Kastriot Dervishi: Llojet e dosjeve dhe mjeteve të informimit që përdoreshin në Ministrinë e Punëve të Brendshme gjatë diktaturës komuniste
Nisur nga fakti i përmendjes shpeshherë i fjalisë “të hapen dosjen” pa e pasur të qartë se për çfarë konkretisht bëhet fjalë, po shpjegoj në mënyrë të përmbledhur llojet e dosjeve që përdoreshin dikur në Ministrinë e Punëve të Brendshme. Nga dendësia e informacionit që kanë, po shpjegoj shkurt vetëm ato më kryesorët si dhe po përmend llojet e tjera të dosjeve.
Dokumentet mbi aktivitetin e përditshëm të drejtorive dhe reparteve të MPB-së i gjejmë në dosjet që kanë dalë nga sekretari-arkivat e kësaj ministrie. Ndërsa dosjet që i takojnë rrjetit sekret dhe personave të ndjekje kanë rrjedhur nga kartoteka qendrore (Dega e 4-t e Drejtorisë së Parë) dhe kartotekat e degëve të punëve të brendshme në rrethe. Dosjet e mëposhtme janë qenë subjekt i Degës së 4-t dhe kartotekave. Ndërsa mjete informimi janë regjistrat dhe kartelat.
Llojet e dosjeve të bashkëpunëtorëve (rezidentë, agjentë, informatorë, strehues):
-Dosje personale, në të cilën shënoheshin gjeneralitetet, plani i rekrutimit, biografia, betimi, pseudonimi, etj.
-Dosje pune, në të cilën vendoseshin të gjitha raportet informative të bashkëpunëtorit.
Dosjet që hapeshin për personat që ndiqeshin:
-Dosje e përpunimit aktiv 2A, për gjithë personat mbi 14 vjeç, shqiptarë ose të huaj për të cilët kishte të dhëna për veprimtari “armiqësore” (agjitacion e propagandë, orvatje për arratisje, diversion, spiunazh, etj) ose keqbërëse (vjedhje, vrasje, etj).
-Dosje e kontrollit operativ 2B, për gjithë personat mbi 14 vjeç, shqiptarë ose të huaj, me të kaluar “armiqësore”, por që nuk e ushtronin më këtë veprimtari.
-Dosje e përpunimit paraprak (PP), për gjithë personat mbi 14 vjeç, shqiptarë ose të huaj, për të cilët kishte të dhëna për veprimtari “armiqësore” ose keqbërëse.
-Dosja agjenturore, për një grup personash që zhvillonin veprimtari “armiqësore” e keqbërëse, me kushtin që dy prej tyre të ishin në përpunim 2A. Këto lloj dosjesh njiheshin me pseudonim (p.sh. “Bloza”, “Bataku”, etj).
-Dosje e problemit të centralizuar, krijohej për ngjarje ose objekte me rëndësi të veçantë operative.
Llojet e dosjeve për krimet pa autor:
-Dosja e kërkimit
-Dosja e zbulimit të autorit
-Dosja e informatave
Llojet e dosjeve për evidencimin dhe kontrollin e shtetasve shqiptarë ose të huaj me interes operativ:
-Dosja e të arratisurit
-Dosja për të arratisurin me aktivitet
-Dosja e shoferëve të huaj me aktivitet
-Fashikulli i të internuarit
-Fashikulli i të huajve me qëndrim të përkohshëm në Shqipëri
-Fashikulli i shkelësve të kufirit
-Fashikulli i emigrantit
-Fashikulli i personit që arrestohet e dënohet pa qenë në përpunim
Dosjet e objekteve:
-Dosje e objektit të rëndësisë së veçantë (ORV)
-Dosje e objektit të përfaqësisë diplomatike e tregtare
Dosjet e zbulimit dhe parandalimit:
-Dosja e drejtimit të kundërzbulimit
-Dosja e drejtimit për ruajtjen e reparteve të MPB-së
-Dosja e drejtimit të ekonomisë
-Dosje e drejtimit për ruajtjen e forcave të armatosura
-Dosje e drejtimit grupimeve kundërrevolucionare
-Dosje e drejtimit për ndjekjen e krimeve (vetëm nga Policia).
-Dosje e drejtimit për mbrojtjen e ekonomisë socialiste (vetëm nga Policia)
Regjistrat:
-Regjistri i përpunimeve “Model 1”, në të cilin evidencoheshin të gjithë personat në përpunim 2A dhe 2B nga degët e punëve të brendshme dhe Sigurimi i Ushtrisë. Në Degën e 4-t hidheshin të gjitha të dhënat e përpunimeve. Përpunimet PP nuk shënoheshin, veçse në rastet kur personi ngrihej në përpunim 2A ose arrestohej.
-Regjistri i bashkëpunëtorëve, “Model 2”, në të cilin evidencoheshin bashkëpunëtorët nga Sigurimi e Policia.
-Regjistri i kontingjenteve, “Model 3”.
-Regjistri i evidencimit të regjistrave, “Model 4”.
-Regjistri i dosjeve dhe fashikujve, “Model 9”, në të cilin evidencohen dosjet e drejtimit ORV, ambasadave, zbulimit të autorit, etj.
-Regjistri i dosjeve dhe fashikujve të arkivuar, “Model 10”.
-Regjistri i dosjeve të centralizuara e agjenturore, “Model 11”.
-Regjistri i personave të riatdhesuar, “Model 13”.
-Regjistri i dosjeve penale, “Model 15”, për dosjet hetimore-gjyqësore.
-Regjistri i shkelësve të kufirit, “Model 16” (nga jashtë-brenda).
-Regjistri i personave të internuar apo dëbuar, “Model 17”.
-Indeksi i informatave, “Model 5”, në të cilin evidentoheshin personat që kishin dhënë informacione për Sigurimin dhe Policinë.
-Indeksi i personave të këshilluar apo demaskuar, “Model 7” (përjashto anëtarët dhe kandidatët e PPSH-së).
-Indeksi i të arratisurve “Model 14”, (në shkallë rrethi).
-Indeksi i të bashkëpunëtorëve nga të dënuarit “Model 25”.
-Lista e personave me tendencë arratisjeje “Model 16” (alfabetike).
-Lista e lidhjeve familjare të të arratisurve “Model 12”.
Kartelat:
-Kartela “Model 1”, për personat që ndiqeshin
-Kartela “Model 2”, për bashkëpunëtorët
-Kartela “Model 3”, për kontingjentet
-Kartela “Model 4”, për të arratisurit
-Kartela “Model 5”, për shtetasit e huaj me qëndrim në Shqipëri
-Kartela “Model 6”, për shqiptarët që takohen me shtetas të huaj
-Kartela “Model 6A”, për shqiptarët që mbajnë korrespondencë me të huajt apo me të arratisurit
-Kartela “Model 7M”, për shqiptarët që mbanin lidhje me të arratisurit.