Bardhyl Berberi: Hani buzë gjolit (1)
Bardhyl Berberi
Vjeshta ishte në pikun e saj. Rrapishtat shekullore pranë Lumit të Madh të qytetit të zverdhur e të skuqur ishin shtruar përtokë si një qilim shumëngjyrësh. Përtej, në sfond kaltëronte hapësira e qelibartë e gjolit. Rruga e kalldrëmtë buzë gjolit shpesh rrihej nga pajtonët e nëpunësve të lartë, por kjo rrugë përdorej dendur edhe nga karrocat e njerëzve të thjeshtë të ngarkuara me dru apo drithë e prodhime të tjera bujqësore, blegtorale apo fruta.
Dritaret e ngushta të hanit flakëronin nga dielli i mbrëmjes. Gardhi i shtrembër i hanit rënkonte nga goditjet e erës, ndërsa kuajt e ngopur të bujtësve të hanit të mbrehur në karroca të errëta dhe të pluhurosura, të shqetësuar, lëviznin veshët. Pulat dhe rosat rrotull oborrit silleshin nëpër këmbët e kuajve duke çukitur në pluhur farat e tërshërës. Dera e hanit ishte hapur dhe vetë i zoti, plaku Milo, kundronte rrugën nën strehën e kapelës së tij të vjetër. Hera-herës ai kalonte shikimin mbi kuajt dhe nuk e kuptonte pse ishin të shqetësuar e turfullonin duke goditur tokën me patkonj. Hanxhiu plak e gozhdoi shikimin mbi një ushtar turk të hipur mbi kalë me shalë të azdisur që trokëllinte tërë vrull drejt rrugës që të çonte te hani.
Xha Milua fërkoi ballin dhe faqet sikur desh të fshinte rrudhat e fytyrës së tij. Më pas, ai përkëdheli mjekrën e gjatë dhe të thinjur. Mysafiri zbriti nga kali shpejt e shpejt ushtarakisht dhe i zgjati dorën hanxhiut plak që ishte hutuar krejt. Ushtaraku turk i komunikoi xha Milos që në hanin e tij për disa ditë do të qëndronte një kronikan i qeverisë turke.
Xha Milua i premtoi oficerit se mysafirin e largët do ta priste me tërë të mirat. Ai e dinte se nëse kronikani turk nuk do të kënaqej, administrata turke do ta shuante me taksa të majme dhe do t’ia merrte atë pak dhjamë me të cilin mbante pesë fëmijët e tij me bukë. Hanxhiu plak ishte gati të rrinte natë e ditë në dispozicion të tij, vetëm të kënaqej ky turk që dukej sheshit se ishte njeri i rëndësishëm i qeverisë turke, përderisa u interesua vetë administratori i lartë.
Qeni i madh leshtor dhe laraman i hanit u zvarrit te këmbët e xha Milos duke e përkëdhelur. Hanxhiu plak mbylli derën e jashtme dhe thirri djalin e madh Kozmanë dhe vajzën e tij Ritën. Ju komunikoi porosinë e administratorit turk. Ata dolën në pjesën e prapme të hanit ku shtrihej kopshti i kumbullave të egra dhe vishnjave. Era lëkundte degët e zhveshura. Toka kundërmonte aromë vjeshte. Le t’i përkundi era degët e kumbullave dhe të vishnjave, frutat e tyre janë mbledhur prej kohësh. Me kohë kumbullat janë shtrydhur dhe janë bërë raki e zierë dy herë edhe vishnjat e shtrydhura janë hedhur nëpër enë qelqi të mëdha dhe janë vendosur në bodrumin e hanit. Aty ndodheshin edhe butet e verës me rrush muskat hamburg.
Vjeshta është si pleqëria, mendoi xha Milua. Mbushi llullën me duhan dhe po priste Kozmain me Ritën. Gjysma e qiellit u mbush me re. Xha Milua, shkrepi zjarrin e eshkës dhe ndezi llullën. Hodhi sytë i shqetësuar nga qielli. Dielli rrëshqiti sipër maleve të Mokrës duke e prushitur tërë bregun e gjolit. Më pas “dogji” tërë faqen e Malit të Thatë derisa u zhduk poshtë maleve të Mokrës.
