Albspirit

Media/News/Publishing

Sulltanët e Perandorisë Osmane

Kjo listë përmbanë të gjithë sunduesit osmanë që nga formimi në 1299 deri me shkatërrimin e perandorisë në 1922. Titulli Sulltan e ka kuptimin e një sunduesi, udhëheqësi botëror dhe përmban edhe një domethënie fetare. Pas pushtimit të Egjiptit me 1517, pas rrëzimit të Malukëve që kishin pushtetin atë kohë, Sulltani Osman merr njëkohësisht edhe titullin Kalif.

Bartësi i parë i këtij titulli ishte Selimi i I . Selimi i I titullin Kalif e merr në 1516 gjatë bisedimeve paqësore në Kücük Kaynarca me Abasidët, të cilët ë atë kohë kishin Kalifatin e ahtuquajtur “Kalifati nën hije”.

Emri (Vitet e jetës) Koha në pushtet Vërejtje
Osman I by John Young.jpg Osmani i I
(1258/1259 – 1326)
1288–1326 Themeluesi i perandorisë osmane. Njëkohësisht ishte edhe Vasal i Selxhukëve, në 1299 shpalli vendin e tij të pavarur dhe fillon me pushtime në pjesën perëndimore Azia a vogël[1].
Murad I-Manyal Palace Museum.jpg Orhani i I
(1281 – 1359)
1326–1359 Sunduesi i parë osman që përdor titullin Sulltan[2]. Është edhe themelues iushtrisë së njohurJeniçere.
Muradhudavendigar.jpg Murati i I
(1326 – 1389)
1359–1389 Zgjeron pushtetin e tijë në Europë.
I Bayezit small.jpg Bajaziti i I
(1360 – 8./9. März 1403)
1389–1402 Fillimisht pushton territore në Azi dhe Europë, mirëpo në 1402 pëson disfatë shkatërruese nga Mongolët në luftë me Timur Lenk[3]. Vdes si i burgosur në burgun e tyre.
Gjat viteve 1402–1413 pas mosmarrveshjeve ndërmjet djemëve të Bajazitit kemi të ashtuquajturin, Interregnumi Osman.
Mehmed I.jpg Mehmedi i I
(1389 – 1421)
1413–1421 Pas Interregnumit u ngrit Perandoria përsëri në këmbë.
Murat II.jpg Murati i II
(1403 – 1451)
1421–1444
1446–1451
Pas vdekjes së djalit të madh i jep pushtetin djalit të dytë. Mirpo Jeniçerët në një kryengritje në vitin 1446 e detyrojnë që përsëri të marrë pushtetin.
Gentile Bellini 003.jpg Mehmeti i II., „ Pushtuesi “
(1. Prill [29. Mars?] 1430 – 3. Maj 1481)
1444–1446
1451–1481
Me 29 Maj 1453 pushton Konstantinopolin dhe e shpall kryeqytet të Perandorisë Osmane.
Beyazid II.jpg Bajaziti i II, „ I Shenjti “
(3. Dhjetor 144726. Maj 1512)
1481–1512 Lufton me sukses kundër Venedikut.

Prej vitit 1517 Sulltani kishte edhe titullin e Kalifit, që do të thotë se ishte edhe udhëheqësi shpirtëror i besimtarëve islamë

