Shefqete Gosalci: DRITË MBI PLAGË
Sprovë për antologji
KLITHMË KUNDËR HARRESËS, PËR TË VËRTETËN
Librat jetojnë gjatë, bashkë me ata që i shkruajnë dhe i lexojnë! Lexohen, rilexohen!
Edhe kur vjetrohen diçka në to mbetet gjithmonë e re- Kujtesa për temat që trajtojnë.
15 Janari i këti viti (2020),(datë kjo të cilën Parlamenti i Republikës së Kosovës e ka caktuar si ditën e gjenocidit),u shënua me ardhjen në jetë të një libri me poezi titulluar “dritë mbi plagë” me tematikë gjenocidin, nga 51 poet dhe poetesha nga gjithë hapësira etnike shqiptare dhe mërgata, të cilin e botoj Qendra “Gjenocidi në Kosovë-Plagë e Hapur”, që udhëhiqet nga veprimtari i shquar i Çështjes Kombëtare Bardhyl Mahmuti. Libër me eshtra, do ta quaja.
Libri është hartuar nga Lulëzim Etemaj e Isuf Sherifi, ndërsa Kryeredaktor është Muhamet Mavraj.
Ashtu si Liria edhe Gjenocidi është një temë universale, që fatkeqësisht ka rënduar dhe vazhdon të rëndoj popuj të robëruar, duke i cënuar nga e Drejta për Jetë, torturuar madje disa popuj edhe i ka shuar. Krimi dhe gjenocidi megjithatë mbetet një mister për njerëzimin.
– U përlota, u rrënqetha, tek po lexoja “dritë mbi plagë”, (besoj nuk ma merrni për ligësi), nga vargje aq drithëruese dhe të goditura nga autorët e librit, që më vinin herë si dallgë përmbytëse, herë si mjegulla frymënxënëse e herë si vetëtima dhe shpesh mezi po e mbaja librin në duar.
Poezi madhështore!
Vargjet dhe shpërthimet shpirtërore poetike aq të fuqishme dhe dramatike të autorëve për përjetimet dhe humbjet e më të dashurve të tyre dhe tanëve në mënyrat më mizore, që na i vranë, i prenë, i ekzekutuan, i dhunuan, i dogjën, i poqën, i masakruan, i deportuan e ua zhdukën kufomat e…çka jo, nga ushtria e policia dhe forcat paraushtarake të Serbisë, para syve të tyre në luftën e padrejtë, të pabarabartë dhe të pashmangshme, të vitit (1998/99), të imponuar nga regjimi totalitar i Serbisë.
Të njejtën kohë “dritë mbi plagë” të fascionon me nivelin e poezive.
Një libër i tillë, homazh për të rënët për Liri i ka munguar skenës letrare shqiptare (janë shkruar veçmas poezi për gjenocidin), jo në ndonjë libër si ky.
Ashtu si janë grumbulluar në këtë libër në njërën anë vuajtjet, persekutimet, torturat dhe pellgjet e lotëve e gjakut, në anën tjetër është shpërfaqur, nëse mund ta quaj, ajo mrekullia artistike e dhembjes, kur arrin ta artikulosh aq hollë në vargje.
Poezitë e “dritë mbi plagë” janë zemërplasura dhe plot ankthe, vaje, gjëma, rënkime e shterëzime dhe bashkë ngrisin një obeliskë kujtimesh dhe homazhesh për brezat!
Poezitë e këti libri janë nxitje dhe pushimore shtegu tek pllakat e ftohta të varrezave masive dhe një frymëmarrje e kujtesës për reflektim e mosharrim si dhe një frekuencë ndërgjegjësimi e vetëdijësimi ndaj inferioritetit, mosreagimit, injorancës apo thën ndryshe një nyje në lakun e harresës individuale dhe kolektive për gjithëçka kemi përjetuar si popull dhe si Komb, nëpër historinë tonë të dhimbshme e të lavdishme që fatëkeqësisht na është përsëritur.
Harresa mbetet e frikshme dhe me pasoja.
Poezitë e librit “dritë mbi plagë” janë edhe një dritë në errësirë dhe një klithmë njerëzore, qiellore ndaj gjenocidit e krimit dhe padrejtësive të kudondodhura në botë.
Poezitë homazh, janë edhe një përkëdhelje e vakët shpirtërore mbi faqet, sytë, gjokset dhe barqet e shpuara të viktimave të pafajshme civile, grave, fëmijëve të vdekur pa lindur, të pleqëve, të sëmurëve, të të rinjëve që shkuan pa puthjen e parë dhe gjithë njerëzve që u mbytëm pa faj.
Gjenocidi dhe krimi janë degjenerim!
Krimet, gjenocidi dhe etnocidi mbi popullin shqiptar na obligon secilin dhe të gjithëve së bashku që në çfardo mënyre, artistike në këtë rast, ta luftojmë ta shpërfaqim dhe ta denoncojmë para botës.
Kujtesa dhe mos-harresa e gjenocidit të ushtruar ndaj nesh na bën më fisnik, më human, na edukon e emancipon, na civilizon, na bën më të ndërgjegjshëm dhe më të përgjegjshëm. Kujtimi për viktimat dhe të rënët për Liri është edhe vlerë edhe nder!
Të kujtosh është guxim!
Mos ta lëmë kujtesën në duar të fatit. Ashtu si përsëritja është nëna e dijes, kujtesa është ajka e ndërgjegjes njerëzore e arkivimit të përjetimeve, që na obligon të mos i harrojmë tragjeditë.
Mendoj se ky libër që përthekon një gamë të gjerë krijimesh artistike kundër gjenocidit meriton të përkrahet Institucionalisht, të përkthehet në disa gjuhë të mëdha dhe përmes tij të shihet pasqyra e përgjakur përballë botës, dhe të njejtën kohë të shihet njolla e zezë e regjimeve vrastare (Serbisë në rastin tonë, dhe jo vetëm).
Gjithashtu ky libër meriton të lexohet nga çdo shqiptar dhe të hyjë në plan-programet mësimore të Shkollave të mesme duke kontribuar kështu në kultivimin e Kujtesës kolektive te gjeneratat e reja.
Faleminderit Kryeredaktorit Muhamet Mavraj, hartuesve të librit, Lulëzim Etemaj e Isuf Sherifi dhe anëtarëve të Redaksisë së “dritë mbi plagë”, Myrvete Dreshaj- Baliu, Hajdin Morina, Selajdin Salihu dhe Shqipe Bytyqi si dhe Qendrës “Gjenocidi në Kosovë- Plagë e Hapur”, për këtë gurëthemel artistik kujtese.