Pëllumb Kulla, njëri nga emrat e shquar të artit dhe dramaturgjisë shqiptare, ka qenë në ndjekje të Sigurimit të Shtetit qysh në vitin 1966. 

Fakti i panjohur bëhet i ditur nga një dokument me firmën e Sekretarit të Parë të Komitetit të Partisë së rrethit të Vlorës, Gani Keçi, nëpërmjet të cilit, njëherazi me rekomandimin për të ndaluar dramat me përmbajtje dekadente e antiparti të regjisorit të ri të porsapunësuar në teatrin e qytetit, vihej në vëmendje të udhëheqjes se “i lartpërmenduri është në përpunim aktiv nga organet e Punëve të brendshme si element armik me pikëpamje të theksuara borgjezo-revizioniste”.

Përtej këtij artikulimi zyrtar, që përmbyll dokumentin në fjalë me mbititullin “Karakteristikë”, partiakët e Vlorës rreshtojnë një mori të dhënash që e bëjnë profilin e 26-vjeçarit Pëllumb Kulla të padëshirueshëm për regjimin. Për ta, as bëhet fjalë të punonte në fushën e artit dhe edukimit të masave një i tillë me prejardhje nga familje ballistësh, me gjyshin të pushkatuar nga Partia, me tre daja të arratisur e me dhjetëra kushërinj të dënuar për çështje politike.

Madje jo vetëm kaq, por regjisori me biografi të zezë, sipas autoriteteve vendore, demonstron edhe vetë shfaqje e qëndrime antiparti. Në optikën e tyre ka rënë në sy fakti që ai kërkon të sjellë diçka të re në skenë, duke u dhënë kryesisht pas formës dhe jo përmbajtjes, me ca skeçe vetëm për të qeshur, pa pasur parasysh problemet e kohës.

Tingëllon i pabesueshëm në kushtet e sotme një vlerësim i tillë, ca më tepër për një personalitet të këtyre përmasave që me të drejtë njëri nga kolegët e ka quajtur shkrimtar i madh e nga më peshërëndët i letërsinë shqipe, një nga të paktat pena që sot janë memorie e padiskutueshme e letërsisë së madhe shqipe. Po ja që kemi bashkëjetuar dikur edhe me të tilla marrëzi…

Karakteristika e aktorit Pëllumb Kulla

Pëllumb Xhevair Kulla, lindur në Zëmblak të Korçës më 1940, ka kryer shkollën e lartë për aktor. Në kohën e regjimit të Zogut familja e tij ka qenë e lidhur me të dhe kishte influencë të madhe, gjyshi i tij Rrapo Rrapushi (Zemblaku) ka qenë komisar në Parlament, në Tiranë.

Edhe gjatë luftës nacionalçlirimtare familja e tij ka qenë e lidhur me ballin dhe fashizmin. Në këtë kohë gjyshi i tij ka qenë komisar i kuesturës në Korçë. Një xhaxha e ka pasur aktivist të ballit, edhe i gjithë farefisi ka qenë i lidhur me ballin. Pas çlirimit, gjyshi i tij u pushkatua nga gjyqet tona; tre daja të tij janë arratisur, dhjetëra kushërinj të parë e të dytë janë të arratisur, si dhe disa të dënuar për çështje politike.

Në gusht deri në nëntor 1957 ka qenë teknik montimi në hidrocentralin “Karl-Marks”, nëntor 1957-1960, retifikator në uzinën “Enver Hoxha, pastaj vazhdoi shkollën e lartë për aktor. Në janar të vitit 1966, Pëllumbi u emërua në rrethin tonë, atij iu besua detyra e regjisorit të estradës profesioniste, por rezultatet nuk i pati të mira dhe numrat e tij nuk patën sukses në publik. Ai deshi të sillte diçka të re në skenë dhe u dha kryesisht pas formës dhe jo përmbajtjes, duke na dhënë një humor sa për të qeshur nëpërmjet disa skeçeve të shkruara apo të përkthyera prej vetë atij, pa pasur parasysh problemet që preokuponin rrethin tonë.

Për këto arsye dhe për faktin se është me qëndrim të keq politik u shkarkua nga detyra e regjisorit dhe u la vetëm aktor. Përgjithësisht ai nuk ka qenë i lidhur me punën, shpeshherë me pretekste të ndryshme është larguar nga puna për në Tiranë. Është në përpunim aktiv nga organet e Punëve të Brendshme si element armik me pikëpamje të theksuara borgjezo-revizioniste dhe zhvillon agjitacion e propagandë armiqësore.

Sekretari i Komitetit të Partisë së rrethit

Gani Keçi Vlorë, më 13.12.1966