Xha Milua shkundi shapkën e pluhurosur dhe u ul në një stol pranë dritares. Kozmai, me një trup të derdhur tërë muskuj si prej gladiatori, me një ballë të lartë të mbuluar me flokë të zeza pis me onde dhe dy sy të mprehtë, ndezi llambat anësore të vendosura në murin e korridorit të hanit. Në mur u fanitën fashat e verdha vezulluese.
Rita doli nga banaku i hanit dhe eci përgjatë korridorit të gjatë me një tabaka metalike të kallajisur, ku ndodhej një gotë e mbushur me raki kumbulle dhe një copë djathë. Ajo lëshoi rakinë dhe djathin mbi tavolinë dhe pa të atin tepër të brengosur. I hodhi dorën mbi sup gjithë dashuri. Plaku nuk ia shqiti sytë derisa ajo u largua. Ai krenohej me atë vajzë të hijshme, me gërshet të gjatë e të zi deri në fund të kurrizit. Xha Milua e thau dopion e rakisë dhe po lëpihej tërë kënaqësi me copën e djathit. Pranë tij u ul i biri Kozmai. Rita solli dhe dy gota të tjera, një për xha Milon dhe një për Kozmanin. Më pas u ul pranë tyre.
Plaku u tha se kronikani turk që do të vijë në qytetin e tyre pas dy ditësh me një zonjë nga Turqia duhet nderuar, se përndryshe do ta kishin punën keq me qeverinë, aq më keq që ky turku na qenka i kënduar shumë dhe shkruaka nëpër qitapët e Perandorisë. Rita do të merrej me përgatitjen e dhomës së mysafirëve, kurse Kozmai do të kujdesej për ushqimin. Pasi ndanë punët, xha Milua doli jashtë hanit. Mori një gunë prej shajaku grixho dhe e hodhi supeve.
Hanxhiu doli jashtë. Fytyrën ia fshikulloi pjerrëtazi shiu i ftohtë i kësaj fillim vjeshte. Xha Milua hodhi kapuçin në kokë dhe çapiti në rrugë. U nis për te stani i Zykos për ta porositur që çdo ditë t`i sillte nga një qengj taze për gatim. Pasi caktuan të gjitha detajet e mishit të qengjit që do të vinte i freskët, xha Milua u rikthye në drejtim të hanit.
Në rrugë dëgjoheshin hapat e tij dhe veç shushurimës së shiut ndihej edhe një zhurmë tjetër. Veshi i tij nuk gabonte kollaj. Është i zoti që përmes zhurmash, britmash e zallahisë të dallojë qartë rrapëllimën e rrotave dhe trokun e thundrave të kuajve nëpër rrugicën e përbaltur. Intuita nuk e gënjeu hanxhiun plak. Te kthesa për te hani i tij, xha Milua pa një pajton luksoz që tërhiqej nga katër kuaj të shëndoshë që iu ndriste qimja.
Karroca qëndroi në oborrin para hanit. Xha Milua me përulje dhe respekt i dha dorën mikut turk. Kozmai erdhi me vrap dhe kapi një sënduk druri që ishte në pjesën e prapme të karrocës. Karrocieri, një mesoburrë, e ndihmoi Kozmain, pasi sënduku ishte plumb i rëndë. Nga karroca zbriti kronikani. Ishte trupshkurtër por i bëshëm e shpatullgjerë. Në fytyrën e rrojtur dalloheshin ca mustaqe të holla që ngjanin si bishta prej miu; flokët e gjatë të zeza pis të ndara në mes i binin mbi supe. Balli i tij i lartë përshkohej nga rrudha të thella. Sytë nuk i rrezatonin buzëqeshje, përkundrazi ata errësoheshin, dhe mbi ta vareshin si shkurre vetullat e dendura të kronikanit.
