Poetja uzbekistanase Xosiyat Rustamova
Poetja uzbekistanase Xosiyat Rustamova, e njohur gjerësisht për poezinë e saj në mjaft vende të botës, drejton periodikun letrar më të rëndësishëm në Uzbekistan, ku nëpër faqet e tij ka publikuar më parë edhe poetë e shkrimtarë shqiptarë, ndërmjet tyre edhe Ndre Mjedën, Qemal Stafën, Ismail Kadarenë, etj.
Me këtë cikël poetik nga poezitë e librit të saj “Më gjeni në zemra”, shqipëruar prej meje i uroj kësaj autoreje të talentuar suksese te pafundme në krijimtarinë letrare si dhe në angazhimet e saj në gazetën prestigjioze,” Bota e librit”, një periodik shume i kuruar nga ana e saj dhe bashkëpunëtorëve, ku i bëhet jehonë figurave të shquara të letërsisë botërore të të gjitha kohërave, krijuesve dhe letërsisë bashkëkohore, duke mos harruar edhe autorët e letërsinë shqipe.
MË GJENI NË ZEMRA
1-
Çfarë kuptimi kanë këta lotë të fundit?
Çdo vijë nga gjithë ky pikëllim?
Më lër të të shikoj, qiell, derisa të mund të shoh.
Sytë e mi hapen për atë që tregon. Mbi kokë, zogjtë aq shpejt fluturojnë,
Duke e sjellë natën me shpejtësi. Mjaft mirë, më kujton jetën time të shkuar
– Mos ma trego jetën time që do të vijë.
2-
Me kalimin e kohës,
jeta ime do të përfundojë, e di.
Ju mjafton pikëllimi juaj.
Emri i saj nuk është vdekje … aspak, jo
– Edhe pse kjo do të më largojë edhe mua nga ju.
A do të fryjë një erë e ftohtë mbi ballin tim?
A do të më ngrijë i ftohti nga frika? Mos lejoni që vdekja mashtruese të ecë pranë meje tani,
Duke hedhur kapelën në ajër. Thjesht lërini librat e mi të jetojnë në paqe
Dhe të ruajnë përgjithmonë vlerën e tyre
Që të mund ta lë këtë botë e qetë – Duke lënë pas një dhuratë për ju.
3-
Netët kthehen, përsëri e përsëri. Nga kjo varet vetë jeta ime
Po, do të largohem, por ngadalë atëherë
– Më lër të shoh deri në fund yjet, Dhe të mbush mushkëritë e mia thellë me ajër,
Në rast se papritur më mungon agimi.
Ashtu si qentë, unë do të eci me ritmin e qytetit këtu dhe atje
– Gjithë natën, derisa të më dhembin këmbët.
4-
Më beso, nuk do të të lëndoj më Është vonë, por unë do të dal.
Në Kodrën e Zezë do shkoj.
Në qiellin plot me yje,
do të bëj një përpjekje të fluturoj
– Shiko, unë jam duke ndjekur rrugët e tua, ende!
A do ta mbarosh punën vonë, i dashur?
Si je? A je ndopak i uritur?
Oh, ka kaluar koha për mua, kam frikë.
A është kjo ajo që Zoti tha për fatin?
5-
Gjersa akulli i fundit të shkrihet, Gjersa të largohet i ftohti në tokë, Mos dilni në rrugë, them
– Është sekret, hapja e pemëve. Është ende shumë ftohtë…
Lëngu i freskët nuk rritet pa pagesë. Sythat rozë dhe me mish nuk vendosen
Mbi qershinë e re e paksa e trembur.
6-
Kur ikën, dhoma ime tronditet papritmas.
Gjithçka është e ndryshme.
Asgjë nuk është si më parë.
Sepse ti je më afër se unë me mua
– Shtrënguar aq sa shtrēngon unaza në gishtin tim
7-
Të gjata janë rrugët që shtrihen para meje
Por unë jam përballur mbi male nga kali im i shpejtë
Po, Allahu është në shpirtin tim që të më lartësojë me siguri
Dhe dikush tjetër gjithmonë ështē pas meje.
8-
Shiu
Retë bllokojnë qiellin dhe paralajmërojnē shiun.
