Sulltanët e Perandorisë Osmane
Bartësi i parë i këtij titulli ishte Selimi i I . Selimi i I titullin Kalif e merr në 1516 gjatë bisedimeve paqësore në Kücük Kaynarca me Abasidët, të cilët ë atë kohë kishin Kalifatin e ahtuquajtur “Kalifati nën hije”.
Emri (Vitet e jetës) | Koha në pushtet | Vërejtje | |
---|---|---|---|
Osmani i I (1258/1259 – 1326) |
1288–1326 | Themeluesi i perandorisë osmane. Njëkohësisht ishte edhe Vasal i Selxhukëve, në 1299 shpalli vendin e tij të pavarur dhe fillon me pushtime në pjesën perëndimore Azia a vogël[1]. | |
Orhani i I (1281 – 1359) |
1326–1359 | Sunduesi i parë osman që përdor titullin Sulltan[2]. Është edhe themelues iushtrisë së njohurJeniçere. | |
Murati i I (1326 – 1389) |
1359–1389 | Zgjeron pushtetin e tijë në Europë. | |
Bajaziti i I (1360 – 8./9. März 1403) |
1389–1402 | Fillimisht pushton territore në Azi dhe Europë, mirëpo në 1402 pëson disfatë shkatërruese nga Mongolët në luftë me Timur Lenk[3]. Vdes si i burgosur në burgun e tyre. | |
Gjat viteve 1402–1413 pas mosmarrveshjeve ndërmjet djemëve të Bajazitit kemi të ashtuquajturin, Interregnumi Osman. | |||
Mehmedi i I (1389 – 1421) |
1413–1421 | Pas Interregnumit u ngrit Perandoria përsëri në këmbë. | |
Murati i II (1403 – 1451) |
1421–1444 1446–1451 |
Pas vdekjes së djalit të madh i jep pushtetin djalit të dytë. Mirpo Jeniçerët në një kryengritje në vitin 1446 e detyrojnë që përsëri të marrë pushtetin. | |
Mehmeti i II., „ Pushtuesi “ (1. Prill [29. Mars?] 1430 – 3. Maj 1481) |
1444–1446 1451–1481 |
Me 29 Maj 1453 pushton Konstantinopolin dhe e shpall kryeqytet të Perandorisë Osmane. | |
Bajaziti i II, „ I Shenjti “ (3. Dhjetor 1447 – 26. Maj 1512) |
1481–1512 | Lufton me sukses kundër Venedikut. |
Prej vitit 1517 Sulltani kishte edhe titullin e Kalifit, që do të thotë se ishte edhe udhëheqësi shpirtëror i besimtarëve islamë
Emri (Vitet e jetës) | Koha në pushtet | Vërejtje | |
---|---|---|---|
Selimi i I, (10. Tetor 1470 – 21. Shtator 1520) |
1512–1520 | Ia merr pushtetin babait Bajazitit të II. Selimi lufton kundër Shiitve dhe e zgjeron perandorinë në Siri dhe Egjipt. | |
Sylejmani i I (27. Prill 1495 – 6. Shtator 1566) |
1520–1566 | Udhëheq shumë beteja të suksesshme kundër Hungarisë. Përpos ksaj pushton edhe Tunizinë, Rhodos, pjesë të Persisë si dhe Bagdadin. Në 1529 vjen deri tek pushtimi i parë iVjenës. Në bazë të ligjeve që kishte bërë njihet edhe si sundimtari më i rëndsishëm i Perandoris Osmane. Me veprat e Sinan Pashës perandoria merr një lulëzim kulturor. | |
Selimi i II, (28. Maj 1524 – 12. Dhjetor 1574) |
1566–1574 | Dërgon misionarë në Azinë juglindore, si dhe pushton Qipron dhe Tunizinë. | |
Murati i III (1546 – 1595) |
1574–1595 | Nën udhëheqjen e tijë fillon shpërbërja e perandorisë. | |
Mehmedi i III (26. Maj 1566 – 22. Dhjetor 1603) |
1595–1603 | Bën luftë të pakuptimt kundër Austrisë dhe nuk kishte kurrfarë pikpamjesh politike. | |
Ahmedi i I (18. Prill 1590 – 22. Nëntor 1617) |
1603–1617 | Luftrat kundër Austrisë dhe Persisë nuk i përfundon në favor të Perandorisë Osmane. | |
Mustafa i I (1592 – 20. Janar 1639) |
1617–1618 | Ishte vëllai i Ahmedit të I. Dyshohet se ishte me të meta psikike dhe largohet nga pushteti në 1618. | |
Osmani i II (3. Nëntor 1604- 20. Maj 1622) |
1618–1622 | Kishte luftë të pasuksesshme kundër Polonisë. Vritet gjatë një revolte në pallatin e tij. | |
Mustafa i I. | 1622–1623 | Pas vrasjes së nipit të tij Osmanit të II kthehet për një kohë të shkurtër përsëri në pushtet. | |
Murad IV. (16. Qershor 1610/11/12 – 8. Shkurt 1640) |
1623–1640 | Ishte djali i Ahmedit të I. E kishte forcuar pushtetin me ligje tejet të forta. | |
İbrahim, (5. Nëntor 1615 – 12. Gusht 1648) |
1640–1648 | Ishte djali i Ahmedit të I. Njihet si humbës kundër Venedikut. | |