Hanxhiu e shikonte mysafirin me një kërshëri të veçantë. Sa e sa shtegtarë kishte parë ky plak gjatë jetës së tij. Plaku duke e soditur mendoi se nuk u mbajtka si kokosh i fryrë. Këtë takëm njerëzish të ditur që merreshin me qitapët e qeverisë xha Milua e shihte për herë të parë. A thua ky burrë me ballë të ngritur dhe kaq nursëz të jetë kaq i ditur saqë kujdeset vetë qeveria e madhe e Sulltanëve?
Karrocieri plak i zgjati dorën për ta ndihmuar që të zbriste nga karroca një zonje flokëverdhë me dy sy të kaltër, me një pallto treçerekëshe me pelush te jaka, kurse te gjoksi i madh i dalloje qartë një fustan me dantellë të zezë. Kishte veshur çorape të bardha me këpucë me tokëza të ndritura si prej floriri. Zonjëzës së rëndë iu afrua Rita dhe i buzëqeshi miqësisht. Dhe ajo iu afrua duke e takuar me një si gjysmë përqafimi. Kur zbriti nga karroca ajo u mundua të mbulojë gjoksin e madh që i varej poshtë fustanit. Me ambalazhet në dorë u futëm në korridorin e hanit.
Dhoma e kronikanit kishte një dritare nga pylli i gështenjave, kurse dritarja tjetër shikonte nga gjoli. Ajo ishte dhoma më e mirë që kishte hani. Oxhaku i ndezur para një ore e kishte ngrohur dhomën. Sipas porosisë së zyrtarit turk në dhomë kishin futur një tavolinë dhe një stol ku do të shkruante kronikani. U ndezën të gjithë llambat me vajguri të hanit. Kronikani çapiti nëpër korridorin e hanit duke fërkuar duart, me gishtat që shndrisnin nga unazat e shumta, pastaj pa që nga koka te këmbët hanxhiun plak.
Me përulësi dhe respekt xha Milua i tha kronikanit nëse donin që të hanin darkë, pasi vinin nga një rrugë e gjatë. Kronikani iu përgjigj se sapo të përgatitej zonja që ndodhej në dhomë ata do të hanin. Porositën çorbë me të brendshme prej bagëtie dhe vezë me djathë. Kronikani duke ecur nëpër korridor ndaloi hapin dhe ktheu kokën nga banaku atje ku ndodhej Rita. Ai u tundua nga ai shtat i derdhur vajzëror i shtyrë nga një dëshirë e papërcaktuar për të përkëdhelur gërshetin e saj të gjatë.
Nga e ndara tjetër e sallës së madhe të hanit në katin e parë dëgjohej muzikë. Katër orkestrat ezmerë me pamje komike iu binin sazeve popullore. Kronikani eci përgjatë korridorit. Burra çakërrqejf pinin verë dhe hanin peshq të vegjël gjoli që vendasit iu thoshin pllasica. Ajri i ngopur me erën e peshkut dhe tymi që dilte nga kuzhina ku piqeshin peshqit mbi një llamarinë të nxirë dhe klientët e ulur ca në stola dhe ca të tjerë mbi fuçi vere, që këndonin këngë dashurie, iu dukën shumë poetike kronikanit. Një gajde, një tambura dhe një dajre krijonin një atmosferë të këndshme. Një mustaqelli pranë orkestrës ia nisi një këngë sevdaje për një dashuri të trishtuar. Pothuajse të gjithë pinin. Gjysma e tyre në sallën e madhe, kronikanit iu dukën çakërrqejf dhe mbase të dehur. Vera derdhej lumë. Kronikani nga skuta e errët e hanit i hodhi përsëri sytë te banaku ku ishte Rita. Ajo ndjeu vështrimin e tij të zjarrtë dhe u përpoq që të mos e kryqëzojë shikimin. Ritës për pak po i ngrinte zemra nga shikimet e tij provokuese.