Emri (Vitet e jetës) Koha në pushtet Vërejtje
I Selim.jpg Selimi i I,
(10. Tetor 1470 – 21. Shtator 1520)
1512–1520 Ia merr pushtetin babait Bajazitit të II. Selimi lufton kundër Shiitve dhe e zgjeron perandorinë në Siri dhe Egjipt.
Suleyman I of the Ottoman Empire.jpg Sylejmani i I
(27. Prill 1495 – 6. Shtator 1566)
1520–1566 Udhëheq shumë beteja të suksesshme kundër Hungarisë. Përpos ksaj pushton edhe Tunizinë, Rhodos, pjesë të Persisë si dhe Bagdadin. Në 1529 vjen deri tek pushtimi i parë iVjenës. Në bazë të ligjeve që kishte bërë njihet edhe si sundimtari më i rëndsishëm i Perandoris Osmane. Me veprat e Sinan Pashës perandoria merr një lulëzim kulturor.
Selim II.jpg Selimi i II,
(28. Maj 1524 – 12. Dhjetor 1574)
1566–1574 Dërgon misionarë në Azinë juglindore, si dhe pushton Qipron dhe Tunizinë.
Sultan Murad III.jpeg Murati i III
(1546 – 1595)
1574–1595 Nën udhëheqjen e tijë fillon shpërbërja e perandorisë.
Mehmed III.jpg Mehmedi i III
(26. Maj 1566 – 22. Dhjetor 1603)
1595–1603 Bën luftë të pakuptimt kundër Austrisë dhe nuk kishte kurrfarë pikpamjesh politike.
I Ahmet.jpg Ahmedi i I
(18. Prill 1590 – 22. Nëntor 1617)
1603–1617 Luftrat kundër Austrisë dhe Persisë nuk i përfundon në favor të Perandorisë Osmane.
Mustafa 1.jpg Mustafa i I
(1592 – 20. Janar 1639)
1617–1618 Ishte vëllai i Ahmedit të I. Dyshohet se ishte me të meta psikike dhe largohet nga pushteti në 1618.
Osman 2.jpg Osmani i II
(3. Nëntor 1604- 20. Maj 1622)
1618–1622 Kishte luftë të pasuksesshme kundër Polonisë. Vritet gjatë një revolte në pallatin e tij.
Mustafa 1.jpg Mustafa i I. 1622–1623 Pas vrasjes së nipit të tij Osmanit të II kthehet për një kohë të shkurtër përsëri në pushtet.
Murad IV.jpg Murad IV.
(16. Qershor 1610/11/12 – 8. Shkurt 1640)
1623–1640 Ishte djali i Ahmedit të I. E kishte forcuar pushtetin me ligje tejet të forta.
Ibrahim I.jpg İbrahim,
(5. Nëntor 1615 – 12. Gusht 1648)
1640–1648 Ishte djali i Ahmedit të I. Njihet si humbës kundër Venedikut.
Mehmed IV.jpg Mehmedi i IV
(2. Janar 1642 -6.Janar 1693)
1648–1687 Bën pushtimin e dytë të Vjenës i cili njihet si i pasuksesshëm për çka edhe largohet nga froni.
Sylejmani i II
(15. Prill 1641 23. Qershor 1691)
1687–1691 Ishte i biri i Ibrahimit. Sundimin e tij e karakterizojnë trazirat e brendshme dhe luftrat kundër Austrisë.
Ahmed II by John Young.jpg Ahmedi i II
(1642 apo 1643 – 6. Shkurt 1695)
1691–1695 Ishte djali i Ibrahimit. Njihet për humbjen e Hungarisë nga Austria.
Mustafa2.jpg Mustafa i II
(6. Shkurt 1664 – 1704)
1695–1703 Gjatë sundimit të tij humb shumë territore në Europë. Në vitin 1703 Jeniçerët e largojnë nga pushteti.
Levni 002.jpeg Ahmeti i III
(1673- 1. Korrik 1736)
1703–1730 Ishte djali i Muhamedit të IV. Humbi edhe territore të tjera, kundër Austrisë dhe edhe në 1730 humb pushtetin nga Jeniçerët.
Mahmud1.jpg Mahmudi i I
(1696 – 1754)
1730–1754 Ishte djali i Mustafës së II. Kishte rikthyer disa nga territoret e okupuara nga Austria.
Osman III.jpg Osmani i III
