Frank Shkreli: Kush është Borell për shqiptarët?
Shefi i ri i politikës së jashtme të Bashkimit Europian (BE), Josep Borrell, vizitoi ditët e fundit, Prishtinën dhe Beogradin, për herë të parë në detyrën e tij si kryediplomati i BE. Në këtë kapacitet, natyrisht, se ai do të merret me bisedimet, ose me të ashtuquajturin, “dialog” midis Republikës së Kosovës dhe Serbisë. Emërimi i tij nuk ishte aspak një lajm i mirë për Republikën e Kosovës dhe të shqiptarëve.
Në të vërtetë, Josep Borrell mund të jetë njeriu më i papërshtatshëm në Europë – pas presidentit të Republikës Çeke, Milosh Zeman – për të ndërmjetësuar cilën do gjë qoftë midis Prishtinës dhe Beogradit.
Me thënë të drejtën, më duket pak e çuditshme se si Parlamenti Europian ka zgjedhur një person që është shprehur haptazi kundër pavarësisë së Kosovës dhe vjen nga një vend si Spanja e cila nuk e njeh pavarësinë e Kosovës, megjithëse shumica e vendeve të BE-së kanë bërë një gjë të tillë. Duke e ditur se si i tillë, në detyrën e kryediplomatit të BE-së, Josep Borrel do të ishte përgjegjës edhe për polititkën europiane ndaj Ballkanit Perëndimor, përfshirë Kosovën dhe Shqipërinë, e sidomos si përgjegjës kryesor për politikën dhe për bisedimet e udhëhequra nga Brukseli midis Serbisë dhe Kosovës, e që synojnë në “normalizimin” e marrëdhënieve midis tyre. Pra, aktualisht, kemi Shefin e ri të diplomacisë europiane, në personin e Z. Josep Borrell, i cili personalisht është kundër pavarësisë së Kosovës, vjen nga një vend anëtare e BE-së që nuk e njeh pavarësinë e Kosovës për të ndërmjetësuar bisedimet midis Kosovës dhe Serbisë, e cila jo vetëm që nuk e njeh pavarësinë e Republikës së Kosovës, por që e konsideron si pjesë të pandarë të saj. A mund më thotë dikush, më i mençur se unë, se si do të zhvillohen bisedimet për normalizim midis Serbisë dhe Kosovës gjatë mandatit 5-vjeçar. Zotëri Josep Borrell, me besueshmërinë më minimale të nevojshme, sidomos nga Prishtina zyrtare?
Në “Curriculum vitae”, prej 17-faqesh, që i ka dorëzuar Parlamentit Europian, para se të emërohej në detyrën e kryediplomatit të BE-së, Z. Borrell, shprehet se, “jam dëshmitar okular i nevojës për të pasur një Europë më të fortë, një Europë e cila mbron vlerat evropiane anë e mbanë botës, përballë kërcënimeve që prekin të gjithë europianët”, është shprehur ai. Gjatë vizitës së tij në Prishtinë, Z. Borrell, kryesisht, fjalët i kishte të mira, ose të pakën, indiferente dhe nuk u shpreh haptas kundër pavarësisë së Kosovës, duke thënë se, “Bashkimi Europian nuk është i plotë pa Ballkanin Perëndimor, ndërsa shprehu gatishmërinë që të lehtësojë çdo dialog ndërmjet Kosovës e Serbisë”. Unë nuk e di se si do të lehtësojë dialogun, në mënyrë të besueshme një person i cili në të kaluarën ka mbajtur një qëndrim të njohur kundër pavarësisë së Kosovës, një person i cili vjen nga një vend që nuk e njeh pavarësinë e Kosovës, për të ndërmjetësuar midis Republikës së Kosovës dhe Serbisë, e cila jo vetëm që nuk njeh pavarësinë e Kosovës, por pretendon se Kosova është Serbi?! Duket se Parlamenti Europian nuk i ka llogaritur punët mirë kur zgjodhi Z. Borell si shef të diplomacisë europiane, duke i njohur mirë qendërimet e tija ndaj pavarësisë së Kosovës – që nuk përputhen me shumicën e vendeve të BE-së, por edhe duke ditur se marrëdhëniet Serbi- Kosovë janë gjithnjë ndër çështjet kryesore në Europë, në mos çështja numër një e pazgjidhur.