Mbi mur dridheshin fashat e dritës vezulluese. Nën dritën e vakët fuçitë e verës dukeshin si të irnosura. Kronikani u ul në stolin pranë tavolinës në pritje të zonjës turke Neriman që e shoqëronte në këtë udhëtim. Pas pak, ajo me pallton e hedhur supeve, i zbriti shkallët një nga një dhe u ul në tavolinën ku ishte kronikani. Dukej e lodhur dhe e mërzitur. Më pas ajo kryqëzoi krahët në pritje të ushqimit. Darkën e hëngrën të dy në heshtje pa shkëmbyer asnjë fjalë.
Ishte një grua tërë sharm, me tipare dalluese, ku dominonin sytë e kaltër. Ajo me bishtin e syrit dalloi shikimin përvëlues të kronikanit ndaj vajzës që ndodhej në banak. Ajo ndiqte shikimet e tij në mënyrë të pikëlluar. Hëngri shumë pak, vetëm gjysmën e tasit me çorbë, ndërsa vezët nuk i preku. Belbëzoi diçka dhe desh që të ngjitej në dhomë, por kronikani seç i tha në vesh dhe ajo nuk lëvizi nga tavolina e bukës. Pasi mbaroi darkimin kronikani, ata u ngjitën të dy në dhomë. Siluetat e tyre ravijëzoheshin në mur nga dritat e shandanëve që ishin vendosur nëpër shkallë.
Gjatë darkimit ata nuk shkëmbyen asnjë fjalë. Dukej sikur kronikani këtë femër e kishte marrë me zor. Shiu jashtë filloi që të bjerë me gjyma, ndërsa era e tërbuar përkuli fort pemët e kopshtit të hanit. Nerimani veshi këmishën e natës dhe u mbulua me jorgan me sy të çakërritur. Zemra e saj ishte e mbushur me një shqetësim. Nuk i flihej atë natë me shi vjeshte. Kishte disa vjet që bashkëjetonte me këtë njeri dhe jeta e saj po vërtitej rreth këtij njeriu. Ajo ia njihte cilësitë, të metat e tij të mëdha. Ajo e kishte kapur disa herë kur ai e kishte tradhtuar dhe vazhdimisht e gënjente. Ajo vinte re, si në këtë mbrëmje, se si ai ia mbërthente sytë grave të tjera si të ishte një qen afshor. Kronikani nxori nga sënduku prej dërrase një çantë lëkure të rrjepur nëpër cepa dhe një deng letrash, shishen e bojës dhe një tufë pendësh të reja dhe filloi që të shkruajë. Kronikani punoi gati tre orë, ndërkohë që Nerimanin e zuri gjumi.
Gati pas mesnate u shtri për të fjetur edhe kronikani. Xhamat e dritareve thithën rrezet e para të dritës dhe tani vërehej se si po tretej prapa tyre nata e vjeshtës, ndërkohë që shiu nisi të pakësohej dhe, më së fundi pushoi fare. Nga dritarja, nga ana e pyllit u dëgjua tre herë kënga e gjelit të hanit që çeli ditën e re. Kronikani doli në dritare, mori frymë thellë duke e mbushur gjoksin me ajrin e freskët që vinte nga gjoli. Ai largohet nga dritarja dhe shkon te tavolina e punës ku fletët që kishte punuar natën e kaluar ishin ende të hapura mbi tavolinë.