(2. Janar 1699 – 30. Tetor 1757)
1754–1757 Ësht djali i Mustafës së II dhe nuk njihet për ndonjë aktivitet të posaçëm.
Mustafa3.jpg Mustafa i III
(28. Janar 1717 – 21. Janar 1774)
1757–1774 Ishte djali i Ahmedit të III. Provon që të modermizojë shtetin dhe ushtrinë, kishte themeluar shumë Akademi.
Abdulhamid I.jpg Abdylhamidi i I
(20. Mars 1725 – 7. Prill 1789)
1774–1789 Ishte djali i Ahmedit të III. Gjatë sundimit të tij vjen deri te kryengritjet në Siri dhe Palestinë. Lufton kundër Rusisë, Persisë dhe përfundon me humbje të territoreve të perandorisë.
Konstantin Kapidagli 002.jpg Selimi i III
(24. Dhjetor 1762 – 28. Korrik 1808)
1789–1807 Ishte djali i Mustafës së III. Njihet si reformator i madh në Perandori.
Mustafa IV.jpg Mustafa i IV
(8. Shtator 1779 – 15. Nëntor 1808)
1807–1808 Ishte djali i Abdylhamidit të I. Vritet nga pasuesit e Selimit të III.
Mahmud2.jpg Mahmudi i II
(20. Korrik 1785 – 1. Korrik 1839)
1808–1839 Ishte djali i Abdylhamitit të I. Nën regjimin e tij kishte fituar Egjipti pavarësinë. Kishte filluar reforma në shtet dhe ushtri, sidomos e njohur ashtë reforma që e kufizon titullin Pasha.
Sultan abdul mejid.jpg Abdylmegjidi i I
(23. Prill 1823 – 25. Qershor 1861)
1839–1861 Ishte vazhdues i besuar i reformave të filluara nga i ati.
Abdul-aziz (cropped).JPG Abdylazizi
(8. Shkurt 1830 – 4. Qershor 1876)
1861–1876 Gjatë sundimit të tij, në Europë kishte një varg kryengritjesh.
Murad V (cropped).JPG Murati i V
(21. shtator 1840 – 29. Gusht 1904)
1876 Hiqet nga pushteti pas vetëm 3 muajve.
Ahamid.jpg Abdylhamidi i II
(21. Shtator 1842 – 10. Shkurt 1918)
1876–1909 Ishte vëllau i Muratit të V. Gjatë sundimit të tijë Perandoria Osmane humbë territore dhe pasuri të mëdha në Europë[4].
MehmedV.jpg Mehmedi i V
(2. Nëntor 1844 – 3. Korrik 1918)
1909–1918 Ishte vëllau i Abdylhamitit të II. Si pasojë e Luftrave Ballkanike dhe Luftës së Parë Botërore, Perandoria Osmane u ngushtua në territorin e Turqisë së sotme.
80px Mehmedi i VI
(14. Janar 1861 – 16. Maj 1926)
1918–1922 Është sundimtari i fundit i Perandoris Osmane. Pas shpërbërjes së sulltanatit në Nëntor të vitit 1922 kërkon azil në San Remo. Postin e tijë si Kalif deri me 3 mars të vitit 1924 e udhëheqëAbdylmegjidi i II.
Portrait of Abdülmecid II in Topkapı Saray Museum.jpg Abdylmegjidi i II (Kalif)
(18. Nëntor 1922 – 1924)
1909–1918 Ky kishte titullin e kalifit gjer në vitin 1924.Pas shpërbërjes së Kalifatit shkon edhe ky[5] në exil.Vdes me 23. gusht 1944 në Paris.

Referencat

  1. ^ 1.^ “Ertuğrul Günay”. Republic of Turkey Ministry of Culture and Tourism. http://www.kultur.gov.tr/EN/BelgeGoster.aspx?17A16AE30572D313AC302172C9058B838D40DBAF123EC275. Retrieved 2008-07-22.
  2. ^ Home – Uwe Becker
  3. ^ Home – Uwe Becker
  4. ^ Home – Uwe Becker
  5. ^ As̜iroğlu, Orhan Gâzi (1992) (in Turkish). Son halife, Abdülmecid. Tarihin şahitleri dizisi. Istanbul: Burak Yayınevi. ISBN 978-975-7645-17-7. OCLC 32085609.
Please follow and like us: