Abbas Djavadi

Jemi në muajin e Ramazanit, muaji gjatë të cilit myslimanët agjerojnë në tërë botën. Mustafa Askar, profesor i teologjisë në Universitetin shtetëror të Ankarasë, intervistohet drejtpërdrejtë në kanalin e parë të televizionit shtetëror, TRT1. Tema e emisionit, “Lumturia e Ramazanit”. Ai flet për bisedat që i ka pasur me kolegët e tij gjatë një vizitë që i kanë bërë në kopshti zoologjik në Australi.

“Pse njerëzit krenohen me lutje dhe agjerim?”, pyet ai. “Kjo nuk është një vepër e mirë, është obligim”.

Më pas ai ngazëllehet: Duke i parë kafshët në kopshtin zoologjik, thotë ai, e kupton se njerëzit janë të vetëm qënie të gjalla që luten. Normalisht që asnjë nga kafshët nuk luten. Kjo do të thotë, dhe më lejoni që të jem i hapur, e të mos harrojmë që edhe libri i shenjtë (Kurani) e thotë këtë, gjithashtu: Askush nuk duhet të ndjehet i ofenduar, kjo do të thotë se vetëm kafshët nuk luten. Kjo gjithashtu nënkupton se ata që nuk luten janë kafshë.”

Diçka e tillë nuk do të ndodhte në Turqinë e para 14 vjete, para se Partia për Drejtësi dhe Zhvillim dhe lideri i saj, Recep Tayyip Erdogan të vijë në pushtet.

Kur njerëzit e kuptuan se çfarë është thënë, ajo video u bë hit në të gjitha anët.

Fillimisht duke u publikuar nga “mediat ende të pavarura” dhe më pas nga të gjithë nëpër rrjete sociale dhe blog.

Zëdhënësi i qeverisë dhe zëvendëskryeministri turk, Nurettin Canikli, është pyetur për komentet e bëra nga ky “profesor”. Ai nuk i ka dënuar ato dhe as që ka shprehur ndonjë qëndrim për komentin.

Ai thjeshtë tha se “më me dëshirë do e tejkalonte këtë çështje”.

“Mendoj që kjo po fryhet tejmase me qëllim. Nëse këtu do të kishte diçka të jashtëligjshme, prokurorët do të merren me këtë punë”, ka thënë ai.

Reagimet ishin më të fuqishme se sa është pritur. Pas reagimeve, “profesori” është paraqitur publikisht sërish duke thënë se ai “është keqkuptuar” dhe më pas ka kërkuar falje për keqkuptimin.

Një gjë tjetër që gjithashtu është për të ardhur keq është edhe trendi në rritje për t’iu bërë jetën sa më të vështirë atyre që nuk duan të ndjekin praktikat fetare ashtu siç i kupton dhe “fuqishëm i rekomandon” qeveria.

Gjatë ramazanit shumë restorante bëjnë oferta speciale për kohën kur njerëzit që agjerojnë mund të fillojnë të hanë bukë.

Në një resor në Detin Egje, unë bisedova me një pronar të një dyqani, duke ia shprehur mirëkuptimin tim që të gjithë aty duken të lirë të ushqehën hapur nëpër restorante.

Ai buzeqeshi dhe tha, “Po, kështu ndodh në bregdet, sepse këtu jetohet nga turizmi”, Më pas shtoi ai, “shko vetëm 50 kilomemtra më brenda vendit dhe shikoje sa ke mundësi të pish cigare, të hashë bukë apo të pish ujë në rrugë”.

Një banor i qytetit verior, Trabzon, në afërsi të Detit të Zi, e ka bërë një video “selfie” duke ecur rrugëve të qytetit: “Shikoni rrugët e Trabzonit; shikoni njerëzit që ecin rrugëve. A po pinë cigare dikush, a po hanë apo pinë ujë? Demokracia dhe gjëra të tilla janë në rregull. Por, nëse dikush e prish agjerimin gjatë ditës në Trabzon, ju betohem në Zot se do t’iu nxjerrin sytë”.

Megjithatë, e bukura e Turqisë në krahasim me shumë vende fqinje të saj në Lindje të Mesme, është se këtu ka ende hapësirë për të thënë “jo, edhe pse këto mundësi po mbyllen çdo herë e më shumë.

Në rastin e profesorit të teologjisë që ofendojë të tjerët që nuk luten dhe agjerojnë, një qytetar i Stambollit tashmë e ka paditur atë: “Nuk jam falur kurrë në jetën time. Një studim nga viti 2015 tregon se 27.5 % e turqve dhe 85 % e popullatës së botës nuk lutën fare. Kjo (çfarë ka thënë profesori i teologjisë) është ofendim ndaj miliarda njerëzve në tërë botën”.