Mehmedi i IV (2. Janar 1642 -6.Janar 1693) |
1648–1687 | Bën pushtimin e dytë të Vjenës i cili njihet si i pasuksesshëm për çka edhe largohet nga froni. | |
Sylejmani i II (15. Prill 1641 23. Qershor 1691) |
1687–1691 | Ishte i biri i Ibrahimit. Sundimin e tij e karakterizojnë trazirat e brendshme dhe luftrat kundër Austrisë. | |
Ahmedi i II (1642 apo 1643 – 6. Shkurt 1695) |
1691–1695 | Ishte djali i Ibrahimit. Njihet për humbjen e Hungarisë nga Austria. | |
Mustafa i II (6. Shkurt 1664 – 1704) |
1695–1703 | Gjatë sundimit të tij humb shumë territore në Europë. Në vitin 1703 Jeniçerët e largojnë nga pushteti. | |
Ahmeti i III (1673- 1. Korrik 1736) |
1703–1730 | Ishte djali i Muhamedit të IV. Humbi edhe territore të tjera, kundër Austrisë dhe edhe në 1730 humb pushtetin nga Jeniçerët. | |
Mahmudi i I (1696 – 1754) |
1730–1754 | Ishte djali i Mustafës së II. Kishte rikthyer disa nga territoret e okupuara nga Austria. | |
Osmani i III (2. Janar 1699 – 30. Tetor 1757) |
1754–1757 | Ësht djali i Mustafës së II dhe nuk njihet për ndonjë aktivitet të posaçëm. | |
Mustafa i III (28. Janar 1717 – 21. Janar 1774) |
1757–1774 | Ishte djali i Ahmedit të III. Provon që të modermizojë shtetin dhe ushtrinë, kishte themeluar shumë Akademi. | |
Abdylhamidi i I (20. Mars 1725 – 7. Prill 1789) |
1774–1789 | Ishte djali i Ahmedit të III. Gjatë sundimit të tij vjen deri te kryengritjet në Siri dhe Palestinë. Lufton kundër Rusisë, Persisë dhe përfundon me humbje të territoreve të perandorisë. | |
Selimi i III (24. Dhjetor 1762 – 28. Korrik 1808) |
1789–1807 | Ishte djali i Mustafës së III. Njihet si reformator i madh në Perandori. | |
Mustafa i IV (8. Shtator 1779 – 15. Nëntor 1808) |
1807–1808 | Ishte djali i Abdylhamidit të I. Vritet nga pasuesit e Selimit të III. | |
Mahmudi i II (20. Korrik 1785 – 1. Korrik 1839) |
1808–1839 | Ishte djali i Abdylhamitit të I. Nën regjimin e tij kishte fituar Egjipti pavarësinë. Kishte filluar reforma në shtet dhe ushtri, sidomos e njohur ashtë reforma që e kufizon titullin Pasha. | |
Abdylmegjidi i I (23. Prill 1823 – 25. Qershor 1861) |
1839–1861 | Ishte vazhdues i besuar i reformave të filluara nga i ati. | |
Abdylazizi (8. Shkurt 1830 – 4. Qershor 1876) |
1861–1876 | Gjatë sundimit të tij, në Europë kishte një varg kryengritjesh. | |
Murati i V (21. shtator 1840 – 29. Gusht 1904) |
1876 | Hiqet nga pushteti pas vetëm 3 muajve. | |
Abdylhamidi i II (21. Shtator 1842 – 10. Shkurt 1918) |
1876–1909 | Ishte vëllau i Muratit të V. Gjatë sundimit të tijë Perandoria Osmane humbë territore dhe pasuri të mëdha në Europë[4]. | |
Mehmedi i V (2. Nëntor 1844 – 3. Korrik 1918) |
1909–1918 | Ishte vëllau i Abdylhamitit të II. Si pasojë e Luftrave Ballkanike dhe Luftës së Parë Botërore, Perandoria Osmane u ngushtua në territorin e Turqisë së sotme. | |
80px | Mehmedi i VI (14. Janar 1861 – 16. Maj 1926) |
1918–1922 | Është sundimtari i fundit i Perandoris Osmane. Pas shpërbërjes së sulltanatit në Nëntor të vitit 1922 kërkon azil në San Remo. Postin e tijë si Kalif deri me 3 mars të vitit 1924 e udhëheqëAbdylmegjidi i II. |
Abdylmegjidi i II (Kalif) (18. Nëntor 1922 – 1924) |
1909–1918 | Ky kishte titullin e kalifit gjer në vitin 1924.Pas shpërbërjes së Kalifatit shkon edhe ky[5] në exil.Vdes me 23. gusht 1944 në Paris. |
Referencat
- ^ 1.^ “Ertuğrul Günay”. Republic of Turkey Ministry of Culture and Tourism. http://www.kultur.gov.tr/EN/BelgeGoster.aspx?17A16AE30572D313AC302172C9058B838D40DBAF123EC275. Retrieved 2008-07-22.
- ^ Home – Uwe Becker
- ^ Home – Uwe Becker
- ^ Home – Uwe Becker
- ^ As̜iroğlu, Orhan Gâzi (1992) (in Turkish). Son halife, Abdülmecid. Tarihin şahitleri dizisi. Istanbul: Burak Yayınevi. ISBN 978-975-7645-17-7. OCLC 32085609.
Please follow and like us: