Poezi të zgjedhura
Octavio PAZ: DËGJOMË SIÇ DËGJOHET SHIU
Dëgjomë siç dëgjohet shiu
as vëmendshëm as shkujdesur,
hapa të lehtë, rigon,
ujë që është ajër, ajër që është kohë,
dita që s’ka të perënduar,
nata që ende s’troket,
shëmbëllesa të mjegullës,
me të marrë kthesën,
shëmbëllesa të kohës,
në hark të kësaj prehjeje,
dëgjomë siç dëgjohet shiu,
pa dëgjuar, mbaj vesh ç’them,
duke fjetur, por me të pesë shqisat zgjuar,
me sytë hapur thellë brenda teje,
bie shi, hapa të lehtë, shushurimë rrokjesh,
ajri dhe uji, fjalë që s’rënden:
atë që ishim dhe jemi,
ditët dhe vitet, ky çast,
kohë e pavlerë, pikëllim i pamat,
dëgjomë siç dëgjohet shiu,
llamburin asfalti i lagësht,
avulli ngjitet lart, arratinë merr,
nata shpaloset dhe më kundron,
je ti dhe trupi yt i avullt,
ti dhe shëmbëlltyra jote e natës,
ti dhe flokët e tu, rrufe e ngadaltë,
rrugën përshkon dhe në kokë më vërshon,
hapa të njomë mbi qepallat e mia,
dëgjomë siç dëgjohet shiu,
llamburit asfalti, ti rrugën përshkon,
është mjegulla endacake nëpër natë,
është nata e përgjumur në shtratin tënd,
është fëshfërima e hukamës tënde,
gishtat e tu të lagësht njomin ballin tim,
gishtat e tu të zjarrtë djegin sytë e mi,
gishtërinjtë e tu të ajërt hapin qepallat e kohës,
burim vizionesh e ringjalljesh,
dëgjomë siç dëgjohet shiu,
vitet ikin, çastet kthehen,
a i dëgjon hapat e tu në dhomën ngjitur?
jo këtu as atje: i dëgjon,
në një kohë tjetër që e tashmja është,
dëgjo hapat e kohës,
trillues hapësirash pa vlerë të askundit,
dëgjo shiun që rrjedh mbi tarracë,
tash nata më pus është nën korije,
mes gjethesh rrufeja ka gjetur strehë,
kopsht i mugët që rravgon,
– hyr, hija jote mërtis këtë faqe.
Antonio TABUCCHI: PO VONOHEMI GJITHNJË E MË TEPËR
Shkoi pranvera për ne,
miku im i shtrenjtë, dashuria ime
dhe trokiti vjeshta, me gjethet e saj të verdheme.
Madje dimri tash ka hyrë.
Mblodha gjithçka tënden,
grimca, copëza, pluhur, gjurmë,
hamendësime, fjalë të mbetura nga zërat e tjetërkujt,
kokrriza rëre, një guaskë,
të kaluarën tënde sipas fantazisë sime,
përfytyrimin e së ardhmes sonë,
atë që prej teje do kisha dashur,
atë që më kishe premtuar
ëndrrat e mia fëminore…
Erri De LUCA: VLERA
Quaj vlerë çdo formë jete, dëborën, luleshtrydhen, mizën.
Quaj vlerë mbretërinë minerare, kuvendin e yjeve.
Quaj vlerë verën derisa përfundon ushqimin, një buzëqeshje të pavullnetshme,
lodhjen e atij që s’është kursyer, dy pleq që duhen.
Quaj vlerë atë që nesër s’do vlejë asnjë grosh e atë që sot
vlen ende pakogjë.
Quaj vlerë tërë plagët.
Quaj vlerë kursimin e ujit, riparimin e një palë këpucësh,
heshtjen në kohë, rendjen pas një britme, të kërkosh leje para se të ulesh,
të ndiesh mirënjohje pa mbamendur përse.
Quaj vlerë që në një dhomë të dish nga është veriu
ç’emër ka puhiza që rrobat të than.
Quaj vlerë udhëtimin e endacakut, murgeshën e klauzurës,
Durimin e të dënuarit, cilido qoftë faji i tij.
Quaj vlerë përdorimin e foljes të dua dhe mundësinë e ekzistencës së një krijuesi.
Shumë prej këtyre vlerave nuk i kam njohur.
