(20 maj 1908 – 29 janar 1973)

Muzeu Kombëtar “Shtëpia me Gjethe”/

Abdulla Rami lindi më 20 maj 1908 në Tatzat të Delvinës. Vitet e para të shkollimit i nisi në Egjipt dhe i përfundoi në vitet ’20, në Delvinë. Gjatë viteve 1927-1931 kreu studimet në liceun francez të Korçës, ku u diplomua në degën e filozofisë. Pas funksionit si misionar i dijes në Fier, Përmet dhe Delvinë ne vitet 1931-1936, vazhdon studimet në Fakultetin e Drejtësisë në Universitetin e Montpellier-së në Francë, dhe diplomohet në Jurisprudencë. Në korrik të vitit 1940 emërohet gjykatës në Përmet e më pas në Konispol, dhe dy vite më tej emërohet gjyqtar i klasit të parë në administratën juridike të Gjilanit, në Kosovë. Në shtator të vitit 1943 mbështet dhe përkrah Konferencën e Mukjes duke mbrojtur idealin e bashkimit mbarëkombëtar për një Shqipëri të lirë dhe etnike. Ishte ndër përfaqësuesit më të spikatur të organizatës “Balli Kombëtar” për qarkun e Gjirokastrës dhe kundërshtoi hapur përhapjen e ideve komuniste në Shqipëri. Më 16 Dhjetor 1944 arrestohet si kundërshtar i regjimit komunist dhe dënohet fillimisht me burgim të përjetshëm, më pas me tridhjetë vjet burg, nga të cilat vuan tetëmbëdhjetë vjet në Burgun e Burrelit. Pas burgut dëbohet familjarisht në Gosë të Kavajës. Iu mohua e drejta e ushtrimit të profesionit të juristit dhe gjykatësit dhe u detyrua të punonte si punëtor krahu në punë të detyruar deri në fund të jetës së tij.

Ka përkthyer vepra të autorëve francezë e anglezë si: Victor Hugo, Jean-Marie Guyau, Clarence Dey, Henry Van Dyke, William Ernest Henley, Lord Byron, James Montgomery, Walter Skott, Emily Jane Brontë, William Johnson Cory, Andre Chénier, studioi dhe analizoi vepra të ndryshme si “Drejtësia e Paqes” të Eugène Raviart-it, “E ardhmja e qytetërimit” të Alfred Zimmern-it, “Atala René” të Chateaubriand-it, “Njeriu komunist” të Aragon-it e të tjerë. Nga përkthimet e tij kanë shpëtuar dy vepra të plota “Ëilliam Shakespeare”, i shkrimtarit Victor Hugo dhe “Arti në pikëpamje sociologjike”, një analizë filozofike e Jean-Marie Guyau-së. Ndërroi jetë më 29 janar të vitit 1973.

Më 19 shkurt 1996, Republika e Shqipërisë dhe Presidenti i saj e dekorojnë me titullin : “Martir i Demokracisë”: “Luftëtar i vendosur kundër komunizmit për një Shqipëri Demokratike, masakruar mizorisht nga regjimi komunist”.

We commemorate today the lawyer, philosopher and translator Abdulla Rami (May 20, 1908 – January 29, 1973)

Abdulla Rami was born on the 20 of May 20, 1908 in Tatzat, Delvina. He began his first years of studies in Egypt and completed them in the 1920s in Delvina. During the years 1927-1931 he studied at the French high school of Korça, where he graduated in philosophy. After the position of knowledge missionary in Fier, Përmet and Delvinë in 1931-1936, he continued his studies at the Faculty of Law at the University of Montpellier in France, and graduated in Jurisprudence. In July 1940 he was appointed as a judge in Përmet and then in Konispol and two years later he was appointed a first class judge in the legal administration of Gjilan, in Kosovo. In September 1943, he supported the Mukje Conference, defending the ideal of nationwide unity for a free and Ethnic Albania. He was one of the most prominent representatives of the “Balli Kombëtar” organization for the Gjirokastra region and openly opposed the spread of communist ideas in Albania. On December 16, 1944, he was arrested as an opponent of the communist regime and initially sentenced to life imprisonment, then to thirty years in prison, of which he spent eighteen years in Burrell Prison. After his release, he was deported with his family to Gosë in Kavaja. He was denied the right to practice the profession of lawyer and judge and was forced to work as a manual laborer in forced labor until the end of his life.

He has translated works by French and English authors such as Victor Hugo, Jean-Marie Guyau, Clarence Dey, Henry Van Dyke, William Ernest Henley, Lord Byron, James Montgomery, Walter Scott, Emily Jane Brontë, William Johnson Cory, Andre Chénier, and studied and analyzed various works such as Eugène Raviart’s “Justice of Peace”, Alfred Zimmern’s “The Future of Civilization”, Chateaubriand’s “Atala René”, Aragon’s “Communist Man” and others. Two of his translations, William Shakespeare, by Victor Hugo, and Art from a Sociological Perspective, a philosophical analysis by Jean-Marie Guyau have been saved, works which soon await the light of publication. He died on January 29, 1973.

On February 19, 1996, the Republic of Albania and its President decorated him with the title: “Martyr of Democracy”: “Warrior against communism for a Democratic Albania brutally massacred by the communist regime.”