Astrit Lulushi: Mjedisi ndikon

Vendi nuk ka uzina e fabrika. Tymi i tyre nuk trazon. Por ajri dhe truri rrezikonet nga gazrat dhe zgjurmat e makinave.

I gjithë vendi duket kantier; shto këtu të gjithë asfaltin e lëngshëm. Natyrisht, liqeni i madh me katranin e llumit është atraksioni, por ky u ndërtua si një vend ku një burim më i vogël asfalti të ngrihej në mënyrë që të mund të ndërtohej një parking rreth tij. Ka një gardh me zinxhir dhe çati që mbulon puset, por mbeturinat natyrore dhe artificiale ende arrijnë të gjejnë rrugën e tyre. Gropat kanë ruajtur rekordin e kohës; edhe trotuare me kalldrëme, që vendin ia kanë lëshuar pemëve, e detyrojnë njeriun të eci në rrugë krahas me makinën. Për atë që mund të konsiderohet lehtësisht “për të gjitha kohërat”, dëshmitë do të mbyllen në naftën e papërpunuar që fryn në formën e paketave të cigare dhe çakmakëve BIC. Përfundimisht, të gjitha substancat e paqëndrueshme në gropa mund të avullojnë një ditë, ose mund të varrosen nën presion të jashtëzakonshëm derisa të ngurtësohen në formë asfalti ose shtresë argjilor bitumi.

Pothuajse kudo që të shkoni, do të gjeni plehrat tona; në rrugë; në rrugët ujore; në plazhe; do të mblidhet në luginat dhe kanionet më të thellë; kudo në det, deri në grimcat më të vogla.

Grimca të tilla do të ekzistojnë gjithashtu në tokë, ose në shkëmbinj në varësi të asaj se sa larg në të ardhmen po flasim. Kjo përfshin përbërjen kimike: përqendrimet e metaleve të pavend si plumbi, dhe arseniku nga bujqësia dhe operacionet industriale, elementët e tokës,  elektronika dhe shumë lëndë petrokimike. Plehrat me bazë azoti do të shfaqen gjithashtu në shtresë. Jo “plehra” mund të përfshijnë betonin, asfaltin dhe çelikun nga të gjitha ndërtimet tona, dhe ndoshta edhe radioaktivet e kalbura nga epoka e prodhimit dhe testimit të armëve për furnizimi e lëvizjeve marksiste në botë. Ndotësit atmosferikë do të shfaqen gjithashtu në  tokë dhe shkëmbinjë. Disa substanca janë në gjendje të ruajnë nga afër përbërjen e atmosferave të lashta. A mund të përcaktohet se sa qytetërime më të përparuara kanë ekzistuar para tonit? Shkencëtarët e ardhshëm mund të shikojnë rritjen dramatike të CO2 atmosferik nga epoka jonë, pavarësisht nga vullkanizmi mjaft i qetë dhe të pyesin veten se çfarë ndodhi në Tokë.

Për çdo studiues që shikon një shkëmb, duke ekzaminuar shtresat e një Toke të ardhshme, shtresa e Antropocenit do të dalë jashtë si gishti i madh i lënduar. Dhe kjo edhe nëse nuk hasin në mbetjet e një qyteti të madh, aeroporti ose kompleksi të ngjashëm;  ose në minierat e shtrira mbi tokë. Astronautët në orbitën e ulët të Tokës mund ta shohin lehtësisht si një njollë të ndritshme atë që në vetvete është një njollë gri shumë më e madhe, që besohet se do t’i mbetet barrë mjedisit. Shqipëria kryesisht është braktisur nga 60% e popullsisë, papunësia është e lartë, shkollimi i ulët. Shteti mbahet e taksa e borxhe. Vendi; nuk ka ç’t’u ofrojë turistëve, veç plazhet dhe malet natyrore; kur këto të ndoten e të braktisen, atëherë do të jetë tepër vonë, edhe këto fjalë do t’i ketë marrë era. Dhe Bota me keqardhje do të thotë: “U shua shqiptari se nuk e desh veten”.