Stefano BENNI: ISHA
Isha majë një gështenje, mbret i lëndinës
Isha në anije, i përhumbur e gjakprishur
Isha një vrasës fluturash
Ëndërrova Mompracemin në një det gjinkallash
Një fëmijë i pagdhendur isha
Isha një fik i ëmbël dhe rrëshirë farmak
I rrëmbeva peshqit nga strofullat e tyre të akullta
Kapërceva
burrërisht vorbullat e lumit
Pashë drerë dhe ujqër nën të njëjtën hënë
Gjahtar me llastiqe dhe pushkaliqe
Një çilimi në pyll isha
Buzë një lumi nafte isha
Syri i një lope që pi isha
Kredhje në kashtë dhe thesari i hambarit
Aromë e bukës së nxehtë dhe plehërishtes
Dhe një derr fyttherur që rend i lëmekur
Një fëmijë katil isha
I dhurova lule një vajze të vëngërt
Vrava një zog me një gur të kobshëm
Gjeta vezë të ngrohta më të shndritshme se dielli
Hëngra vezën e ndaluar dhe luleshtrydhe të athëta
Renda me gulç në një det bari
Një fëmijë kusar isha
Isha tek pusi për të nxjerrë ujë
Në kovë pashë djaj e sirena
Në pellgje balena zura
Pashë lulediej në luanë të shndërrohen
Pashë xhuxhë kaluar mbi dhelpra
Isha një fëmijë që thosha nesër.
Wislawa SZYMBORSKA: LLOGARI TË TRISHTA
Sa nga ata që kam njohur
(nëse njëmend i kam njohur)
burra, gra
(nëse kjo është një ndarje e drejtë)
kanë kapërcyer këtë prag
(nëse një prag është)
kaluan matanë kësaj ure
(nëse urë mund të quhet)
Sa njerëz pas një jete pak a shumë të gjatë,
(nëse kjo ende ka rëndësi)
të çmuar, ngase nisi,
brengosëse, ngase përfundoi,
(nëse nuk duan të pohojnë të kundërtën),
u gjendën në bregun tjetër
(nëse u gjendën,
e nëse bregu tjetër ekziston)
Siguri nuk kam
për fatin e tyre të mëtejmë
(gjithmonë nëse ka një fat të përbashkët
e nëse mund të quhet fat)
Gjithçka kanë lënë
(nëse kjo fjalë gjithëpërfshirëse është)
pas vetes
(nëse jo përpara)
Sa prej tyre i ikën kohës që rend
e duke u larguar, davariten trishtë e më trishtë
(nëse të ardhmes i zëmë besë)
Sa njerëz
(nëse pyetja ka kuptim,
nëse mund të dalim në një numër përfundimtar
para se numëruesi të llogarisë vetveten)
kanë rënë në gjumë të thellë
(nëse më të thellë nuk ka)
Mirëmbeç!
Gjer nesër
Gjer në takimin e radhës
Ata as që duan më
(nëse nuk e duan) që të përsëritet.
Pas pafundësisë së heshtjes
(a diç tjetër) mbërthyer.
Qëllim tjetër s’kanë
(atë në mos tjetër)
nga mungesa diktuar.
Pedro SALINAS: PO TË SHEH TJETRA
Po të sheh tjetra.
Duket si ti:
hapat, i njëjti ballë i ngrysur,
takat e larta njësoj me ty
gjithë me yj’mbuluar.
Kur rrugës shkoni
të dyja tok,
sa vështirë të kuptosh
kush je, kush nuk je ti!
Kaq të njëjta tash, sa është
e pamundur të jetoni
kështu, duke qenë po një.
E meqë ti e brishta je,
zemërbuta, që pothuajse gjallon
ti e humbura do jesh
Do ta lësh të të vrasë,
Që ajo të vazhdojë të jetojë,
hija, e gënjeshtërta ti,
por kaq e ngjashme me ty
sa askush nuk do kujtojë
veç meje, cila ishe ti.
Dhe do vijë një ditë
– sepse do vijë, po, do vijë –
që duke më parë në sy
do shohësh
që atë mendoj e dashuroj:
e do shohësh që nuk ishe ti.
Giuseppe UNGARETTI: JAM NJË KRIJESË
Si ky gur
i Shën Mikeles
kaq i akullt
kaq i fortë
kaq i terët
kaq i pabëzëshëm
krejt kaq
i ligështuar.
Si ky gur
është vaji im
që fshihet.
Vdekja
shpaguhet
duke jetuar.