Përplasje të shpeshta mes Milatoviqit dhe Spajiqit, bashkëjetesa gjithnjë e më e vështirë: Kush kujdeset për zgjedhjet, kush kujdeset për shtetin
Presidenti dhe kryeministri patën mosmarrëveshjet e fundit për mos mbajtjen e seancave të Këshillit të Mbrojtjes, “Europe Now 2” dhe mos shpalljen e ligjit. Nikoleta Gjukanoviq thotë se nuk është e diskutueshme që politikanët përdorin pozitat e pushtetit për të mbledhur sa më shumë pikë, por kjo kohëve të fundit është bërë shumë e dukshme në raportin Milatoviq-Spajiq. Zyra për marrëdhënie me publikun e Milatoviqit pretendon se nuk bëhet fjalë për llogari, por për përgjegjësi për të vënë në dukje lëshimet nga adresa më e lartë shtetërore.
Bashkëjetesa që ka ekzistuar nga viti 2020 deri në vitin 2023 mes ish-presidentit të Malit të Zi, Milo Gjukanoviq dhe pushtetit të atëhershëm ekzekutiv, ka qenë shprehje e armiqësisë politike dhe partiake dhe e interesave konfliktuale, ndërsa në këtë moment, mes kreut të shtetit Jakov Milatoviq dhe kryeministrit Ministri Milojko Spajiq, më shumë intoleranca personale dhe lufta për supremaci.
Kështu, profesoresha në Universitetin “Donja Gorica” (UDG) Nikoleta Gjukanoviq, në pyetjen e “Vijesti” i përgjigjet nëse duke pasur parasysh konfliktet gjithnjë e më të shpeshta mes Presidentit dhe Qeverisë, përkatësisht Millatoviqit dhe Spajiqit, asaj i duket se se funksionet shtetërore që kryejnë po i përdorin për zënka partiake.
Bashkëjetesa është një situatë politike në të cilën kreu i shtetit dhe kryeministri i përkasin kampeve të ndryshme. Milatoviq dhe Spajiq kanë qenë zyrtarisht në të që nga fundi i shkurtit, kur presidenti u largua nga Lëvizja Evropa Tani (PES), të cilën e themeloi dy vjet më parë me kreun e degës ekzekutive.
Që atëherë, të dy janë përplasur gjithnjë e më shumë politikisht, drejtpërdrejt dhe tërthorazi, dhe mosmarrëveshjet e fundit kanë ndodhur për shkak të mosmbajtjes së seancave të Këshillit të Mbrojtjes dhe Sigurimit, programit ekonomik të Qeverisë “Evropa Tani 2” dhe mosshpalljes së të ligjit të propozuar prej tij.
Gjukanoviq vlerëson se nuk është e diskutueshme që politikanët malazezë përdorin pozitat e pushtetit për të mbledhur sa më shumë avantazhe për partinë e tyre dhe ciklin e ardhshëm zgjedhor, por se së fundmi është bërë shumë e dukshme dhe e pazakontë në marrëdhëniet mes presidentit dhe kryeministrit. .
“Bashkëjetesa që ekziston formalisht që nga momenti kur Milatoviq u largua nga PES, gjithnjë e më shumë tregon për qëllimin parësor të politikanëve, por edhe për përçarjen e madhe brenda PES dhe mangësitë e dukshme të procesit të themelimit të asaj partie”, tha ajo.
Bashkëbiseduesi thekson se kritikat e shpeshta ndaj vendimeve të Qeverisë dhe Kryeministrit, rivendosja e ligjit dhe armiqësia personale, flasin në favor të faktit se Millatoviqi po përpiqet gjithnjë e më shumë të “llogarisë politikisht me Spajiqin”, por edhe se kjo tregon “ një lloj keqardhjeje për formimin e lëvizjes së përbashkët në atë kohë.
Spajiq dhe Milatoviq hynë në politikë pas zgjedhjeve të vitit 2020 si ministra në qeverinë Zdravka Krivokapića. Milatoviq ishte ministër i zhvillimit ekonomik dhe Spajiq ministër i financave. PES u themelua në qershor 2022 dhe që atëherë ka fituar zgjedhjet presidenciale dhe parlamentare dhe ka marrë pushtetin në disa qytete, përfshirë Podgoricën.
Gjukanoviq thotë se çdo bashkëjetesë e ndërlikon procesin e konsolidimit dhe stabilizimit demokratik, por se në Mal të Zi, ku ka një skenë politike shumë të ndarë dhe një parlament të fragmentuar, paraqet një rrethanë rënduese për stabilitetin politik.
Në zyrën e Milatoviqit kanë thënë për “Vijesta”, të pyetur se pse presidenti po i paralajmëron gjithnjë e më shumë lëvizjet e Qeverisë dhe nëse po e shfrytëzon funksionin e tij shtetëror për përballje politike me ish-partinë, janë përgjigjur se nuk besojnë se kjo është përballje politike me dikë. por për përgjegjësinë për të vënë në dukje dështimet aty ku ekzistojnë nga adresa më e lartë shtetërore, dhe kështu përmirësohen politikat publike në fusha të ndryshme”.
