Sulltanët e Perandorisë Osmane
Kjo listë përmbanë të gjithë sunduesit osmanë që nga formimi në 1299 deri me shkatërrimin e perandorisë në 1922. Titulli Sulltan e ka kuptimin e një sunduesi, udhëheqësi botëror dhe përmban edhe një domethënie fetare. Pas pushtimit të Egjiptit me 1517, pas rrëzimit të Malukëve që kishin pushtetin atë kohë, Sulltani Osman merr njëkohësisht edhe titullin Kalif.
Bartësi i parë i këtij titulli ishte Selimi i I . Selimi i I titullin Kalif e merr në 1516 gjatë bisedimeve paqësore në Kücük Kaynarca me Abasidët, të cilët ë atë kohë kishin Kalifatin e ahtuquajtur “Kalifati nën hije”.
Emri (Vitet e jetës) | Koha në pushtet | Vërejtje | |
---|---|---|---|
![]() |
Osmani i I (1258/1259 – 1326) |
1288–1326 | Themeluesi i perandorisë osmane. Njëkohësisht ishte edhe Vasal i Selxhukëve, në 1299 shpalli vendin e tij të pavarur dhe fillon me pushtime në pjesën perëndimore Azia a vogël[1]. |
![]() |
Orhani i I (1281 – 1359) |
1326–1359 | Sunduesi i parë osman që përdor titullin Sulltan[2]. Është edhe themelues iushtrisë së njohurJeniçere. |
![]() |
Murati i I (1326 – 1389) |
1359–1389 | Zgjeron pushtetin e tijë në Europë. |
![]() |
Bajaziti i I (1360 – 8./9. März 1403) |
1389–1402 | Fillimisht pushton territore në Azi dhe Europë, mirëpo në 1402 pëson disfatë shkatërruese nga Mongolët në luftë me Timur Lenk[3]. Vdes si i burgosur në burgun e tyre. |
Gjat viteve 1402–1413 pas mosmarrveshjeve ndërmjet djemëve të Bajazitit kemi të ashtuquajturin, Interregnumi Osman. | |||
![]() |
Mehmedi i I (1389 – 1421) |
1413–1421 | Pas Interregnumit u ngrit Perandoria përsëri në këmbë. |
![]() |
Murati i II (1403 – 1451) |
1421–1444 1446–1451 |
Pas vdekjes së djalit të madh i jep pushtetin djalit të dytë. Mirpo Jeniçerët në një kryengritje në vitin 1446 e detyrojnë që përsëri të marrë pushtetin. |
![]() |
Mehmeti i II., „ Pushtuesi “ (1. Prill [29. Mars?] 1430 – 3. Maj 1481) |
1444–1446 1451–1481 |
Me 29 Maj 1453 pushton Konstantinopolin dhe e shpall kryeqytet të Perandorisë Osmane. |
![]() |
Bajaziti i II, „ I Shenjti “ (3. Dhjetor 1447 – 26. Maj 1512) |
1481–1512 | Lufton me sukses kundër Venedikut. |
Prej vitit 1517 Sulltani kishte edhe titullin e Kalifit, që do të thotë se ishte edhe udhëheqësi shpirtëror i besimtarëve islamë
Emri (Vitet e jetës) | Koha në pushtet | Vërejtje | |
---|---|---|---|
![]() |
Selimi i I, (10. Tetor 1470 – 21. Shtator 1520) |
1512–1520 | Ia merr pushtetin babait Bajazitit të II. Selimi lufton kundër Shiitve dhe e zgjeron perandorinë në Siri dhe Egjipt. |
![]() |
Sylejmani i I (27. Prill 1495 – 6. Shtator 1566) |
1520–1566 | Udhëheq shumë beteja të suksesshme kundër Hungarisë. Përpos ksaj pushton edhe Tunizinë, Rhodos, pjesë të Persisë si dhe Bagdadin. Në 1529 vjen deri tek pushtimi i parë iVjenës. Në bazë të ligjeve që kishte bërë njihet edhe si sundimtari më i rëndsishëm i Perandoris Osmane. Me veprat e Sinan Pashës perandoria merr një lulëzim kulturor. |
![]() |
Selimi i II, (28. Maj 1524 – 12. Dhjetor 1574) |
1566–1574 | Dërgon misionarë në Azinë juglindore, si dhe pushton Qipron dhe Tunizinë. |
![]() |
Murati i III (1546 – 1595) |
1574–1595 | Nën udhëheqjen e tijë fillon shpërbërja e perandorisë. |
![]() |
Mehmedi i III (26. Maj 1566 – 22. Dhjetor 1603) |
1595–1603 | Bën luftë të pakuptimt kundër Austrisë dhe nuk kishte kurrfarë pikpamjesh politike. |
![]() |
Ahmedi i I (18. Prill 1590 – 22. Nëntor 1617) |
1603–1617 | Luftrat kundër Austrisë dhe Persisë nuk i përfundon në favor të Perandorisë Osmane. |
![]() |
Mustafa i I (1592 – 20. Janar 1639) |
1617–1618 | Ishte vëllai i Ahmedit të I. Dyshohet se ishte me të meta psikike dhe largohet nga pushteti në 1618. |
![]() |
Osmani i II (3. Nëntor 1604- 20. Maj 1622) |
1618–1622 | Kishte luftë të pasuksesshme kundër Polonisë. Vritet gjatë një revolte në pallatin e tij. |
![]() |
Mustafa i I. | 1622–1623 | Pas vrasjes së nipit të tij Osmanit të II kthehet për një kohë të shkurtër përsëri në pushtet. |
![]() |
Murad IV. (16. Qershor 1610/11/12 – 8. Shkurt 1640) |