Shkroi diçka shpejt e shpejt dhe më pas palosi fletët dhe i vendosi në çantë, me sa ishte duket një mbresë e çastit. Më pas, pasi u vesh zbriti shkallët në drejtim të katit të parë. U ul te një tavolinë pranë banakut dhe ja nguli sytë Ritës duke mos ja hequr asnjë çast. U afrua te banaku dhe i kërkoi Ritës një kafe. Rita e kishte përgatitur kafenë. Mbi tabakun vendosi ibrikun e bakërt të kafesë. Më pas vendosi filxhanin larush dhe i shtiu kafenë. Kronikani zgjati dorën për ta afruar por Rita u zbyth drejt banakut. Nerimani që po zbriste shkallët e pa skenën e pakëndshme. Kronikani e kuptoi se sjellja e tij paralajmëronte një bisedë jo të këndshme…
Edhe turkesha porositi një kafe turke. Ajo i buzëqeshi Ritës miqësisht kur i solli kafenë. Më pas, ata hëngrën mëngjesin. Një çajnik me qumësht lope dhe biskota me mjaltë. Biseda nuk po ecte ashtu siç hëngrën darkën të heshtur edhe gjatë mëngjesit ata nuk shkëmbyen asnjë fjalë. Ecën përgjatë kopshtit dhe dolën në rrugën që të çonte te Lumi i Madh i qytetit. Iu afruan lumit dhe u ndalën tek ura me parmakët e zbërdhëlyer nga fërkimi. Poshtë, fare poshtë, rridhnin ujërat e qeta të lumit që derdheshin në gjol. Hapësira e kaltër e gjolit që nuk ishte shumë larg nga ura e lumit i rrëmbeu. Ata dolën në qytet. Hanxhiu po i ndiqte nga pas. Në rrugën buzë liqenit dëgjohej troku i kuajve. Nerimani si e ngrirë përcillte me sy pajtonet që kalonin njëri pas tjetrit. Doli një grimë dielli mëngjesor vjeshte… Karrocieri turk kishte mbrehur karrocën dhe e ndiqte çiftin nga mbrapa. Nerimani i kërkoj kronikanit të kthehej në han pasi nuk ndihej mirë. Ajo ende pa marrë përgjigjen u fut në pajtonin luksoz që i ndiqte nga pas dhe i bëri shenjë karrocierit që ta çonte te hani.
Sapo turkesha mbërriti në han shkoi pranë banakut dhe e ftoi Ritën në tavolinë. Rita e dinte gjuhën turke. Sytë e turkeshës ngelën mbi fytyrën engjëllore të Ritës. Ajo me mirësjellje donte t’i kërkonte të falur për incidentin me kronikanin, por Rita i tha me mirësjellje se tashmë e kishte hedhur mbrapa atë incident dhe ishte e kënaqur që nuk e kishte parë atë skenë i vëllai dhe babai i saj pasi ata ishin gjaknxehtë dhe në këtë pikë nuk të falnin. Në han u fut Kozmai ashtu i pashëm me krelat e zeza mbi ballë. Ai i buzëqeshi turkeshës maturisht. Ajo u çel e tëra dhe i kërkoi që t’i dridhte një cigare duhani. Së bashku me Kozmain filluan të pinë cigare. Rita solli tre kafe turke dhe muhabeti po rridhte për shatë palë qejfe. Në momentin që Rita po bënte kafetë turkesha Neriman e vështroi drejt në sy Kozmain pa ja ndarë për asnjë çast…
Rrëzëllitja e syve të turkeshës Neriman e ndezën më tepër Kozmain. Ajo ia mori dorën e saj në dorën e tij dhe e tërhoqi për te shkallët e hanit në drejtim të dhomës të saj ku flinte me kronikanin. Rita shtangu, por ishte e pafuqishme që të ndërhynte atë çast. Trupi i Kozmait filloj të pulsonte e t’u përgjigjej thirrjeve epshore të turkeshës. Ajo e shikoi Kozmain në beben e syrit. Më pas i zgjati buzët drejt buzëve të tij dhe sapo buzët e tyre u takuan shpërtheu i gjithë afshi i dy trupave. Papritur ata u gjendën të shtrënguar me njëri-tjetrin mbi shtrat. Kozmai filloj që t`i eksplorojë të gjitha pjesët e buta të saj. Ishte hera e parë që ajo ndjente sipër saj një burrë të vërtetë. U krodhën të dy në një kënaqësi të pafund. Gjithçka mbaroi pasi ata të dy u shuan ngadalë. Kozmain e kapi një ndjenjë turpi e pishmanllëku. U vesh shpejt e shpejt dhe i zbriti shkallët dy e nga dy. Kur doli te kati i parë ku ndodhej e motra ai pa fytyrën e saj të prishur tërë ankth dhe frikë. Kozmai doli jashtë në oborrin e hanit pa i thënë asnjë fjalë së motrës. Kërciti dera e jashtme e hanit dhe aty u shfaq xha Milua. Ai e pyeti të birin për drekën, se çfarë do t`i servirnin kronikanit turk?