Kabineti i Spajiqit nuk iu përgjigj pyetjes së “Vijesti” nëse ballafaqimet me Milatoviqin kanë lidhje me funksionet shtetërore që ata kryejnë apo është vazhdimësi e ballafaqimit të dikurshëm brenda partisë.
Shembulli i fundit i përballjes së tyre daton pak ditë më parë, kur pati polemika për datën e seancës së Këshillit të Mbrojtjes dhe Sigurisë. Ky organ nuk ka mbajtur seancë që nga 1 shkurti, prandaj kabinetet e Milatoviqit dhe Spajiqit kanë akuzuar njëri-tjetrin.
Më 30 korrik, Spajiq propozoi që seanca e Këshillit të mbahej më 2 gusht, por ai është këshilltar i presidentit për mbrojtje dhe siguri, Dejan Vuksic u përgjigj se është kompetencë e kreut të shtetit që t’i thërrasë seancat dhe se ai (Milatovic) ka iniciuar caktimin e seancës për këtë javë
Nga zyra e kreut të shtetit thanë më herët për “Vijesti” se fajtorin kryesor për mosmbajtjen e seancave e shohin kryeministrin, ndërsa kabineti i tij i hodhi poshtë këto pretendime, duke thënë se ishte e ndërlikuar dakordimi për datat. seancat për shkak të orarit të anëtarëve të Këshillit dhe se disa seanca janë anuluar nga Milatoviq.
Një nga shembujt e bashkëjetesës gjithnjë e më të vështirë i referohet faktit se presidenti tre ditë më parë i ktheu Kuvendit për rishqyrtim dy ligje të propozuara nga Qeveria – për ndryshime në Ligjin për mbikëqyrjen inspektuese dhe për ndryshime në ligjin që përcakton dispozitat për mbikëqyrjen inspektuese. Asokohe, zyra e presidentit njoftoi se ligji kundërshton faktin se Drejtoria për Çështjet e Inspektimit po mbyllet dhe inspektimet po kthehen në ministritë e linjës.
“Duke pasur parasysh faktin se numri më i madh i inspektimeve, sipas zgjidhjes së miratuar, organizativisht do të jetë i pozicionuar në kuadër të ministrive përgjegjëse për fusha të caktuara administrative dhe se ministrat janë padyshim persona të zgjedhur politikisht, ekziston një shkallë e lartë e rrezikut të politizimit shtesë të ketij segment jashtëzakonisht i rëndësishëm i punës së administratës shtetërore”, shpjegoi presidenti vendimin e tij.
Ligjet e rikthyera nga Milatoviq, kreu i Kuvendit i vendos në rendin e ditës të seancës së ardhshme plenare. Nëse parlamenti i voton sërish, presidenti është i detyruar t’i shpallë.
Kjo ndodhi edhe në qershor, pasi Millatoviqi ia ktheu Dhomës Legjislative Ligjin për Transmetuesin Publik Kombëtar – Shërbimi Mediatik Publik i Malit të Zi dhe Ligjin për ndryshimin e Ligjit për Këshillin Gjyqësor dhe Gjyqtarët.
Përplasje vërehen edhe në shembullin e programit “Europe Now 2”, të cilin presidenti e kritikoi duke e deklaruar se ishte populist. PES iu përgjigj se “nuk ishte populizëm për të kur ai i bindi qytetarët për qëndrueshmërinë e ‘Europe Now 1′”.
Gjukanoviq rivendosi ligjet, refuzoi të tërheqë dhe emërojë ambasadorët…
Sfida në bashkëjetesë ka pasur edhe në kohën kur president ishte Milo Gjukanoviq, ndërsa kryeministra Zdravko Krivokapiq dhe Dritan Abazoviq.
Gjukanoviq, ndër të tjera, ka kthyer vazhdimisht ligje për ri-miratim, ka refuzuar të miratojë vendime për tërheqjen e ambasadorëve malazezë, por edhe të miratojë emërimin e disa kandidatëve për ambasadorë.
Ndër të tjera, ai refuzoi të nënshkruajë të gjitha ligjet e miratuara nga Kuvendi në dhjetor të vitit 2020, duke përfshirë ndryshimet në Ligjin për Lirinë e Fesë. Ai refuzoi të nënshkruajë propozimin për shkarkimin e shefit të Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë së Malit të Zi Dragutin Dakiq dhe përfundimin e shërbimit të gjeneralmajor Rajko Peshiq.
Në vitin 2022, Gjukanoviq e ktheu Ligjin për Presidentin në Kuvend për rivendim, ndryshimet e të cilit nuk e kishin parasysh faktin se shumica parlamentare do të merrte kompetencat kushtetuese të kreut të shtetit në fushën e emërimit të mandatarëve. për përbërjen e qeverisë.
Në të njëjtin vit, ai refuzoi të nënshkruajë Ligjin e ndryshuar për Vetëqeverisjen Lokale, i cili shtyu zgjedhjet lokale. Kuvendi më pas miratoi akte që Gjukanoviq ia ktheu për rivendim.