Emil Asdurian: ASGJË MË SHUMË, VEÇ…ASGJË!

“Si e ke emrin ti mor çun”?
“Lul”.
“Lul”!
Sytë ngriti të shohë kush ish ky që kish ndalur aty përballë kangjellave të lyera me kaq kujdes, të pyeste për diçka që s’para e kish dëgjuar. Njerëzit ecnin me nxitim pa ngritur kokën, lëshonin një kartëmonedhë, apo ndonjë monedhë, thuajse fare pa vlerë si t’ish një “like” në FB dhe iknin zhytur në celuarë lidhur më mijëra fije me shqisat dhe mendjet e tyre. Ish zoti Budi. Aktor i njohur, me ballin e lartë si të Kazanovës së Felinit dhe mustaqe të gjera si ato, të Gorkit dikur. Trup të bëshëm e të lartë, me hapin e madh e të rëndë, që mezi e tërhiqte dhe më shumë nga mosha dhe hallet e Teatrit Kombëtar. I ish dukur sikur e kish parë diku, ngjarë me dikë, me ata sy që hidheshin te uritur të kafshonin dhe luteshin me dhimbjen e skamjes. Ndonjë film? Mundet! A ndoshta ish i biri i dikujt? Por i kujt? S’kish si të ish aty nëse do të kish prindër! Në demokraci qëndrimi ndaj pronës kish ndryshuar tërësisht. Ashtu siç e patën pritur ndërkombëtarët. Dikur kishin qenë pjesë e shtetit, pjesë e çdo gjëje të përbashkët! Tani jo më.
Kokën e uli përsëri dhe bashkë me të faqet e nxira kore nga e palara, si lulet e paujitura, varur mbi dy palët e pantallonave të grisura dhe këmbët e zbathura, ku hulli të thella në shollën e trashur si plasaritje shkëmbinjsh, dëshmonin për mjerimin që kish ecur me to gjatë dimrit që ende vërtitet e zvarritet në pranverën që menonte të shtrohej në shtrat. Cilën pranverë?
Zoti Budi, ndoshta një pasardhës i largët i të famshmit Pjetër Budi, peshkopit të Sapës, matjanit nga Guri i Bardhë, që shkroi shqip më parë se ajo gjuhë e lumnueshme perëndish të shkruhej me alfabetin e vet, tundi kokën, nxori nga xhepi një kartëmonedhë që as denjoi ta shohë, (ndoshta e kish taksur për kafenë e përditshme). Ajo pasi u vërtit disa herë në erë, pendë e lehtë, ra pak larg, përpara disa gishtave të tjerë, kërcinj zogu, që mezi mbanin pa u përkulur një trup të brishte vajze nën një fustan ku petalet e luleve dikur të qëndisura plot ngjyra kishin kohë që ishin rrjepur, grisur dhe çngjyrosur dhe mbi sytë po aq të mëdhenj, ca cullufe flokësh pis dhe të shpushpurishura.

Disa hapa më tutje mbështetur në shpinë mbi një kolonë tullash që mbante kangjellat e hekurta, hushta majëmprehta, të cilat e mbronin nga vizitorë të padëshëruar Ministrinë e Shëndetit Publik, rrinte Gavroshi. I tendosur si kordë harku, mori nga dora dhe futi në xhep kartëmonedhën, që dora e kukullës zgjati dhe u nis të ecin drejt perëndimit, në anë të Senës, mbi rrëpirat e veshura me gjelbërim, për në qendër. Nuk mund të flinte më nën urë. Policia s’të falte sidomos kohët e fundit. Dhe Elefantin në sheshin e Bastijës e kishin zëvendësuar, jo me një obelisk të lashtë egjiptian, por më një ndërtesë të lartë…deri në re. E njëjta gjë pak a shumë!

“Dhe vërtet mbi të gjitha kish urryer këta biçim intelektualë, që seç mbanin një erë ndryshe, që vinte duhmë kur zbrisnin tatëpjetën për tek territori i tyre i gjahut, ku i prisnin në pusi me një karem ndjellës mëshire, qe s’ish tjetër veç njëfarë krenarie e stisur bamirësie gjysmëpagane. Këta që dikur ishin dashuruar me Raxh Kapurin, të përloturit, që Tuistin e ndienin kaq thellë, apo Koperfildin e adhuronin ashtu të brishtë si vashë e pamësuar me të liga. Ishin këta të urtët mendimtarë të cilët e kishin ngrënë sajesën, ç’kish shkruar plaku mjekërbardhë Hugo, se i riu, i linduri Tenardje, (që në rrugë vetëquhesh Gavrosh), paskish rënë heroikisht në barikadë duke mbledhur gëzhoja. Rrugaçi, që nuhaste çdo rrezik, nuk ish aq i marrë të flijohej therror në emër të Barazisë! Cilës, asaj në Braktisje a Mjerim? Apo për Vëllazërimin hyjnor, që do vigjilonte mbi ata të braktisurit nga të gjithë dhe nga kush i polli? Nuk e kuptonin këta mjeranë autorë* mendjemëdhenj, se të parën gjë që mësoje kur të lidhin pas hekurave të shtratit, që të mos lëvizje dot as brenda tij, kur gojën ta mbyllin me pelena që të mos dëgjoheshe kur klithte vetmia, është të mos besosh askënd. Askujt! As perandorit pa flokë, as presidentit flokëgjatë, as atij që i pasoi me asnjërën tamam. Këtu, në fund të butit shoqëror, si në fundin e detit, valët që përplasen lart, nuk lëviz gjë prej gjëje! Dhe vërtet do besonin se atje mbi atë barrikadë, në rrugën që më vonë mori emrin “Rruga e Barrikadave”, do të kisha lënë kockat për ta”?
Asgjë nuk ndryshoi nga Karli X Burbon tek Lui Filipi, nga monarkia e hekurt tek ajo ashtuquajtura kushtetuese apo parlamentare, se gjoja Filipja ishte më i butë se i pari. Një mut! Madje të gjitha në emrin e kësaj “demokracie” shkuan rrokopujë si rrëpirat e kodrave kur me vete tejposhtë si avalanshë i rrëmben shiu a bora e shkrirë. Dikur me hir a me pahir, çoku u bënë ca nga ne të varfrit e lënë, mjekë dhe inxhinierë, aktorë dhe piktorë, ca edhe këngëtarë e regjizorë, sot “Krenaria e Kombit”, atëherë me po aq vlerë sa dhe të gjithë delet e gjedhi tjetër. Thonë se ka një zinxhir të plotë institucionesh, por sa para bën:
“Komisioni Parlamentar i Çështjeve Sociale”,
“Ministria e Shëndetësisë, Dega e Mirëqenies Sociale”,
“Shërbimi Social Shtetëror”,
“Zyrat rajonale të shërbimit në rrethe apo qarqe” (çarqe për para), dhe në fund të mjerat dhe të rrënuarat Shtëpitë e Femijës, ku çdo gjë mund të jenë por jo shtëpi. Asgjë! Asfare për ne, veç fjalë boshe!
Korrupsioni ka pushtuar edhe mëshirën. Oligarkia e zotëron edhe atë!
Karitas, dashuria religjioze për njerëzimin ka humbur kokën në halle pa fund!
Kush mendoni se do falë lëmoshë kur çdo njeri shitet e blihet?
Dhe më keq, ç’është për jetimët e administron ministria, asgjë s’mbetet as thërrmija për ne më të vobektët, kur më shumë vlerë kemi të shitemi sesa të rritemi. Ç’mund të bëhet me 20 Franga mor zotëri, veç të investohet për të shitur aspirinë**, se as për bukë të mbetur s’të del.”

Pasi ecën dhe pak në bulevardin “Zhan d’Ark”, u kthyhen majtas tek bulevardi i Presidentit amerikan, drejt në zemër të qytetit, aty ku kryqëzohet rruga e Barrikadave më atë të Lui-ut Hero, të mbërrinin para portës së Strehës Varfnore, ku tek dera i priste Refiku, rojtari kujdestar sekser, ku pasi mori një shuk monedhash në xhep, derën mbylli pas tij pa thënë asnjë fjalë. Tanimë ishte 16 vjeç dhe nuk do të flinte më aty. Por ish i zoti i vetes. Kish mësuar mjeshtëri, si gjuhën e fshehtë argot, se s’ish një “piaf”, trumcak vocërrak, por një Tenardje, i ftohtë dhe i mprehtë si thikë akulli, i zhdërvjellë si shqarth. Dhe çuditërisht u kthye andej nga kish ardhur, të shiste ç’kish blerë tek ndonjë kokerë “all star”(3). Pa çarë kryet për një ditë të re me të njëjtën nafakë të mjerë.

“I qeshur jam në karakter
faji yt o Volter!…”.

———————————————————-
(1) autorë, në argot-in, zhargonin e rrugës quhen mjekët që japin receta për drogë.
(2) aspirinë, në argot-in e rrugës është pluhur kokaine.
(3) kokerë “all star”, në argot është perdoruesi i shumë drogave.