– Kozmai i tha se ata kishin përgatitur pulë me pilaf dhe çorbën me të brendshme qengji si dhe një hallvë me rrush të thatë…
Hanxhiu plak nuk e vuri re shqetësimin e të birit, që ishte flakë i kuq dhe i merrej goja. Rita që ende ishte e bardhë si statujat greke ndiqte nga banaku gjestikulacionet e të atit më të vëllain e saj.
Ritën e pushtoi një ankth. Në dhomën e turkeshës mbisundonte një heshtje e thellë. Shtyu derën ngadalë e cila lëshoj një gërhimë çjerrëse dhe zgjati kokën. Turkesha ishte e shtrirë në shtrat e mbuluar me jorgan me mjekrën e mbështetur mbi gjunjë. Kur pa Ritën te dera e dhomës ajo çakërriti sytë. Pastaj u ngrit mbi bërryla pa ia ndarë sytë mysafires së pa ftuar në dhomën e saj. Më pas ajo pyeti Ritën:
– Pse keni ardhur, çfarë doni të dini nga unë, unë nuk ju thirra juve. Nëse dyshoni për diçka që ka ndodhur mes meje dhe vëllait tuaj mbajini për vete ato. E di që ju nuk do të më dëmtoni duke më molloisur me fjalë lartë e poshtë për këtë jam e sigurt. Ju keni të drejtë, i drejtoi ajo gishtin Ritës, se nuk i dini dertet e shpirtit tim dhe ky kronikani që ju e respektoni kaq shumë më ka kthyer mua në një skllave pa zinxhirë. Ajo fliste me shqetësim në mënyrë të copëtuar dhe fragmentare duke krijuar pauza dhe duke gulçuar tërë mllef. Më pas ndezi një cigare… Jam lodhur nga një jetë false me rrugëtime të gjata, e kam konsumuar krejt jetën me këtë njeri fodull dhe gjuetar fustanesh, nuk kam frikë edhe jam gati të vdes.
Turkesha ia kishte ngulur sytë Ritës. Ajo ndiente vështrimin e zjarrtë dhe kishte frikë që të kryqëzonte shikimet me turkeshën që dukej se në atë çast të sinqertë rrëfimi nuk i kalonte gjak nëpër damarë por vetëm vrer. Rita vjedhurazi nën vetullat e saj të trasha hidhte vështrimin nga shkallët nga frika se mos i gjente kronikani në atë moment. Ajo vazhdonte të qëndronte e dëshpëruar me kokën e lëshuar mbi duar. Rita u largua nga dhoma e turkeshës duke e parë me një vështrim të pikëlluar, pasi nuk gjeti dot një fjalë ngushëlluese…
Jashtë frynte një erë e marrë që tundte dhe shkundte rrapishtat dhe shpërndante në mënyrë të çrregullt tymin e oxhakut të hanit. Nëpër kanalet anësore të rrugës gurgullonte uji dhe ishin të mbushura plot me rosa. Në prag të hanit u shfaq pajtoni luksoz që tërhiqej nga katër kuaj të mëdhenj. Prej andej doli kronikani turk. Ai takoi me përzemërsi xha Milon duke i thënë se qyteti e kishte mahnitur por e kishte marrë uria. Xha Milos, i ndriu nuri, i pëlqente që qytetin t’ia lavdëronin, e donte atë qytet pa hesap. Kronikani u ngjit lart në dhomë dhe pastaj zbriti vetëm.
