Të fshehtat e Malit të Bardhë të Europës

8 gusht 1786, dita në të cilën Paccard dhe Balmat arritën të pushtojnë majën e Mont Blanc nga ana e Chamomix, në Francë, konsiderohet data e lindjes së alpinizmit. Të dy u inkurajuan të ndërmarrin këtë sukses nga Horace-Bénédict De Saussure, një shkencëtar nga Gjeneva i cili nisi sfidën në 1760, duke premtuar tre gini për këdo që arrinte të ngjitej në mal: njëzet e gjashtë vjet më vonë, dëshira e tij u plotësua.

MAJA E EVROPËS … OSE NDOSHTA JO. Sipas disave, Mont Blanc është maja më e lartë në Evropë me 4,810 metrat e vet. Sidoqoftë, kundërshtuesit argumentojnë se është Elbrus (5642 metra), në Kaukaz, ai që mban rekordin evropian: masivi në fakt ndodhet midis Gjeorgjisë dhe Federatës Ruse, njëmbëdhjetë kilometra në veri të kufirit gjeografik midis Azisë dhe Evropës.

NDRYSHIMI I EMRIT.  Emri i kësaj maje të famshme ka një histori të trazuar: nëse në 1603 Shën Francis de Sales, peshkop i luginës Arve, përmend majën që e quan Mont Blanc, kjo nofkë humbi për më shumë se një shekull në favor të Mont Maudit ose Mont Malet (Mali i Mallkuar); vetëm në vitin 1742 Pierre Martel, në Voyage aux Glacieres du Faucigny, i përmend të dy emrat, duke bërë një dallim për herë të parë: në ditët e sotme Mont Maudit është emri i një kulmi dytësor, ndërsa Mont Blanc është emri me të cilin masivi që ndahet mes Francës dhe Italisë njihet botërisht.

SHPIRTRA T KËQINJ DHE NGRIRJE. Legjenda thotë se në zemrën e Zonjës së Bardhë (një nofkë tjetër e Mont Blanc) u vendosën një luzmë shpirtrash të këqij dhe krijesash të poshtra, të cilat në të kaluarën do të ishin përpjekur në çdo mënyrë të shpërthenin muret e masivit shkëmbor dhe të çliroheshin, duke shkaktuar ortekë vdekjeprurës dhe duke bërë që mali të merrte mbiemrin “I mallkuar”. Sidoqoftë, në një pikë të caktuar, mali, i magjepsur nga këto krijesa, gëlltiti gjithçka përreth tij, duke u mbuluar me një batanije akulli: ishte viti 1300, fillimi i Epokës së Vogël të Akullit.

“KUFIRI ËSHTË NË KOKËN TONË”. Ishte lajm i disa ditëve më parë: Andrea Lanfri dhe Massimo Coda, dy alpinistë me aftësi të kufizuara që për ironi përcaktojnë veten si “dy burra dhe një këmbë” dhe kanë tre proteza të dy, pushtuan majën e Mont Blanc: «Dje në mëngjes në orën 6:23 Kam prekur qiellin me tre gishta, në një lartësi prej 4,810 metra”,shkroi Lanfri në profilin e tij në Facebook. Por ky është vetëm fillimi: «Tani nën majën tjetër të Monviso!». Qëllimi i Lanfrit është të jetë alpinisti i parë me gjymtyrë të amputuara që arrin majën e botës, Everest: “Për mua do të ishte një ëndërr e pashembullt,” tha ai.