Era është kthyer në të ftohtin e dimrit.
Pemët detyrohen të mendojnë përsëri
Ndërsa zogjtë e bardhë lënë ende hije të errëta.
Edhe agimi nuk ka dëshirë të ngrihet Dhe gëlltit përsëri gjithë dhimbjen e e vetes.
Dhe pavarësisht moshës së tyre,
qiejt filtrojnē retë që sjellin veç shi.
9-
Shiu bie mbi xhamin e dritares,
Si një këngë që troket ajrin e merr rrugën e saj.
Rrobat tuaja janë mbështetur përsëri në karrige
Dhe shtëpia është ende në rrëmujë – Me libra e poezi dhe stilolapsa të shpërndara.
Lulet e mia janë pluhurosur
Por me erë të ëmbël.
Është akoma më mirë brenda se jashtë;
Jeta është e lumtur në banesën time të thjeshtë!
Po, kopshti i sajuar ka nevojë për rregullim…
Por stepa është shumë larg atje. Shiu vazhdon dhe dashuria ime po përzihet
Me rrobat që ke mbështetur në karrigen time.
10-
Asnjë dëm nuk ishte menduar në fillim,
Ndërsa qielli dhe toka u shpalosën, Kur perdet lëkundëse u ndanë
Për të zbuluar një botë sekrete.
Por nata është e trazuar
Nga loja e vogël e erës.
Në prag lulet grumbullohen
Përkulin kokën nga turpi!
Perdja e natës është tërhequr
Dhe yjet e largët fillojnë të rrëshqasin
Dhe qumështi i nënës së hënës së re Është ende në buzë.
11-
Tani kam mësuar të mos kem frikë. Kanë kaluar shumë vite, siç duket.
Do ta shohësh. Një ditë, do të të mbaj për dore
Dhe do të çoj në ëndrrat e mia.
12-
Pemët nuk janë si dikur
– Edhe dega më e trashë nuk mund të fshihet,
Ndërsa hëna errësohet ngadalë,
Ju zhyteni në skaj të natës.
Kopshtet me hije nuk mund të shihen.
Sythat e luleve nuk ngrihen më Hëna vigjilente nuk mund të flejë Me yje që shkëlqejnë në sytë e saj.
13-
Treni fluturon në… Vesë e mëngjesit.
Vjeshtë. Fryjnë erëra. Zemra dridhet.
Kullota të gjelbra, stepa, livadhe të gjera
– Lëvizjet që bën çdo rrotë.
Një ndjenjë e zogjve
që do të largohen së shpejti.
Pemët janë të buta si duart e nënës. Paniku godet zemrën e fermerit, Duke kujtuar borxhin ndaj tokave të lagështa.
Një djalë i ri duke ndjekur delet e tij, Sytë i rëndohen nga mungesa e gjumit.
Gjurma e harron udhëtarin – nuk i mungon,
Sikur të mos ekzistonte kurrë.
Gishtat e vrenjtur kapin qiellin.
Vjen agimi. Ezani për namaz. Përgjatë liqenit qajnë sqetullat.
Një peshkatar ulet duke ndrequr rrjetat.
Jeta është një spektatore.
Bota është një skenë:
Një zemër e trishtuar nga toka e rrëzuar.
Dhe sikur të mos ketë më mungesë, Më në fund qielli mbushet me zogj.
14-
Më thuaj, të lutem, ku më çove?
Kush na e mori këtë jetë, i dashur?
Flokët e tua janë zbardhur – Duke parë rrugët e mia të errëta, është e qartë.
15-
Ndoshta do të vdes.
Agonia e shpatullës sime
Te dhemb shume.
Ju lutem mos më rrihni.
Si është faji im? Unë nuk kam faj. Vendi im është i lirë
– Por unë jam skllav…
16-
Peizazh
Yjet po ngrihen dhe bien.
Nata lëkundet për të fjetur në fllad Dhe hëna e zhveshur po përgjon Nëpër rreshtat e selvive.
Unë jam e acaruar.
Fryma ime është e shkurtër.
Kam harruar qe dje. Ku të shkoj?
Jam kapur Lakuriq,
me fustanin tim rrëmujë.
17-
Më dhemb koka. Zemra ime po tingëllon.
