Anëtarësimi në OKB nuk është tagër i bisedimeve Kosovë-Serbi

Shaban Murati

Në përpjekjet për të bindur opinionin shqiptar që të pajtohet me ndryshimin e kufijve të Kosovës dhe me lëshime të tjera, që po konturohen në horizontin diplomatik, udhëheqësit e Prishtinës kanë nxjerrë si argument se nga bisedimet me Serbinë do të vijë si sukses anëtarësimi i Kosovës në OKB.

Një nga udhëheqësit më të lartë të Prishtinës në 5 shkurt 2019 deklaroi para një auditori perëndimor të kualifikuar: “Kosova dhe Serbia mbeten të angazhuara që të arrijnë një marrëveshje të gjithanshme paqeje brenda këtij viti, një marrëveshje, që do të sjellë menjëherë njohjen e Kosovës dhe anëtarësimin e Kosovës në OKB. Marrëveshja e paqes si pikë të parë ka njohjen e Kosovës nga Serbia dhe si pikë të dytë anëtarësimin e Kosovës në OKB”.

Nuk jepet asnjë shpjegim dhe asnjë arsye se përse anëtarësimi i Kosovës në OKB do të vika nga bisedimet midis dy shteteve. Nuk jepen, sepse nuk ka bazë logjike diplomatike dhe juridike që të jetë objekt i bisedimeve midis Kosovës dhe Serbisë anëtarësimi i Kosovës në OKB. Anëtarësimi në OKB nuk është tagër i bisedimeve midis Kosovës dhe Serbisë.

Anëtarësimi i një shteti në OKB është raport dhe marrëdhënie individuale midis atij shteti dhe OKB. Që një shtet dhe konkretisht Kosova të bëhet anëtare e OKB, nuk ka asnjë rëndësi nëse e njeh apo nuk e njeh Serbia. Rëndësi ka që Këshilli i Sigurimit të OKB dhe më konkretisht pesë shtetet anëtare të përhershme, që kanë të drejtën e vetos, të japin pëlqimin për rekomandimin e anëtarësimit tek Asambleja e Përgjithshme e OKB. Me një fjalë, Kosova duhet të kalojë veton e Rusisë dhe të Kinës, që të bëhet anëtare.

Problemi këtu del se përse udhëheqja e Kosovës ka pranuar që të përfshihet si objekt i bisedimeve midis saj dhe udhëheqjes së Serbisë çështja e anëtarësimit në OKB. Objekti primar dhe kryesor i bisedimeve duhet të jetë njohja reciproke si shtete të pavarura. Serbia me taktikat e saj diplomatike të konfuzionit e ka përfshirë në rendin e ditës të bisedimeve anëtarësimin e Kosovës në OKB.

E para, se nuk i kushton gjë dhe nuk varet prej saj, dhe e dyta se Serbia në shkëmbim të diçkaje, që nuk varet prej saj, mund t’i kërkojë Kosovës një lëshim tjetër. Që në 11 dhjetor 2017 kam paralajmëruar për një plan të fshehtë të qeverisë serbe që Serbia t’i ofrojë Kosovës anëtarësimin në OKB, por pa e njohur Kosovën si shtet.

Në shkëmbim Kosova duhet të ndihmojë Serbinë të anëtarësohet në BE, duke hequr dorë nga kërkesa e njohjes së Kosovës.(Shih “Kalvari diplomatik i shtetit të Kosovës”, 2018, fq.268). Presidenti i Serbisë, Aleksandër Vuçiç deklaronte ato ditë se “Kosova mund të marrë vendin në OKB vetëm nëpërmjet marrëveshjes me Serbinë dhe Serbia duhet të marrë diçka”.

Serbia me këtë rast, siç thuhet në gjuhën e diplomacisë, shet ajër. Pikëpyetja e madhe është përse Prishtina e blen këtë ajër serb. Prishtina e ka një përvojë të hidhur të freskët lidhur me marrëveshjen e nënshkruar me Serbinë në Bruksel në 19 prill 2013 për hyrjen e Kosovës në BE dhe normalizimin e marrëdhënieve midis dy shteteve.

Në këtë marrëveshje Serbia merrte detyrimin të mos pengonte, pra të pranonte, anëtarësimin e Kosovës në BE. Serbia merrte përsipër gjithashtu të mos pengonte as tek palë të treta, tek shtetet e tjera, të drejtën e Kosovës për anëtarësim në BE. Këtë marrëveshje Serbia e shkeli me të dy këmbët dhe nuk e zbatoi në asnjë germë të saj, duke organizuar fushata publike diplomatike kundër njohjes së Kosovës, madje duke kërkuar edhe çnjohjen e Kosovës nga shtetet, që e kanë njohur atë.

Në trajtimin e tematikës së anëtarësimit të Kosovës në OKB del në plan të parë keqkuptimi dhe dilema artificiale, që ka zënë vend në udhëheqjen e Prishtinës, midis njohjes së Kosovës nga Serbia dhe anëtarësimit të Kosovës në OKB. Nxjerrja në plan të parë e anëtarësimit në OKB, duke spostuar njohjen e Kosovës, dhe reklamimi i saj si sukses i marrëveshjes së ardhshme, ka qenë lojë diplomatike e Serbisë për të shmangur njohjen e Kosovës si shtet. Në tratativat e fshehta me udhëheqës të Prishtinës, Serbia u ka ofruar atyre që në vend të njohjes Kosova të pranojë anëtarësimin në OKB.