I tha Kozmait se zonja e tij ishte pa qejf dhe kërkonte që ushqimin t’ia çonin në dhomë. Pasi mbroi drekën kronikani kërkoj që ta shoqërojë dikush për t`u ngjitur në kalanë e qytetit, donte ta shihte qytetin nga kalaja. Xha Milua i tha se do ta shoqëronte ai. Kozmai ndoqi me sy të atin dhe kronikanin turk që kaluan urën te Lumi i Madh i qytetit dhe filluan ngjitjen për në kala. Në këtë kohë zbriti turkesha Neriman. Dukej e mërzitur por sajoi një buzëqeshje. Në dorë mbante ca fletë që kishte shkruar kronikani gjatë natës… Rita i solli pulën me pilaf dhe çorbën me të brendshme. Turkesha e largoi çorbën dhe filloi të hajë pilafin me mishin e bardhë të pulës. Hëngri shumë pak, as një të katrën e ushqimit. Më pas ajo ia afroi Ritës fletët ku kronikani kishte shkruar për qytetin e tyre. Rita mori fletën para syve dhe filloi të lexojë:
Një qytet i ëmbël buzë gjolit me katër lagje e katër xhami, një medrese, dy shkolla fillore, një teqe, tre hane e një banjo e 600 shtëpi anembanë gjolit. Shtëpitë dukeshin si një ortek që ishin rrëzuar nga mali buzë liqenit. Në qytet kishte shumë zejtarë me tabakë që regjnin lëkurët dhe zeje të ndryshme. Vendasit merren me gjuetinë e peshkut në gjol me ca gjemi në formën e koreve. Njerëzit janë shumë të dashur e miqësorë si në asnjë vend tjetër. Pinë verë dhe raki që e nxjerrin vetë. Kozmai e dëgjoi i shtangur. Turkesha i bëri shenjë Kozmait që të ulej pranë saj. Rita shkoi te banku i hanit, ndërsa Kozmai dhe turkesha shiheshin me njëri-tjetrin në beben e syrit.
Turkeshës, prania e Kozmait ia çeli fytyrën. Më vjen keq, por nesër do të largohemi. Takimin dhe intimitetin që patëm bashkë do ta ruaj si një lule me vesë për tërë jetën. Të falënderoj për çastet e lumtura që më dhuruat. Ishte kënaqësi e veçantë njohja me ju. Mbase mund të takohemi në të ardhmen. Kozmai në çast me veten e tij mendoj se në botë paska dy lloj grash: që janë të ndershmet me të cilat duhet të martohesh dhe një takëm tjetër që shërbejnë sa për të kaluar një natë. Kur kronikani u kthye nga kalaja e qytetit së bashku me xha Milon kishte rënë muzgu.
Nerimani kur shikoi që po vinte kronikani u ngjit në dhomën e saj…
Darkën e fundit xha Milua e kaloi me kronikanin turk në tavolinën kryesore. Ata darkuan si dy miq të vjetër. Siluetat e tyre ravijëzoheshin në mur duke hedhur hije të mëdha që lëkundeshin sipër flakës përpëlitëse të shandanëve. Ata flisnin gati duke pëshpëritur. Kozmai vendosi mbi tavolinë shishet e verës dhe mish të pjekur qengji. Rita me një pjatë me mish të pjekur u ngjit te dhoma e turkeshës. E kuptoi se ajo nuk kishte dëshirë që të zbriste poshtë.
Që në mëngjes herët ata zbritën nga dhoma e tyre në katin e parë. Karrocieri mbante me vështirësi baulen e rrobave prej dërrase, që më tepër ngjante si një sënduk se sa si një valixhe. E para zbriti turkesha Neriman. Ajo i kishte mbledhur flokët topuz, duke zbuluar harkun e qafës së saj, kishte veshur një fustan të gjatë të leshtë dhe në dorë i shndritnin dy byzylykë floriri. Në shikimin e saj kishte diçka çoroditëse që nuk e përcaktoje dot. Të gjithë po ndiqnin me sy lëvizjet e saj. Ata u ndanë miqësisht me mysafirët e largët.