Miratimi i rezolutës së Jasenovacit nga parlamenti malazez acaron marrëdhëniet me Kroacinë

A është miratimi i Rezolutës së Jasenovacit nga Parlamenti malazez një “haraç për viktimat” apo më shumë për “interesat e regjimit në Serbi”? Pavarësisht kësaj, marrëdhëniet mes Podgoricës dhe Zagrebit janë dëmtuar rëndë.

Vetëm dy ditë pas zhbllokimit të procesit të integrimit evropian, qeveria malazeze zemëroi si Kroacinë ashtu edhe Brukselin duke miratuar rezolutën e Jasenovacit. Më 26 qershor në Bruksel, Mali i Zi mori një IBAR pozitiv (Raport mbi përmbushjen e standardeve të përkohshme në kapitujt 23 dhe 24 për sundimin e ligjit) dhe sipas zyrtarëve të tij, hyri në fazën përfundimtare të negociatave për anëtarësim në Bashkimin Evropian. Megjithatë, pavarësisht deklaratës së kryeministrit Milojko Spajic se procesi i integrimit në BE nuk do t’i nënshtrohet kurrë më interesave partiake apo të tjera, kjo është pikërisht ajo që ndodhi vetëm dy ditë më vonë.

Me propozimin e kryeparlamentarit Andrija Mandic nga Demokracia e Re Serbe, Kuvendi i Malit të Zi miratoi Rezolutën për gjenocidin në kampet Jasenovac, Dachau dhe Mauthausen. Reagimi i parë nga Brukseli ndaj këtij dënimi të gjenocidit të Luftës së Dytë Botërore ishte anulimi i vizitës nga presidenti i Këshillit Evropian Charles Michel, i cili në vend të kësaj u takua me Presidentin malazez Jakov Milatoviq në Bruksel. Pas kësaj, lëvdata për Malin e Zi u hoq nga deklarata zyrtare e Këshillit Evropian, e cila u bë me sugjerim të Kroacisë.

Milica Kovacevic, Drejtoreshë Programi e OJQ-së Qendra për Tranzicionin Demokratik nga Podgorica, beson se miratimi i Rezolutës për gjenocidin në kampet e tre vendeve evropiane – Kroacisë, Austrisë dhe Gjermanisë – është pjesë e agjendës së presidentit serb Aleksandar Vuçiq, duke synuar gjithashtu për të relativizuar Rezolutën e OKB-së për Srebrenicën.

Synimi pas miratimit të Rezolutës në Parlamentin malazez ilustrohet nga një deklaratë e një prej propozuesve të saj, Milan Knezeviç, lider i Partisë Popullore Demokratike pro-Serbe (DNP). Ai tha në TV Prva të Beogradit se “ne nuk duhet të harrojmë se Gjermania ishte sponsori dhe Kroacia bashkësponsorja e Rezolutës së Srebrenicës, kështu që është e drejtë që ata të përballen me pasojat e tyre”.

Ish-ministrja malazeze e Integrimeve Evropiane dhe profesoreshë e Universitetit të Malit të Zi, Gordana Gjuroviq, deklaroi se Mali i Zi nuk kishte nevojë të përkeqësonte marrëdhëniet me Kroacinë. “Ne të gjithë vuajmë nga kjo rezolutë, si qytetarë dhe si shtet. Tani jemi në ankth nëse Mali i Zi do të bllokohet së shpejti. Pyetja është vetëm kur dhe për sa kohë, jo nëse do të ndodhë. Disa gjëra nuk mund të rregullohen, por pyetja është se si do të vazhdojë Mali i Zi”, tha Gjuroviç.

Përveç dërgimit të një note proteste në Ministrinë e Punëve të Jashtme të Malit të Zi, Kroacia mund të shpallë anëtarët e parlamentit që votuan për Rezolutën “personae non gratae”, një veprim i kërkuar nga anëtari i partisë Most Miro Bulj në parlamentin kroat. Ndërkohë, çështjet e pazgjidhura mes dy vendeve, si demarkacioni në Prevlakë dhe mosmarrëveshja për pronësinë e anijes “Jadran”, mund të përshkallëzohen.

Nga ana tjetër, kryeministri Spajiq pretendon se të gjitha vendimet, përfshirë ato për Srebrenicën dhe Jasenovacin, i merr Mali i Zi si një vend i pavarur që, siç tha ai, do të jetë parimor në dënimin e çdo krimi.

“Të gjitha rezolutat e fokusuara në nderimin e viktimave, në vend të dënimit, rrethanave historike, gjeopolitikës, etj., do të mbështeten. Këto tema të tjera duhet t’u lihen historianëve që në mënyrë objektive t’i hetojnë rrethanat”, tha Spajiç – megjithëse, para miratimit të Rezolutës, ai tha për portalin “Politico” në Bruksel se “rezoluta definitivisht dëmton Malin e Zi”.

Të intervistuarit nga DW besojnë se dëmi tashmë është bërë dhe sugjerojnë që tani duhet bërë përpjekje për të zbutur pasojat.

Adoption of Jasenovac Resolution by Montenegrin Parliament strains relations with Croatia