Ndaj dhe portali serb “B92”, në datën 6 shkurt, jo rastësisht raportit të tij për fjalën e udhëheqësit të Prishtinës, që përmendëm në fillim të shkrimit, i vinte titullin: “Qëllimi i marrëveshjes Beograd-Prishtinë është Kosova në OKB”. Fatkeqësia është se  disa udhëheqës të Kosovës i shkuan me entuziazëm kësaj loje dinake të Serbisë, dhe dolën me tezën absurde që nuk ka nevojë të na njohë Serbia, mjafton të marrim ulësen në OKB.

Unë e kam dënuar këtë qëndrim që në vitin 2017, sepse ishte një tezë e rrezikshme, që i vinte bisedimet në funksion të interesit strategjik serb për të pranuar Kosovën si pjesë të Serbisë. Ishte përpjekja serbe për të zbatuar atë, që unë e kam quajtur “formula ukrainase”, kur gjatë kohës së Bashkimit Sovjetik Ukraina ishte anëtare e OKB, por nuk ishte shtet i pavarur, por thjesht një republikë sovjetike.

Karremi i anëtarësimit të Kosovës në OKB është hedhur në qarkullim nga diplomacia serbe për të devijuar dhe për të deformuar kërkesën kryesore, që duhet të kenë bisedimet, dhe që përbën normalizimin e vërtetë të marrëdhënieve midis tyre, që është njohja reciproke si dy shtete të pavarura. Është njohja para anëtarësimit në OKB, dhe jo anëtarësimi në OKB, që çon tek njohja.

Udhëheqësit e Prishtinës, para se t’i japin kredite Beogradit për anëtarësimin në OKB, për të cilin nuk kanë tagër, duhet të kenë të qartë se çështja e anëtarësimit të Kosovës në OKB varet nga ekuilibrat makro-strategjikë të pesë anëtarëve të përhershëm të Këshillit të Sigurimit, dy prej të cilëve nuk e njohin Kosovën. Rusia do ta luajë kartën e Kosovës në funksion të rritjes së pranisë dhe peshës ruse në punët e Ballkanit. Gatishmëria e Moskës “për të pranuar çdo marrëveshje, që do të bien dakord Serbia me Kosovën” dhe gjeneroziteti artificial i presidentit Putin për të pranuar të takohet me presidentin e një shteti të vogël, të cilin nuk e njeh, lidhen me interesat strategjike ruse në Ballkan dhe jo për sytë e bukur të Serbisë. Në këto kushte duhet pritur se çfarë do të kërkojë Rusia nga Kosova si shkëmbim të heqjes së vetos ruse në Këshillin e Sigurimit. Gjithashtu duhet pritur se çfarë do të kërkojë Rusia nga tre anëtarët e përhershëm perëndimorë të KS të OKB në këmbim të pëlqimit të saj për pranimin e Kosovës në OKB. Pra këto janë raporte, që nuk kanë lidhje me bisedimet aktuale midis Kosovës dhe Serbisë, dhe as nuk ka logjikë diplomatike dhe juridike të futet çështja e anëtarësimit në OKB në rendin e ditës të bisedimeve midis dy shteteve. Dhe aq më pak ta shesësh për sukses të ardhshëm të këtyre bisedimeve.

Një element tjetër i habitshëm i platformës së udhëheqjes së Prishtinës është teza e tyre që një marrëveshje dypalëshe midis Kosovës dhe Serbisë duhet të shkojë në Këshillin e Sigurimit të OKB. Është një tezë absurde, së pari sepse një marrëveshje e normalizimit të marrëdhënieve midis Kosovës dhe Serbisë është marrëveshje dypalëshe midis dy shteteve dhe nuk ka asnjë punë Këshilli iSigurimit të merret me të. Së dyti, dërgimi i marrëveshjes Kosovë-Serbi në Këshillin e Sigurimit  do të thotë të kthesh mbrapa rrotën e historisë para dymbëdhjetë viteve, kur atje diskutohej plani Ahtisaari dhe statusi i Kosovës, dhe ku Rusia vuri veton për pavarësinë e Kosovës. Nuk kuptohet çfarë llogarish bëjnë në Prishtinë, duke ikur nga kuadri juridik dhe diplomatik i ndërmjetësimit dhe i garantimit të bisedimeve dhe të marrëveshjeve në Bruksel nga BE dhe t’i hapin vetes telashe me Këshillin e Sigurimit, ku do të detyrohen t’i paguajnë haraç Rusisë dhe Kinës.

Komplikimi i bisedimeve midis Kosovës dhe Serbisë me teza e këshilla joshqiptare, që çojnë drejt theqafjeve shtetërore dhe kombëtare, është një tendencë, e cila duhet të ndalet. Në Prishtinë nuk duhet të konsumojnë pa u menduar produktet e gatshme apo gjysmë të gatshme diplomatike filoserbe, që po u serviren nga të katër anët, qoftë me etiketa lindore, qoftë me etiketa evropiane, dhe që mund të helmojnë të tashmen dhe të ardhme ne Kosovës. Prishtina duhet ta ketë të pandryshueshme vijën e kuqe të njohjes së Kosovës nga Serbia pa asnjë kosto dhe pa asnjë kusht. Kosova nuk ka asnjë arsye të ngutet, sepse ngutjen e kërkon Serbia, të cilës i duhet marrëveshja më shumë se sa Kosovës.

Anëtarësimi në OKB gjithashtu pret, ai nuk varet nga Serbia dhe nuk ka arsye të bisedohet për të me Serbinë. Kosova dhe Shqipëria duhet të pushojnë së bleri ajër diplomatik nga Serbia, gjë që nuk u falet dy shteteve shqiptare dhe kombit shqiptar, të cilët e kanë Serbinë 1300 vjet mbi kurrizin e historisë së tyre./gazeta dita/