De-sekularizimi dhe klerikalizimi i Malit të Zi po ndodh në masë të madhe: Karakteri qytetar i shoqërisë kërcënohet
Kushtetuta e përkufizon Malin e Zi, ndër të tjera, si një shtet civil dhe laik, që nënkupton një marrëveshje të bazuar në ndarjen ndërmjet institucioneve fetare dhe publike. Megjithatë, është evidente se që nga viti 2020, Kisha Ortodokse Serbe (KPS) është përfshirë në mënyrë aktive në jetën politike dhe shoqërore të Malit të Zi. KPS-ja është çdo ditë më e dukshme dhe e pranishme në publik, ajo merr hapësirë edhe në transmetuesin kombëtar. Thirrjet e asaj organizate fetare për futjen e arsimit fetar në shkolla po dëgjohen gjithnjë e më shpesh, ka ministra të ulur në qeveri që i kushtojnë rëndësi të madhe KPS-së… Kjo shtron pyetjen nëse Mali i Zi po e humb laicitetin e tij dhe nëse ka ndonjë rrezik. të asaj që ndodh. Të intervistuarit nga CdM – Dekani i Fakultetit të Gjuhës dhe Kulturës Malazeze Aleksandar Radoman dhe drejtori i programit të CGO-së Petar Gjukanoviç thonë se desekularizimi dhe klerikalizimi i Malit të Zi po ndodh. Ata paralajmërojnë se karakteri qytetar i shoqërisë është në rrezik.
“Procesi i desekularizimit të shoqërisë malazeze në tre vitet e fundit ka marrë një vrull aq të madh sa që pyetja nuk është më nëse kërcënohet laiciteti, por nëse ai ekziston fare jashtë Kushtetutës në Mal të Zi, e cila po derogohet gjithnjë e më shumë. . Terry Eagleton thotë se shoqëritë nuk bëhen laike kur çlirohen plotësisht nga feja, por kur nuk janë më shumë të mërzitur prej saj. Vetë zemra e errësirës së “shqetësimit” shoqëror në Mal të Zi për më shumë se tre dekada është Patriarkana e Beogradit me dioqezat e saj”, thotë Radoman.
“Nuk bëhet fjalë as për ndikimin e fesë, por për një organizatë paraushtarake për të cilën feja është vetëm një mbulesë për zbatimin e planeve shumë tokësore. Në fund të fundit, kur Velibor Dzomic dikur llogariti se në Mal të Zi Patriarkana e Beogradit ka më shumë priftërinj, murgj dhe njerëz në komitetet kishtare sesa ushtria e Malit të Zi ka ushtarë, kjo ishte një mesazh i qartë i misionit të tyre”, thotë Radoman.
Gjukanoviq paralajmëron se procesi i klerikalizimit të shoqërisë malazeze po ndodh.
“Ka filluar shumë përpara vitit 2020, por që atëherë është shfaqur gjithnjë e më shumë”, thekson ai.
Gjukanoviç vëren se duhet të mbahet mend se e ashtuquajtura Qeveria e Ndryshimeve u formua praktikisht në manastir.
“Është e qartë se ndërhyrja dhe ndikimi i kishës po rritet si në jetën politike ashtu edhe në sferat e tjera të shoqërisë. Në valën e procesioneve fetare, kisha u bë një forcë kryesore grumbulluese, duke inkurajuar politikanët të konkurrojnë për favorin e saj me shpresën për të tërhequr një pjesë të ndjekësve të saj si votues”, thekson Gjukanoviç.
Ai gjithashtu thekson se konsultimet ndërmjet aktorëve politikë dhe kishës në lidhje me politikat publike po bëhen gjithnjë e më të shpeshta.
“Ilustrativ ishte shembulli i Qeverisë së parë të Malit të Zi, pas zgjedhjeve parlamentare të vitit 2020, kur Ministri i Zhvillimit Ekonomik zhvilloi konsultime për çështje demografike dhe lindshmëri, duke e njohur kishën si një partner të fortë. Ky trend vazhdon edhe sot”, thotë Gjukanoviq.
Sipas tij, iniciativat e kishës për futjen e edukimit fetar në sistemin arsimor shkaktojnë shqetësim të veçantë, i cili në këtë kontekst mund të rrëshqasë lehtësisht në indoktrinim me pasoja afatgjata.