Bob Dylan: Këngët nuk janë letërsi, ato duhen kënduar
Bob Dylan më në fund e ka mbajtur ligjëratën që është e nevojshme për ta mbajtur shpërblimin, i cili vjen me çmimin “Nobel” për letërsi.
Ylli veteran në tetor e mori çmimin që peshon 900 mijë dollarë, por e pranoi atë tek në fund të marsit në një ceremoni private. I është dashur ta mbajë ligjëratën, në të cilën Buddy Hollyn e përmend si ndikim.
Dylan ka pasur kohë deri më 10 qershor për ta përmbushur këtë kriter ose ta humbë shpërblimin monetar, thuhet në shkrimin e BBC-së, që sot e transmeton “Koha Ditore”. Gjatë ligjëratës 27-minutëshe të incizuar të dielën në Los Angeles e të transmetuar të hënën në mëngjes, këngëtari ka përmendur tre libra që kanë pasur ndikim te ai: “Moby Dick” të Herman Melville, “Odiseja” të Homerit dhe “”Asgjë e re nga fronti i Perëndimit”” të Erich Maria Remarques. Ligjërata është publikuar në ueb-faqen e “Nobelit”.
“Fjalimi është i jashtëzakonshëm dhe, sikur mund të pritet, elokuent. Tani që ai e ka mbajtur ligjëratën, aventurës Dylan po i vjen fundi”, ka shkruar në një postim Sara Danius, sekretare permanente e Akademinë Suedeze, që ndan çmimet “Nobel”.
“Nëse do të kthehesha në agim të të gjithave, mendoj që do të nisja me Buddy Hollyn…ai ishte arketip. Gjithçka që unë nuk isha dhe dëshiroja të bëhesha”, ka thënë Dylan “Është dashur të udhëtoja qindra kilometra për ta parë atë tek performonte dhe nuk ishte zhgënjyer me këtë”. Duke e përshkruar atë, ka thënë se Holly “ishte i fuqishëm dhe elektrizues dhe që kishte një prezencë komanduese”.
“Papritmas ndodhi gjëja më e çuditshme. Ai më shikoi drejt në sy dhe më transmetoi diçka. Diçka që nuk e kisha ditur. Dhe më rrëqethi”, ka thënë Dylan.
“Duke i dëgjuar të gjithë ata artistë të hershëm të folkut, dhe duke i kënduar vetë këngët, ju e përvetësoni gjuhën e folur”, ka thënë Dylan. Pastaj ka folur për ndikimet që ka pasur në aspektin letrar.
Ai e ka përshkruar “Moby Dick” si “një libër fascinues, një libër që është i mbushur me skena të dramës së madhe dhe dialog dramatik”.
Për “”Asgjë e re nga fronti i Perëndimit” ka thënë se është një rrëfim horror.
“Ky është një libër ku ju e humbni fëmijërinë, besimin tuaj në fjalën domethënëse dhe shqetësimin tuaj për individë”, ka thënë Dylan.
Për “Odisenë” ka thënë se është libër i mrekullueshëm, temat e të cilit kanë funksionuar në baladat e shumë kantautorëve.
Dylan gjithashtu ka folur për domethënien në këngë.
“Nëse një këngë ju prek, kjo është më e rëndësishme. Nuk dua ta di se çfarë do të thotë një këngë. I kam shkruar të gjitha llojet e gjërave në këngët e mia. Dhe nuk do të brengosem për atë se çfarë nënkuptojnë ato”, ka thënë Dylan.
Ai ka konkluduar se “këngët tona janë gjallë në tokën e jetesës”. “Por këngët nuk janë letërsi. Ato duhen kënduar, jo lexuar. Fjalët në shfaqjet e Shakespeareit është dashur të inskenoheshin. Sikurse këngët në tekste që duhet të këndohen, jo të lexohen në një faqe”, ka thënë ai. “Dhe shpresoj që disa nga ju ta keni shansin t’i dëgjoni këto tekste në mënyrën sesi ato kanë pasur qëllim të dëgjohen: në një koncert apo incizim ose kudo qoftë që njerëzit i dëgjojnë këngët ditëve të sotme. Po rikthehem te Homeri, i cili thoshte: ‘më këndo mua, oh Muzë, dhe nëpërmjet meje, rrëfeje historinë”.