ndjenjës së dashurisë, lumturisë, rinisë apo lavdisë, është fjala për të dhënë jetë të re, të ankorimit në gjuhë dhe në poezi për t’ i rezistuar çrrënjosjes pa harruar atë që lidh me të kaluarën dhe pa humbur përkohshmërinë e ekzistencës.
Në kohën e ndarjes përfundimtare, “fjalët me të cilat jetojmë”, siç shkruan Hannah Arendt, mbeten elementet e besimit dhe aftësisë për t’ i rezistuar nihilizmit të humbjes dhe zbrazëtisë. Është ky zbulim i gjuhës që hedh dritë mbi periudha krizash, momente të errëta të historisë dhe historitë e jetës për t’ i
dhënë të gjithë dritën e saj që Anila Kananasi Karapidou punon në këtë koleksion.
Shkëlqimi i saktë i përkthimit të Adem Xheladinit na lejon të hyjmë në thellësinë e këtij koleksioni dhe të prekemi nga melankolia therëse dhe e devotshme e kësaj ceremonie veçanërisht prekëse të lamtumirës.
Ashtu si Bertolt Brecht, i cili shkruante: “Cilat janë këto kohë kur të flasësh për pemët është thuajse krim, pasi do të thotë të heshtësh për kaq shumë krime”, Anila mbledh të gjithë elementet e natyrës, stinët, bimët, madje edhe insektet dhe vazhdoni të shikoni dhe dëgjoni botën e gjërave që prishen.
Larg nga dëshmimi i humbjes, ai pohon realitetin për të ruajtur të vërtetën nga çdo shtrembërim i gjuhës. Kjo lamtumirë është një adresë për JETËN si synim dhe si strehë.
Nicole Barrière, 23 korrik 2022
Fjala e përkthyesit Adem Xheladini
Paradigma e një lamtumire, gërshetuar nëpër vargje përplot mallëngjim, këngë shpirti e përkushtim sakrifikues (vështrim për përmbledhjen “Adieu”, në frengjisht të Anila Kananasi Karapidou)
Ka kohë që autorja Anila Kananasi Karapidou, hedh guximshëm në botën e letrave hapin e saj të ngjeshur në telajo të një figurshmërie të veçantë, duke e bërë atë komunikuese me lexuesin e të gjitha shtresave.
Shpirti prej mërgimtareje, ka bërë që në vargun e autores të vërehet mallëngjimi për një botë që përditë po hapëron rrugëve të ekzilit, domethënë atë të shtegtarit të përbotshëm, e kjo për rrethana ballkanike, jo pak e njohur, ku lamtumira është shndërruar në ritualin e përditshëm, qoftë si akt i vullnetshëm, apo si akt i detyrueshëm i ekzistencës, ku lufta ”për t’ia dalur mbanë” shfaqet si refleksion i këtij rituali.
Lamtumira, si nocion i ndarjes, qoftë asaj të përkohshme apo të përjetshme, shfaqet si metaforë që bart andej-këndej emocionet e lexuesit, dhe atë e josh që të futet në një botë të mistershme dhe aty për aty të bëhet njësh me autoren, ku shtresat paradigmatike të rrëfimit poetik duken të mbrumura herë-herë gjer në përkryerje, ku emocioni, mallëngjimi e melankolia na shfaqen si një gërshetë e thurur bukur prej fjalësh nëpër rrugëtimin e përbashkët përgjatë shtresave ku zhvillohet rënie-ngritja e rrëfimit jetësor të autores Anila Kananasi Karapidou.
Më duket se lexuesi frankofon do të hasë në një rrëfim tjetërforme, e herë herë i gërshetuar me emocionin ballkanas (pasi autorja është rritur në Shqipëri dhe jeton në Selanik të Greqisë), ku ndërthurja e kulturave jo më kot thuhet se buron nga një shtrat i përbashkët i lashtësisë, dhe siç do të quhet shpeshherë njeriu, si sui generis i “homo balcanicus”, duket se këto emocione i sjell pokaq të freskëta, ku autorja shpalos gjithë shpirtin e saj rrëfyes, nën motivin e lyrave të lashta të Delfit e Olimpit!…
Kërçovë, korrik 2022
Please follow and like us: