Shefqet Dibrani: Vargje me nismë të mbarë
Bashkim Halilaj, “GJURMË ECJESH“, vargje, botoi “LENA“, Prishtinë 2023, faqe 98.
ISBN 978-9951-29-196-5.
NË FILLIM
Bashkim Halilaj, me botimin e librit “GJURMË ECJESH“, iu bashkua kolonës së gjatë të poetëveqë jetojnë në mërgim, përkatësisht atyre që jetojnë në Gjermani. I njohur për kontributin e madh në fushën e kulturës, në organizmin e Mësimit Plotësues në Shkollën Shqipe në Diasporë, ai është bërë shembull i veprimtarit të urtë, i sjellshëm dhe komunikativ me gjithë rrethin dhe shoqërinë shqiptare kudo në Gjermani dhe tej saj. Karshi të gjitha angazhimeve nëpër klube dhe shoqata, ai herë pas here shkruan edhe vargje, të cilat falë edhe redaktorëve Mentor Thaqi dhe Musa Jupolli, si dhe Shtëpisë Botuese ”LENA” në Prishtinë, arriti dëshirën ta materializojë për t’i botuar këto vargje të përmbledhura brenda një vëllim poetik, pa pretendime të mëdha, por “GJURMË ECJESH“, shënon një nismë të mbarë, përpjekje kjo për t’i thënë e për t’i artikuluar ndjenjat e pastërta, se mbase vetëm librat e parë janë të tillë.
MEMËDHEU
Mëmëdheu ynë oj Shqipëri
Na falë nder dhe krenari
Të ruajmë në zemër me xhelozi
Se ku kem lindë s’ka rëndësi.
Thuaje t’madhe: Jam Shqiptar
Për këtë emër ji krenar
Dinjitet le të ndritë balli
Për ketë tokë që të djegë malli
Faqe 88.
MOTIVI PATRIOTIK
Brenda librit, ky motiv eshtë mjaftë i theksuar, prandaj poetika bërë përpjekje që dhembjet e kombit dhe bëmat shekullore t’i kthej në vargje memotive patriotike, dashuri e këndshme dhe po aq e dhembshme për Atdheun: “Kjajë si zog i qyqes n’rrem/ Çfarëdo t’bësh, është e kotë/ N’vend të lirisë na sollën helm/ Na lanë n’vajë, por n’vajë pa lot”, (poezia SHEKUJ E SHEKUJ, faqe 5), ndërsa tek poezia “K’NO ARBËRI K’NO”, dhembja melankolike e mëparshme do të kthehet në mburrjedheilustrohet me motiv më të lartë atdhetar: “K’no Arbëri ti nisja këndo/ Këndo mirë për Dardani/ Këngën kurrë mos e ndalo/ Ta gëzojmë Nënën Shqipëri”, (faqe 7). Po me këtë pasion poeti i këndon edhe “Flamurit Kuq e Zi”, (faqe 8). Pastaj poezitë: “GËZUAR PAVARËSINË”, (faqe 22); “DARDANIA”, (faqe 30); “SHQIPËRIA IME”, (faqe 42); “SHQIPTARI GËZUAR”, (faqe 49), e ndonjë tjetër, përbëjnë një mozaik patriotik mjaftë të kompletuar.
NËNTORËT
Rreth e rreth i shkon Flamurit
Zonja e rândë Nânë Shqiponjë
Fluturon nga palcë e gurit
Në Qiell këngën lëshon
Heroi ynë Gjergj Kastrioti
Foli qartë si burrat moti:
Ditë të bardha do të vinë,
Se të shenjtë e kem Shqipninë
Faqe 71.
Nëpër vargjet e Bashkim Halilajt, ndeshim preokupimin në aspektin social, duke pasur parasysh gjendjen jo të mirë, vargje këto që kategorizohen te motivi social, ndërsa ato me motiv mërgimi janë poezi më të përjetuara: “Të lutem o Ati im/ Të ikim në Dardani/ Për atdhe në shërbim/ Siç mësove ti”, dhe atje “T’rritëm si pishtar/ Rrënjëve n’zgjerim/ Se kam gjak shqiptar/ T’Ilirikut sublim”, (poezia “ATI IM”, faqe 69), kurse te poezia “PLAGË MËRGIMI”, poeti shton: “Në gjuhën shqipe kur i pyes/ shpesh na duhet një përkthyes”, kurse në një rast tjetër ai shprehet: “Ah po fort më hapet zemra/ i thërras të gjithë me emra,/ por sa ora shkon pushimi/ shpirtin vret kjo plagë mërgimi”, (faqe 62).
Poetin Bashkim Halilajn, e gërryen mërgimi, por ai nuk dorëzohet, andaj sa këtu e sa atje e ndeshim në shërbim të mërgatës shqiptare, i hareshëm dhe gjithnjë optimist. Natyrisht me mall të madh për atdheun, për familjen dhe gjeneratën e tij që i ka lënë në Atdhe.
PËRKUSHTIM LIRIK
Si çdo poet tjetër, edhe Bashkim Halilaj ështëi mbushur me dashuri për atdheun, madje shumë krenar për historinë e lavdishme të UÇK-së, andaj përmes vargjeve kujton heroizmin e luftëtarëve dhe heronjëve. Vargje u ka thurur, që nga “BEKIM BERISHA – ABEJA”, (faqe 12); pastaj “BINOMI I PASHTRIKUT, komandant Drinit”, (faqe 38); “JASHAR SALIHU”, (faqe 56); “PREKAZI LEGJENDAR”, (faqe 59), dhe ndonjë tjetër, duke e bërë këtë vëllim me vargje të gjalla dhe tejet përjetuese, sepse “Trimat si ABEJA edhe kur bien nuk vdesin”, prandaj ata “Hyjnë në Histori, dhe aty të gjallë mbesin”, (faqe 13), ose “Djali u bë ushtar/ Ushtari u bë legjendë/Legjenda u bë Hero/ Heroi i pavdekshëm”, siç ishte Komandant DRINI i cili paska lënë testament se, “Nuk më dhimbet jetaas plagët e mia/ Sall t’mos plagoset keq Dardania”, përkatësisht të mos rrezikohet e ardhmja e Kosovës, kur dihet se Komandant DRINI, është vrarë në rrethan të pa sqaruara, atëherë kur ushtria dhe milicia serbe qenë shporrur tej Dardanisë. Në një vjershë tjetër, poeti i vë epitet të lartë Jashar Salihut: “Rrallë rrisin k’to trojet tona/ Si nj’atë burrë, sot e tevona/ Për Atdhe veten e shkriu,/ Gjeneral Jashar Salihu”, i cili sipas poezisë, “Fliste fare pak dhe rrallë/ Edhe heshtjen e kishte fjalë”, (faqe 56).
Poezia “DIJETARI”, kushtuar Presidentit Historik Ibrahim Rugova, (faqe 41); përshkruhet me nota artistike, në të cilën thuhet: “Nuk heshte dhe s’je ndalë/ Sulmet të vinin si valë/ Ti ballëlartë në vazhdim pune/ Hape shtegun n’mes furtune”, duke e përmbushur, si askush tjetër misionin e tij, sa human po aq edhe atdhetar në shërbim të Kosovës, tashmë ato vlera që i kishte dr. Rugova, edhe kundërshtarët më tërrept po ia pranojnë si vlerë, me atribute të njeriut largpamës, i cili tashmë sa ma thellë po futet nën dhé, në mbitokën e Kosovës po i rritet fama.
DIJETARI
(Kushtuar Ibrahim Rugovës)
A do t’kemi fat përsëri
Të na vjen edhe një si ti
Dhe njëherë të na bashkon
Si më parë në Epokën tonë
Nuk heshte dhe s’je ndalë
Sulmet të vinin si valë
Ti ballëlartë në vazhdim pune
Hape shtegun n’mes furtune
E mbajte dhimbjen në vete
Fale dashuri për gjithë ne
Me hapa të sigurtë në ecje
Për një Rilindje Dardane të Re
Truallit tim kudo që shkova
Gjeta respektin në çdo vend
Për ty Kolos Ibrahim Rugova
Për ty i dashur PRESIDENT!…
Faqe 41.
KUR FLET FRANI
Poezitë, “PO FLET FRANI”, kushtuar Fran Tanushit, (faqe 46) dhe një tjetër, “PUSHO I QETË”, po për Fran Tanushin”, (faqe 77); i bëjnë vargjet e këtij poeti me ndjenja më fisnike, pasi Bashkim Halilaj, për vite me radhë ka bashkëvepruar edhe me poetin Fran Tanushi, i cili në një moshë relativisht të re, shpirti i tij u ngjit lartë në qiell. Poezitë kushtuar Franit, janë krijime letrare që i rezistojnë kohës, ndërsa poezia “PO FLET FRANI”, ka atë ndjenjën e shpirtit mirë të materializuar, prandaj po e risjell edhe një herë:
PO FLET FRANI
Agimet na zgjojnë
Por darka s’na pretë
Andaj, jo mos të ndalojmë
As një sekondë në jetë
Mendje, elan e shpirt
Futi mirë në funksion
Atdheut jepi dritë
Krahë që të gjallnon
Shkruaj në heshtje
Me një ngjyrë të lehtë
Jepi zë pa rreshtje
Me vargje në fletë
Në k’të ditë plot diell
Në këtë vapë Gushti
Po nisem për në Qiell
I juaji, FRAN TANUSHI!
Faqe 46.
Edhe poeti Bashkim Halilaj, (se si të gjithë poetët e tjerë), është i lidhur ngushtë me familjen dhe prindërit e tij. Poezitë “NËNA”, (faqe 24) dhe poezia tjetër “URIME DITËLINDJEN NËNË”, (faqe 57), janë realizime që në brendësinë e vet kanë atë lidhjen gjenetike, shpirtërore dhe njerëzore. Po e kësaj natyre është edhe poezia “ATI IM”, (faqe 69); si dhe poezia kushtuar bashkëshortës, “NUSJA”, (faqe 60); po ashtu edhe poezia tjetër, “DITËLINDJA JONË, VËLLA”, (faqe 76), e përmbyllin mozaikun e përkushtimeve për familjarët e vet.
MOTIVI IRONIK, I URTISË DHE AI KËSHILLUES
Brenda këtij vëllimi, përveç disa motiveve që u theksuan më parë, bie në sy edhe ironia e cila shtrohet si dilemë për kahen e shumë dukurive të cilat për këtë autor duken devijante. Natyrisht gjëra dhe paradokse të shumta ndodhin, prandaj i inspiruar nga veprime të tilla me pasoja për shoqërinë shqiptare, ai ironizon: “Për faltore jemi krejt të parët/ Po sa vlejnë shkollat për shqiptarët”, (faqe 11). Me këtë ironi janë edhe poezitë: “MOS NA HARRONI”, (faqe 18); “RRUGËT E GROPOSURA”, (faqe 20), ku shprehet jo vetëm shqetësimi por edhe preokupimi i poetit për çështje nacionale, që bashkë me motivin social dhe atë të mërgimit, shpërfaqin një trilogji tematike mjaftë mirë e realizuar. Motivi ironik, shtjellohet edhe nëpër poezitë: “MJERANI”, (faqe 26); “NGJYRA JETE”, (faqe 34); “GRAHI BAC SHAJ E BËRTIT”, (faqe 51); “KOLLTUKU”, (faqe 87); si dhe poezitë e shkruara në formë urtie popullore ose si këshilla në vargje. Në këtë tufë, vargje për t’i veçuar janë: “VLLAZNIA”, (faqe 65); “JETA”, (faqe 67); “DHIMBJE”, (faqe 78); “KOHA”, (faqe 80); “FALNI DASHURI”, (faqe 81); “RËNKUES”, (faqe 83); “LAKMITARI”, (faqe 89), etj. Këto vargje, bashkë me disatë tjera tëvargëzuara si këshillë, drejtpërdrejt ose hipotetikisht, kanë të bëjnë me dukuri devijante që i ndodhin shoqërisë, së këndejmi edhe popullit tonë.
NË FUND
Në fund të librit janë edhe disa vargje emblematike “DUART E ARTA”, (faqe 90), poezi kjo që iu kushtohet miqve të tij të artë: Musa Jupollit, Mentor Thaqit, Sylë Bajramit dhe Fran Tanushit. Kjo poezi e mbyll librin me një mesazh të bukur artistik kushtuar këtyre katër miqve të vet, me të cilët ka bërë shumë aktivitete të përbashkëta. “Dorë e artë pena e tij/ I këndon shpirti në Poezi/ Për Atdhe digjet si prushi/ Poeti ynë Fran Tanushi”, kurse autorine tekstit të këngës “Thërret Prizreni, mori Shkodër”, poetin Sylë Bajrami, mendon se ai “ia thotë vargut n’lug e n’kodër”, refren ky, sikur të ishta tekst i këngës shkruar nga Sylë Bajrami!…
DUART E ARTA
Penë e artë e Arbërisë
Je o vëllamiri i Dardanisë
Atdhetar, mosha s’të lodhi
Poeti ynë Musa Jupolli.
Shpirti yt ndritë si flori
Atdheut i falë sall dashuri
Vargu yt shpirtin na kënaqi
Poeti ynë Mentor Thaqi.
Faqe 90.
Katër poetët e Atdheut të Bashkim Halilajt, janë jo vetëm krijues por edhe veprimtar të njohur kudo në Evropë. Ata “kudo shkuan e kanë ngritur zërin”, duke u bërë ambasador kulturor, ose oshëtimë pushke në shërbim të Atdheut!
St. Gallen, 24 dhjetor 2024.
SHËNIM PËR AUTORIN
Bashkim Halilaj, (1973), lindi në Guri i Kuq, Rahovec. Shkollën fillore e kreu, pjesërisht në vendlindje dhe pjesën tjetër në fshatin Qifllak, ndërsa shkollimin e mesëm e mbaroi në Prizren. Studioi në fushën e bujqësisë në Prishtinë dhe Zagreb, kurse në vitin 1995, ka emigruar në Gjermani. Në Gjermani kreu kurse nga fusha e informatikës. Gjithnjë i angazhuar. Në vitin 2016, anëtar i Radiodedit dhe më pas menaxher i saj. Që nga themelimi anëtarë, nënkryetar dhe kryetar i Shoqatës “Bekim Berisha -ABEJA”. Koordinator në LAPSH, për hapjen e klasëve me mësim plotësues në gjuhen shqipe në Landin Bavarez. Anëtar i kryesisë në Klubin Letrar “MARTIN CAMAJ”, në Munih, ushtrues detyre i kryetarit në Nëndegën e LDK-së në Munih, si dhe themelues i Shoqatës Kulturore “ARBËRIA” në Garching të Munihut.
Libri me vargje “GJURMË ECJESH”, është vepra e parë e këtij autori.