Për rolin e Shteteve të Bashkuara në Kosovë dhe në rajon. Megjithëse në takimin me Presidentin e Kosovës, Z. Thaçi, Z. Borrell tha se Bashkimi Evropian nuk është në garë me Shtetet e Bashkuara – duke përmendur takimet e fundit në Prishtinë dhe Beograd të ambasadorit amerikan në Berlin, Z Richard Grenell, si përfaqësues presidencial për bisedimet Kosovë-Serbi. Por nga ana tjetër, ai nuk u durua pa kritikuar, ndoshta edhe duke u tallur, në mënyrë të tërthortë gjatë takimit me Z. Thaçi në Prishtinë, me “planet e shumta” dhe “për çdo gjë”, siç i cilësoi ai, të amerikanëve, anë e mbanë botës” nga Lindja e Mesme e deri tek Kosova, sipas tij. “E rëndësishme është që të mos ketë plan, por të përfshihemi sinqerisht me palët sepse aq sa e di unë, amerikanët nuk kanë shpenzuar asnjë euro në Kosovë ndërsa ne kemi shpenzuar më shumë se një miliardë euro në vitet e fundit dhe në kuadrin e investimeve në infrastrukturë ne jemi duke investuar 150 milionë euro për të përmirësuar infrastrukturën”. Në rregull i nderuar kryediplomati europian, por ju vizituat Prishtinën dhe Beogradin ditët e fundit, jo për të parë se kush ka investuar më shumë në Kosovë, sepse kjo nuk është një çështje që kërkon zgjidhje urgjente, por për të ndërmjetësuar dialogun politik Serbi-Kosovë, që të dy vendet të shkojnë drejtë një njohjeje të përbashkët diplomatike, si dy shtete të pavarura dhe sovrane. Ky është problemi dhe jo sasia e investimeve, për të cilat, jam i sigurt se Kosova është shumë mirënjohëse. Por, angazhimi diplomatik i amerikanëve, kohët e fundit, ka të bëjë, pikërisht me këtë pikë, me përparimin drejtë njohjes së dyanshme — e jo me faktin se kush ka investuar më shumë në Kosovë, megjithëse edhe pretendimet e Z. Borell për investimet europiane, janë një çështje debati, besoj unë. Jam i bindur gjithashtu se as amerikanët, nuk janë në ndonjë garë me Bashkimin Europian përsa i përket Kosovës, por janë të vetëdijshëm se për pothuaj për 11 vjet tani, që Bashkimi Europian ka kryesuar dhe ndërmjetësuar, ose “lehtësuar” bisedimet midis Prishtinës dhe Beogradit, mund të thuhet se asnjë përparim me rëndësi nuk është arritur në këtë drejtim. Përkundrazi, palët duket se janë më larg se kurrë më parë prej njëra tjetrës, kjo ndoshta edhe falë ngërçit politik në Kosovë dhe mosmarrëveshjeve skandaloze midis Tiranës e Prishtinës zyrtare, por edhe influencave të huaja, jashtë rajonit, siç janë politikat ruse dhe turke. Madje Turqia ka investuar shumë më shumë në Serbi se sa në Kosovë, por megjithatë, Serbia nuk po e shikon me sy të mirë Kosovën, as nuk po ndryshon asnjë qëndrim ndaj saj, megjithëse Presidenti turk, Z. Erdogan ka deklaruar vite më parë se, “Kosova është Turqi”. Ndoshta kështu i intereson Beogradit. Gjithkush e di, i nderuar Z. Borrell se pa Shtetet e Bashkuara asgjë nuk ndodh as në Kosovë dhe madje as në Europë. Madje, pa Shtetet e Bashkuara nuk besoj që as sot Kosova do të ishte e pavarur. Por ka qenë Presidenti Xhorxh Bush i riu, i cili i lodhur duke pritur Europën e vjetër për të marrë një vendim në lidhje me pavarësinë e Kosovës, i cili ka deklaruar, më në fund, në Tiranë në vitin 2007 se “mjaft, është mjaft, Kosova është e pavarur”.
E njëjta gjë po përsëritet edhe sot, 13 vjet pas kësaj deklarate nga ish-udhëheqsi amerikan, në lidhje me bisedimet Beograd-Prishtinë, për njohje të ndërsjelltë diplomatike. Për 11-vjet, Bashkimi Europian ndërmjetësoi “lehtësimin” e bisedimeve Kosovë-Serbi dhe rezulatet dihen. Edhe nëqoftëse është nënshkruar ndonjë marrëveshje, asnjë prej tyre nuk është zbatuar nga Beogradi. Përkundrazi!
Fakti se parlamenti europian ka emëruar si Shef të Politikës së Jashtme europiane, Z.Josep Borrell, kam drojë se është një shenjë e keqe se parlamentarët europianë nuk janë seriozë aq sa duhet për “lehtësimin” e bisedimeve midis Prishtinës dhe Beogradit, megjithëse vetë Z. Borrell deklaroi në Prishtinë ditët e fundit se, “synimi dhe përkushtimi i tij mbetet lehtësimi i bisedimeve ndërmjet Kosovës e Serbisë”.
Por për të dalur me sukses në bisedime të tilla, duhet të jetë një ndërmjetës i paanshëm, me një besueshmëri të lartë dhe të pa cenueshme, i konsideruar si i tillë nga të dy palët. Për ndryshe është kot. Ju Z. Borrell duhet ta dini edhe vet se, fatkeqësisht, nuk jeni njeriu i përshtatëshëm për një rol të tillë. Është më mirë të tërhiqeni që në fillim nga roli për të ndërmjetësuar “lehtësimin” e dialogut Serbi-Kosovë dhe të emëroni një përfaqësues të posaçëm të BE-së për bisedimet Prishtinë-Beograd, i cili të bashkrendonte ngusht veprimtaritë europiane me Shtetet e Bashkuara të Amerikës, në dialogun Serbi-Kosovë. Nga perfomanca që pashë gjatë vizitës tuaj në Prishtinë, emërimi i një të deleguari të posaçëm evropian për këtë mision të rëndësishëm– jo vetëm për marrëdhëniet midis dy shteteve të pavarura Kosovë e Serbi, por edhe për paqen në Ballkanin Perëndimor dhe në mbarë Europën një gjë e tillë të bëhet sa më parë, aq më mirë!
2 shkurt 2020.