Shënim i veçantë për një nga artistët e paktë të fotografisë në Shqipëri, një njohës unik i balancës së saktë në mes të së komplikuarës dhe të thjeshtës.

Nga Albatros Rexhaj

Artisti e mat botën jo nëpërmjet fokusit të aparatit fotografik,  por nëpërmjet ndjeshmërisë së syrit të tij. Kjo për arsye se akoma nuk është zbuluar një aparat që mund të rikrijojë ndjeshmërinë dhe finesën e syrit njerëzor, ndërkaq syri i një artisti është edhe më i rafinuar. Ky tip syri nuk mjaftohet vetëm me atë që kap shikimi i parë, por gërmon më thellë, si një tip rrezeje X që detekton potencialin dhe fuqinë e rrallë të transformimit që njerëz të caktuar mund ta kenë.

Të gjithë, kush më shumë e kush më pak, jetojmë njëkohësisht në disa dimensione: këtë tonin ku frymojmë, pastaj dimensionin e asaj që projektojmë si botë të dëshirave dhe synimeve tona si dhe dimensionin e frikshëm të asaj ku trembemi se mund të na degdisë jeta. Syri i artistit të vërtetë të fotografisë i kap të tre këto dimensione dhe “gatuan” nga kjo fuqi e veçantë transformuese.

Në Shqipëri ka shumë fotografë, ka mjaftueshëm individë të shkathët, që me një aparat në dorë suksesshëm luajnë rolin e fashion photographers (për mua, një trend i çuditshëm në një vend që prodhon pak fashion) por ka fare pak artistë të fotografisë. Them fare pak, sepse më shumë ka gishta në njërën dorë sesa artistë të vërtetë të fotografisë. Renuar Locaj është njëri nga këta pak artistë, që me mënyrën e tij të punës simbolizon antitezën e të gjithë atyre fotografëve që bëjnë shumë zhurmë, jo rrallëherë duke u fshehur prapa namit apo bukurisë së një modele apo modeli të caktuar.

Si shumë artistë të tjerë, në kërkim të mbijetesës,  edhe Renuari bën kompromise, por atëherë kur ndihet mjaftueshëm i frymëzuar, është në gjendje që, me një CLICK të vetëm, të shpërfaqë tërë botën e brendshme të një personazhi. Dhe pikërisht në këtë detaj fshihet finesa dalluese në mes të një fotografi dhe një artisti të fotografisë: fotografi kap imazhin fizik, ndërkaq artisti i fotografisë skanon të padukshmen e brendshme të secilit nga ne. Dikush mund të thotë se kjo përbën thjesht një shkathtësi për shpërfaqje të karakterit njerëzor, por rasti i Renuarit është pak më shumë sa kaq.

Pos karakterit, syri i Renuarit kap edhe potencialin e fshehtë të personazhit, një mozaik pafund mundësish të transformimit, një cilësi e veçantë te ato modele që kanë brumë artisti dhe që mund të zbërthehet vetëm nëpërmjet syrit të një artisti tjetër. Syri i Renuarit është një shembull pothuajse didaktik i asaj se si duhet kundruar bukurinë e vërtetë: duke u përqendruar vetëm të vijat e fizikut të personazhit apo duke kërkuar që bukurisë fizike të mos i mohohet edhe komponenti shpirtëror, pasi që edhe laiku më i madh duhet ta dijë se fiziku, të qenët thjesht e bukur, nuk është një monedhë me vlerë jetëgjatë.

Fotografia artistike e Renuarit, atëherë kur ai është në ditët me hënë të mirë, përmban tërë alfabetin e gjuhës përshkruese të të gjitha ndjesive njerëzore, pastaj të gjuhës që shtjellon procese të ndryshme të perceptimit, duke filluar nga ato që syri i njeriut i kap me të parën e deri te ato detajet e fshehta që zbulohen pas një meditimi më të thellë, si dhe gjuhën e përshkrimit të raportit delikat në mes të të gjitha detajeve vizuale dhe efektit emocional që ato detaje ngacmojnë. Për mua, dy nga cilësitë me të veçanta të Renuarit janë shkathtësia e tij që ta balancojë saktë raportin në mes të së thjeshtës dhe të komplikuarës dhe përkushtimi pasionant që formën dhe vijat e modelit t’i mbajë në qendër të të gjithë fokusit të tij artistik, duke mos lejuar që vëmendja, as edhe për detajin më të vogël, të shpërqendrohet diku tjetër.

Për nevoja të këtij shkrimi do të dalloja editoralet e Renuarit me balerinën Klaudia Pepa, një shembull i mirë i fotografisë së tipit fine art  si dhe editorialin me piktoren dhe make up artisten Daniela Zeneli, një shembull i mirë i fotografisë së tipit beauty. Në bagazhin e tij artistik, Renuari ka edhe shumë punime të tjera, si p.sh portrete femrash dhe meshkujsh (Loreta Fishta, Franko Mulla, Firoalba Dizdari etj), ndërkaq së fundmi ka tejkaluar veten me një editorial të veçantë me modelen Dania Bazaiti.

Dania është e njohur për punë cilësore me fotografë të ndryshëm, por është pikërisht editorali i Renuarit, mënyra si Renuari ka zbërthyer botën e saj të brendshme, që shpërfaq, përtej çdo dyshimi artistik (dhe jo vetëm) se Dania Bazaiti është një personazh mistik, një nga ato tipat e rrallë të njerëzve esenca shpirtërore e të cilëve është e përbërë nga po të njëjtat fije delikate me të cilat është thurur edhe esenca e vetë universit. Dhe vetëm një sy artisti si syri i Renuarit ka mundur ta kapë këtë esencë, duke mos lejuar që fokusi i tij të shpërqendrohet në (këtë rast) detajet rrethanore të bukurisë fizike të Danias.

Këtë editorial, që kam pasur fatin ta shoh në një audiencë private, në muajin Prill, Renuari do ta bëjë publike për opinionin, nëpërmjet një dritareje të rëndësishme të fotografisë botërore, pas të cilit publikim do të nxjerr edhe shënimin tim të veçantë për këtë punë të jashtëzakonshme.

Dhe jam shumë i bindur se ky publikim në nivel botëror do të shënojë vetëm fillimin, si për Renuarin ashtu edhe për Danian!

(ky reflektim është krejtësisht personal)