Ljubomir Filipovic: Shteti i nënshtruar nga një kishë e huaj

Mitropoliti Amfilohije nuk ishte një figurë unifikuese, apo dikush me jetën dhe veprën e të cilit duhet të krenohemi. Përkundrazi, Amfilohije donte një Mal të Zi të ndarë, serb, të ekstremit të djathtë të izoluar nga bota.

Mitropoliti Amfilohije i konsideronte të gjithë joserbët në Mal të Zi si njerëz të dorës së dytë. Amfilohije e priti Arkanin në Cetinje. Mallkoi, ofendoi dhe poshtëroi të gjithë ata që nuk i përshtateshin botëkuptimit të tij. Për ata që e bënë, ai ndoshta ishte i butë.

Por atëherë, ai ishte pesë herë më i mirë se ata që tani udhëheqin shtetin dhe kishën. Të paktën ai ishte autentik dhe vetvetja, nëse asgjë tjetër. Por kjo nuk është tema e bisedës sonë sot.

Amfilohije nuk është këtu sot dhe nuk mund të mbrohet, ndaj është e vështirë ta sulmosh. Edhe pse ka njerëz të panumërt që besojnë se ai duhet mbrojtur. Dhe jo vetëm të mbrojtur, por edhe të festuar. Prandaj sot nuk do ta sulmoj Amfilohijen si burrë dhe klerik, do të sulmoj politikën e tij, sepse kam të drejtë ta bëj si qytetar i këtij vendi. Derisa Metodije na e ndalon edhe këtë.

Në të njëjtën kohë, është e rëndësishme të theksohet se monumenti i Amfilohijes nuk është një mesazh shpirtëror, sepse ortodoksët nuk ngrenë apo adhurojnë statuja. Prandaj monumenti është një mesazh politik. Monumenti i është ngritur Amfilohijes, jo për punën e tij shpirtërore, por për angazhimin e tij politik. Dhe çfarë angazhimi politik.

Gjurmët e punës së tij politike më së miri shihen në reagimet e atyre që nuk janë serbë, përkundrazi nuk janë nacionalistë serbë.

Sa zhgënjyese dhe e vështirë është të kuptosh se jetojmë në një vend, presidenti, kryeministri dhe shumica dominuese e shumicës parlamentare e konsiderojnë Amfilohijen si dikë që duhet përjetësuar politikisht. Cili është mendimi politik për të cilin mazhoranca aktuale po i ngre një monument?

Mbështetja e kriminelëve të luftës, krahasimi i Radovan Karaxhiqit me heronjtë mitologjikë serbë të Kosovës?

Na quajti ne malazezët, që nuk jemi serbë, bastardët e Milovan Gjilasit. Ai tha se pasardhësit e Dokleas duhet të gozhdohen me çekiç në Urën e Vezirit. Ai relativizoi dhe zbuti fajin e atyre që vranë Zoran Gjingjiçin. Ai e bëri atë mbi birrë. Ai mallkoi ata që nuk do të ishin besnikë ndaj Rusisë. Ai iu referua në mënyrë nënçmuese boshnjakëve dhe shqiptarëve. Ai e quajti Islamin një fe të rreme.

Si mund të besoj se kjo nuk është politika që mbart në themelet e saj kjo qeveri?

Le të jemi të qartë. Të gjithë ata që e adhurojnë Amfilohijen mund ta adhurojnë atë në çfarëdo mënyre, qoftë edhe në këtë mënyrë “heretike”, “duke ngritur dhe adhuruar statuja”. Por le ta bëjnë këtë në tokën e tyre private dhe në aranzhime private jashtë hapësirave të përbashkëta dhe publike.

Me këtë akt të Komunës së Kolasinit dhe konfirmimin e qeverisë, shteti veshi rrobat kishtare dhe e mohoi veten. Ajo u desekularizua duke pështyrë mbi kushtetutën e vet, por edhe mbi mësimet e Krishtit, sepse Krishti e ndau me vetëdije Zotin nga perandori. Sepse Krishti hodhi poshtë tundimin e djallit për të sunduar mbi Jerusalemin.

KPS jeton në simbiozë me shtetin serb dhe rus dhe si e tillë dhe me këtë lloj veprimi është trup i huaj në shtetin malazez. Duke vepruar kështu, ajo ha indin lidhor shoqëror dhe prish kohezionin social në këtë vend.

Por Mali i Zi do t’i mbijetojë edhe kësaj, nëse do të mbetet në kokën dhe zemrën e të paktën një malazezi. Të paktën si ide. Dhe ideja e një Mali të Zi të lirë dhe civil tani është gjithçka tjetër veçse realitet.

Ljubomir Filipovic, analist dhe kolumnist i CdM.

https://www.cdm.me/english/the-state-subjugated-by-a-foreign-church/