Silvana Begaj: PSE DUHET TË LUFTOJMË PËR TË FUQIZUAR KLASËN E MESME?
Silvana Begaj
Të pasurit po bëhen më të pasur dhe të varfërit më të varfër. Ndarja po bëhet çdo ditë më edukshme dhe më e qartë. Po shtresa e mesme ku është? Realisht pyetje duhet të shtrohet se a ka shtresë të mesme vendi ynë? Strategjitë makro dhe mikro që duhen ndjekur për të rritur shtresën e mesme? Sa mundësi ka realisht vendi ynë të ndihmojë në rritjen e shtresës së mesme? A dihet rëndësia e kësaj shtrese? Çfarë pasojash kanë në ekonomi dhe nga ana sociale?
Në këndvështrimin social është një prej pikave më të dhimbshme të vendit tonë. Shtresa e mesme është një klasifikim i njerëzve në mes të hierarkise sociale. Shtresa e mesme ose ndryshe “kollaret e bardha” përbëjnë 2.1 % të popullsisë. Presidenti Obama e konsideronte si motorr të ekonomisë dhe e kishte një prej pikamjeve më të rëndësishme gjatë mandatit të tij. Parimisht ka të drejtë pasi është ajo që ndikon zgjedhjen konsumatore dhe prirjen e konsumit.
• Një klasë e fortë e mesme promovon zhvillimin e kapitalit njerëzor dhe të arsimimit.
• Një klasë e fortë e mesme krijon një burim të qëndrueshëm të kërkesës për mallra dhe shërbime.
• Një klasë e fortë e mesme prodhon gjeneratën e sipërmarrësve.
• Një klasë e fortë e mesme mbështet institucione gjithëpërfshirëse politike dhe ekonomike, të cilat ndikojnë në rritjen ekonomike.
Pse shtresa e mesme është e varur nga zgjedhjet dhe partitë politike në mënyrë të drejtpërdrejtë kur në parim ajo duhet të ishte më e pavaruara?
Shtresa e mesme duhet të jetë ajo që zgjedh politikëbërjen më të mirë si pjesa më intelektuale e shoqerisë, por ata sot janë më të varurit nga politika sepse vendi i tyre rrezikohet nga ndryshimet politike. Një klasë e sigurt e mesme nuk varet vetëm nga te ardhurat e drejta që ata marrin, por sa është e mundur të ruajnë për të ardhmen. Kur themi për të ardhura të drejta, rol domethënës luajnë Unionet, Sindikatat. Por shihet se sindikatat në Shqipëri nuk funksionojn, ose më saktë ato funksionojnë vetëm për një grup njerezish jo për punëtorët!
A ka ndonjë institucion tjetër që vlerëson nëse kushtet e punës, rroga, ambjenti në punë janë konform ligjeve? A kanë ku të drejtohen ata në rast të padrejtësive?
Kemi dëgjuar shpesh herë bojkot të punës nga mjekët, infermierët, mesuesit apo profesione të tjera për ndryshimin e pagave dhe kushteve të punës, por të gjitha grevat apo organizimet e vogla që mund të kenë nisur menjëherë janë etiketuar si politike nga kampi kundërshtar politik dhe kanë përfunduar ende pa filluar mirë për shkak të ndërhyrjeve politike, por edhe mos organizimit të mirëfilltë sindikal.
Shqipëria, duhet patjetër të punojë një projekt kapital që të tërheqi investimet e huaja dhe biznese të reja. Të krijojë kushte dhe të jetë i dëshiruar nga kompani të huaja, sidomos ato prodhuese dhe turistike në mënyrë që ata të hapin filialet tona dhe të gjenerojnë vende pune. Shteti patjetër që duhet të verë nën kontroll edhe bizneset fasone, të cilat kanë skllavëruar një pjesë të qytetarëve në emër të punës.
Gjithashtu qeveria duhet urgjentisht të vërë në kontroll në bizneset individuale dhe familjare që nuk janë pak në Shqiperi, kjo nuk do të thotë t’i dëmtojë ato, por të ndihmojë kështu rritjen e buxhetit të shteti dhe ato taksa t’i kthejë në investime prapë në ekonomi duke stimuluar bizneset e vogla përmes suvencioneve të ndryshme.
Një shembull të mirë mund ta marrim edhe nga Kosova, ku çdo ditë përcjellim lajme që shteti, si qeveria qendrore ashtu edhe komunat (bashkitë) subvecionojnë bizneset e vogla dhe të mesme duke përkrahur shtimin e vendeve të punës dhe pajisjen me makineri, por edhe bujqësinë duke subvecionuar bujqit me para të gatshme për kulturat e mbjella.
Koha e politikave të mëdha ka kaluar, është koha e fundit që t’i kthehemi qytetarëve, mirëqenies së tyre dhe krijimit të kushteve për të ardhme më të mirë.