Astrit Lulushi: E veçantja e përsosur

Këto Ide, thonë ata, janë në kuptimin e Zotit, siç kanë thënë shumë nga ndjekësit e Platonit, domethënë, se këto Ide të përgjithshme (të tilla si Racionale, Kafshore dhe të ngjashme) janë krijuar nga Zoti.

Ata që ndjekin Aristotelin thonë, në të vërtetë, se këto gjëra nuk janë gjëra reale, vetëm gjëra të arsyes, dhe megjithatë i konsiderojnë ato shpesh si të vërteta, pasi kanë thënë qartë se providenca nuk shtrihet në gjëra të veçanta, por vetëm për llojet; Zoti nuk e ka ushtruar kurrë kujdesin e tij mbi Bucefalin, etj., por vetëm mbi të gjithë gjininë e Kuajve. Ata thonë gjithashtu se Zoti nuk ka njohuri për gjërat e veçanta dhe kalimtare, por vetëm për gjërat e përgjithshme, të cilat, sipas tyre, janë të pashkatërrueshme. Megjithatë, me të drejtë njeriu e ka konsideruar këtë për shkak të injorancës. Sepse janë pikërisht gjërat e veçanta, dhe vetëm ato, që kanë një shkak, dhe jo e përgjithshmja, sepse ajo nuk është asgjë.

Atëherë Zoti është shkaku dhe providenca vetëm për gjëra të veçanta. Nëse gjëra të veçanta duhej të përputheshin me ndonjë Natyrë tjetër, atëherë ato nuk mund të përshtateshin me të tyren, dhe rrjedhimisht nuk mund të ishin ato që janë në të vërtetë. Për shembull, nëse Zoti do t’i kishte bërë të gjitha qeniet njerëzore si Adami përpara rënies, atëherë me të vërtetë do të kishte krijuar vetëm Adamin, dhe jo Palin dhe Pjetrin; por jo, është thjesht përsosmëri në Zotin, që ai u jep të gjitha gjërave, nga më e madhja tek më e vogla, thelbin e tyre, ose, për ta shprehur më mirë, se ai i ka të gjitha gjërat në mënyrë të përsosur në vetvete.

Për sa i përket kundërshtimit tjetër, pse Zoti nuk e ka bërë njerëzimin që të mos mëkatojnë, për këtë mund të shërbejë si përgjigje, se çdo gjë që thuhet për mëkatin thuhet vetëm për ne, dhe kur krahasojmë dy gjëra me njëra-tjetrën, i konsiderojnë nga këndvështrime të ndryshme. Për shembull, nëse dikush ka bërë një orë saktësisht për të goditur dhe për të treguar orët, dhe mekanizmi përmbush plotësisht qëllimet e krijuesit të tij, atëherë themi se është mirë, por nëse shpikësi nuk e bën këtë, atëherë themi se ora është e keqe, pavarësisht se edhe atëherë mund të ishte ende mirë nëse vetëm do të kishte qenë qëllimi i tij për ta bërë atë të parregullt dhe për të goditur në momente të gabuara.

Ne themi atëherë, në përfundim, se Pjetri, siç është e nevojshme, duhet të përputhet me Idenë e Pjetrit dhe jo me Idenë e Njeriut; e mira dhe e keqja, ose mëkati, këto janë vetëm mënyra të të menduarit, dhe aspak gjëra, ose ndonjë gjë që ka realitet. Sepse të gjitha gjërat dhe punët që janë në natyrë janë të përsosura.