Astrit Lulushi: Korbi

Mund të gjeni frymëzim në vendet më të çuditshme. Në katin e tretë të Bibliotekës Publike të Filadelfias është një kuti qelqi që shfaq një zog të mbushur. Është korb, për të qenë të saktë – i konsideruar nga shumë studiues si frymëzimi për poemën klasike të Edgar Allan Poe “The Raven”. Mënyra se si ky zog i mbushur frymëzoi poezinë e Poe qëndron në jetën dhe veprën e një shkrimtari tjetër të madh të shekullit të 19-të, Charles Dickens.

Dickens kishte një korb që fliste të quajtur Grip si kafshë shtëpiake. Zogu kënaqi familjen dhe miqtë e tij me rreshta si: “Kurre mos thuaj vdis” dhe “Polly, vendose ibrikun, të gjithë do të pimë çaj”! Grip vdiq në 1841 pasi hëngri bojë plumbi në një mur.

Çarls Dikens e mbushi zogun dhe e vendosi në një kuti xhami. Romani i tij Barnaby Rudge, i botuar më vonë atë vit, paraqiste një korb që fliste me emrin Grip. Kur zogu shfaqet për herë të parë në libër, dikush pyet: “Çfarë ishte ajo trokitje në derë”?

Edgar Allan Poe punonte si recensues për Revistën Graham, kur Barnaby Rudge u shtyp në Shtetet e Bashkuara. Rishikimi i tij ishte i favorshëm, me përjashtim të një të mete të madhe: korbit që flet. Poe mendonte se mund të ishte dëgjuar më shumë “në mënyrë profetike gjatë rrjedhës së dramës”.

Katër vjet më vonë, Poe botoi poezinë e tij të famshme, me vargjet “Papritmas erdhi një trokitje…në derën time”. Preke korbin siç është sot, në Bibliotekën Falas të Filadelfisë. Sa i përket Grip, pas vdekjes së Dickens, zogu dhe kutia u shitën në ankand, dhe përfundimisht përfunduan në koleksionin e Kol. Richard Gimbel, koleksionisti më i shquar në botë i relikeve të Poe. Në atë kohë, lidhja e Grip-it me poemën e Poe-s ishte krijuar mirë nga studiuesit. Në vitin 1971, i gjithë koleksioni i Gimbel, përfshirë zogun, iu dhurua Bibliotekës së Filadelfisë, ku mund ta shihni edhe sot në departamentin e Librit të rrallë.

Përktheu: Fan Noli

…Thotë Korbi: “Kurrë më.”

U çudita fort, pa masë

Kur dëgjova Korb të flasë…

“Pa dyshim kjo fjalë, thashë,

Ësht’ e vetëma që di,

Q’e mësoi nga i zot’ i mjerë,

Derëmbyllur, derësterrë,

Që e ndoqi, e ndoqi zia

Dhe e shojti lebetia.

Gjersa vaj’ i shpresës tij

S’qe veç dëshpërim i ri

Edhe kurrë, kurrë më…”.