Dashuria e panjohur e Faik Konicës

Është e natyrshme që tema e bukurisë femërore dhe e dashurisë ta ketë ngacmuar së tepërmi Faikun. Në një ese të panjohur të tij në gjuhën angleze, Konica trajton me mprehtësi dhe mjeshtëri të rrallë bukurinë femërore.

Ndërkohë, një ndër punimet më të fuqishme të tij lirike është soneti “Vaj për një vashëz të vdekur”.

Kështu do të shprehej kritiku dhe studiuesi kosovar Sabri Hamiti në analizën për përshtatjen që Faiku i bëri himnit revolucionar frëng, La Marseillaise, me titull, “Kushtrimi” ose “Përpara djem të Shqipërisë”.

Kurse sipas Jup Kastratit, “fondi poetik i Faikut nuk i kalon të 330 vargjet”. Mirëpo, siç parasheh me të drejtë studiuesi në veprën e tij shteruese “Faik Konica”, “me kohë ndoshta, arkivat e pashfrytëzuara do të na nxjerrin në dritë edhe të tjera”.

Kastrati përmend “trembëdhjetë vjersha origjinale” të Faikut “dhe ndonjë të përshtatur në shqip”. Sipas tij, “Poezia e Faikut. . . nuk pati ndonjë sukses të veçantë si në prozë”. Studiuesi kishte dijeni se Faiku shkroi poezi në Shqip, por edhe në anglisht, mirëpo ai shtonte se “këto nuk i njoh”. Ai analizon shterueshëm dy sonete të Faikut në shqip, “Helenën e Trojës” dhe “Diplomatin”. Për “Helenën e Trojës” Kastrati mendon se, duke u nisur nga postulati i njohur që në poezi vlen cilësia artistike, edhe me këtë poezi të vetme Konica mund të përfshihet në radhën e poetëve të përmendur të historisë së poezisë reflekse shqiptare.

Deri tani njihen pesë sonete të Konicës në gjuhën angleze. Ndër to është soneti me titullin “Sonnet on a ceremonious diplomat who was buried alive”, të cilin Faiku e lexoi në ceremoninë e marrjes së “Çmimit të Kapelës së Lartë” nga shoqata “The Judge”, në 3 qershor 1938 në Uashington.

Në mbrëmjen e jetës së tij Faiku e ka pëlqyer dhe e ka lëvruar këtë model poetik. Sipas Kastratit, “Helenën e Trojës” ai e botoi në 7 shtator 1937.

Sonetet e tjera në anglisht janë: “Sonet për një revolucionar ëndërrimtar”, “Sonet për një gazetar të shtypit të verdhë”, “Vlerësim për një lektor të shquar” dhe “Vaj për vashëzën e vdekur”.

Soneti “Vaj për një vashëz të vdekur”…

Me një anglishte të përsosur, Faiku skalit me art figurën e një të dashure misterioze, duke na hapur ndoshta për një çast sekretet më të thella të zemrës. Pak dihet për jetën dashurore të Faikut. Letërkëmbimi midis tij dhe Nolit në vitin 1915 le të kuptohet se studentët e sapodiplomuar nga Universiteti i Harvardit ishin mjaft të hedhur në marrëdhëniet me femra. Edhe dëshmitë anekdotike e mbështetin këtë gjë.

Duket sikur Faiku përpiqet të ndalë ecjen e pamëshirshme të kohës, apo ta kthejë atë mbrapa. Kemi të bëjmë me një lloj “carpe diem” konician të frymëzuar prej odës së famshme “Carmina” të Horacit, autor të cilin Konica e njihte mjaft mirë.