Buzët e pemëve po dridhen.
Po largohem i trishtuar
Kopshti baltë-baltë.
Si shirat,jam duke u zhdukur ngadalë
18-
Muhabeti im është gënjeshtër.
Unë do të vdes para se të mund të fluturoj.
Shpirti im derdhet nga sytë
– Toka e rrëzon qiellin.
Jeta ime është një gënjeshtër, e shihni.
Varri im vetëm pret kohën e tij.
Pse më ndjek vdekja
Edhe pse jam gjallë?
19-
Jetë, a është akoma kaq i rëndë pikëllimi im?
Ndonjëherë, ti je shumë për mua. Por ,ah, ju dukeni kaq bukur.
Nuk kam nevojë të të lë, ndoshta.
20-
Çfarë është qielli?
Çfarë është toka – Atdheu?
Cfare eshte jeta? A mund ta duroj? Unë e kam parë botën –
Në syrin tënd të errët, të betohem. Bora e bardhë shkrihet shpejt
Para lindjes së pranverës.
Më pëlqen vetëm të më ndihmojë,
I pastër si loti në sytë e tua.
BIOGRAFIA
Khosiyat Rustam lindi në 1971 në fshatin Olmos në rrethin Chust të provincës Namangan. Ajo ka studiuar në Fakultetin e Gazetarisë të Universitetit Kombëtar të Uzbekistanit (1988-1993, në Universitetin e Letërsisë së Lartë (2001-2004), ka punuar në gazetën Tong Yulduzi (1993-1997), dhe që nga viti 2015 është kryredaktore e gazetës “Bota e librit”.
Në vitin 2004 ajo u nderua me Medaljen e Lavdisë nga Presidenti i Republikës së Uzbekistanit dhe në vitin 2016 medalja përkujtimore “25 vjet Pavarësia e Uzbekistanit”.
Rustam ka marrë pjesë në shumë festivale ndërkombëtare të poezisë dhe nisma letrare. Në vitin 2012, ajo fitoi konkursin në fushën e poezisë në Bursa, Turqi. Në vitin 2015, u nderua me çmimin Mikayıl ,Çmimi Ndërkombëtar Müşfiq i Azerbajxhanit. Në vitin 2018, ajo fitoi çmimin më të lartë në fushën e poezisë në Open Eurasian Festivali i Letërsisë në Tajlandë.
Në vitin 2021, ishte rezidente në Universitetin e Iowa-s, Programi Ndërkombëtar i Shkrimtarëve. Në të njëjtin vit, asaj i ështe dhēnë çmimi Rasul Rza, një çmim prestigjioz në Azerbajxhan, si dhe Çmimi Ndërkombëtar Naji Naaman i Poetëve të Botës dhe çmimi “Kalorësi i Artë”. Përveç poezisë, si shkrimtare dhe dramaturge, ajo është autore e një sërë tregimesh, poemash dhe skenarësh. Në vitin 2015 u vu në skenë shfaqja e saj “Zogu që nuk përshtatet në qiell” nga Artisti i Popullit i Uzbekistanit Mirza Azizov në një nga vendet më prestigjioze të Uzbekistanit, Muqimi Musical Teatri i Dramës. Në vitin 2016, ajo përshtati historinë e saj “Qilimi”. skenari Death Magic, si bazë për një film nga regjisori Hilol Nasimov. Si përkthyese, ajo ka përkthyer në gjuhën uzbeke poezitë e Marina Tsvetaeva, Yevgeny Yevtushenko, Anna Akhmatova, Boris Pasternak, Ramiz Ravshan, Nigar Refibeyli, Rizo Khalil, Fazıl Kısakürek, Husnu Doglarja e shumë të tjerë poetë botërorë.
Që nga viti 2015, shërben si kryeredaktore e gazetës letrare më me ndikim në Uzbekistan, Kitab Dunyosi. ( Bota e librit) Ajo është anëtare e Lidhjeve të Shkrimtarëve të Uzbekistanit dhe Azerbajxhanit që nga viti 2019. Poezitë e saj janë përkthyer në më shumë se 30 gjuhë dhe librat e saj janë botuar në disa vende përtej Uzbekistanit.