1623–1640 | Ishte djali i Ahmedit të I. E kishte forcuar pushtetin me ligje tejet të forta. |
![]() |
İbrahim, (5. Nëntor 1615 – 12. Gusht 1648) |
1640–1648 | Ishte djali i Ahmedit të I. Njihet si humbës kundër Venedikut. |
![]() |
Mehmedi i IV (2. Janar 1642 -6.Janar 1693) |
1648–1687 | Bën pushtimin e dytë të Vjenës i cili njihet si i pasuksesshëm për çka edhe largohet nga froni. |
Sylejmani i II (15. Prill 1641 23. Qershor 1691) |
1687–1691 | Ishte i biri i Ibrahimit. Sundimin e tij e karakterizojnë trazirat e brendshme dhe luftrat kundër Austrisë. | |
![]() |
Ahmedi i II (1642 apo 1643 – 6. Shkurt 1695) |
1691–1695 | Ishte djali i Ibrahimit. Njihet për humbjen e Hungarisë nga Austria. |
![]() |
Mustafa i II (6. Shkurt 1664 – 1704) |
1695–1703 | Gjatë sundimit të tij humb shumë territore në Europë. Në vitin 1703 Jeniçerët e largojnë nga pushteti. |
![]() |
Ahmeti i III (1673- 1. Korrik 1736) |
1703–1730 | Ishte djali i Muhamedit të IV. Humbi edhe territore të tjera, kundër Austrisë dhe edhe në 1730 humb pushtetin nga Jeniçerët. |
![]() |
Mahmudi i I (1696 – 1754) |
1730–1754 | Ishte djali i Mustafës së II. Kishte rikthyer disa nga territoret e okupuara nga Austria. |
![]() |
Osmani i III (2. Janar 1699 – 30. Tetor 1757) |
1754–1757 | Ësht djali i Mustafës së II dhe nuk njihet për ndonjë aktivitet të posaçëm. |
![]() |
Mustafa i III (28. Janar 1717 – 21. Janar 1774) |
1757–1774 | Ishte djali i Ahmedit të III. Provon që të modermizojë shtetin dhe ushtrinë, kishte themeluar shumë Akademi. |
![]() |
Abdylhamidi i I (20. Mars 1725 – 7. Prill 1789) |
1774–1789 | Ishte djali i Ahmedit të III. Gjatë sundimit të tij vjen deri te kryengritjet në Siri dhe Palestinë. Lufton kundër Rusisë, Persisë dhe përfundon me humbje të territoreve të perandorisë. |
![]() |
Selimi i III (24. Dhjetor 1762 – 28. Korrik 1808) |
1789–1807 | Ishte djali i Mustafës së III. Njihet si reformator i madh në Perandori. |
![]() |
Mustafa i IV (8. Shtator 1779 – 15. Nëntor 1808) |
1807–1808 | Ishte djali i Abdylhamidit të I. Vritet nga pasuesit e Selimit të III. |
![]() |
Mahmudi i II (20. Korrik 1785 – 1. Korrik 1839) |
1808–1839 | Ishte djali i Abdylhamitit të I. Nën regjimin e tij kishte fituar Egjipti pavarësinë. Kishte filluar reforma në shtet dhe ushtri, sidomos e njohur ashtë reforma që e kufizon titullin Pasha. |
![]() |
Abdylmegjidi i I (23. Prill 1823 – 25. Qershor 1861) |
1839–1861 | Ishte vazhdues i besuar i reformave të filluara nga i ati. |
Abdylazizi (8. Shkurt 1830 – 4. Qershor 1876) |
1861–1876 | Gjatë sundimit të tij, në Europë kishte një varg kryengritjesh. | |
Murati i V (21. shtator 1840 – 29. Gusht 1904) |
1876 | Hiqet nga pushteti pas vetëm 3 muajve. | |
![]() |
Abdylhamidi i II (21. Shtator 1842 – 10. Shkurt 1918) |
1876–1909 | Ishte vëllau i Muratit të V. Gjatë sundimit të tijë Perandoria Osmane humbë territore dhe pasuri të mëdha në Europë[4]. |
![]() |
Mehmedi i V (2. Nëntor 1844 – 3. Korrik 1918) |
1909–1918 | Ishte vëllau i Abdylhamitit të II. Si pasojë e Luftrave Ballkanike dhe Luftës së Parë Botërore, Perandoria Osmane u ngushtua në territorin e Turqisë së sotme. |
80px | Mehmedi i VI (14. Janar 1861 – 16. Maj 1926) |
1918–1922 | Është sundimtari i fundit i Perandoris Osmane. Pas shpërbërjes së sulltanatit në Nëntor të vitit 1922 kërkon azil në San Remo. Postin e tijë si Kalif deri me 3 mars të vitit 1924 e udhëheqëAbdylmegjidi i II. |
![]() |
Abdylmegjidi i II (Kalif) (18. Nëntor 1922 – 1924) |
1909–1918 | Ky kishte titullin e kalifit gjer në vitin 1924.Pas shpërbërjes së Kalifatit shkon edhe ky[5] në exil.Vdes me 23. gusht 1944 në Paris. |
Referencat
- ^ 1.^ “Ertuğrul Günay”. Republic of Turkey Ministry of Culture and Tourism. http://www.kultur.gov.tr/EN/BelgeGoster.aspx?17A16AE30572D313AC302172C9058B838D40DBAF123EC275. Retrieved 2008-07-22.
- ^ Home – Uwe Becker
- ^ Home – Uwe Becker
- ^ Home – Uwe Becker
- ^ As̜iroğlu, Orhan Gâzi (1992) (in Turkish). Son halife, Abdülmecid. Tarihin şahitleri dizisi. Istanbul: Burak Yayınevi. ISBN 978-975-7645-17-7. OCLC 32085609.
Please follow and like us: