13-14 maj 2016/Konferenca shkencore ndërkombëtare ‘Shekulli i Kadaresë’

ASHSH dhe ASHAK, në bashkëpunim me bashkinë e qytetit të Gjirokastrës dhe me Universitetin Eqrem Çabej, si dhe me mbështetjen e Këshillit të Ministrave, organizuan konferencën shkencore ndërkombëtare Shekulli i Kadaresë (13 dhe 14 maj 2016), në 80-vjetorin e lindjes së shkrimtarit dhe akademikut Ismail Kadare. Dita e parë e konferencës u zhvillua në Tiranë, ndërsa dita e dytë në shtëpinë-muze Kadare në Gjirokastër. Në konferencë morën pjesë studiues dhe përkthyes të veprës së Ismail Kadaresë nga shumë vende të botës: Franca, Italia, Greqia, Serbia, Maqedonia, Kosova, Bullgaria, Rumania, Rusia, Gjermania, Britania, Japonia e Australia. Konferenca u organizua me pjesëmarrjen e personaliteteve nga bota e artit dhe e shkencës, miqve dhe bashkëpunëtorëve të shkrimtarit, përfaqësuesve të trupit diplomatik, funksionarëve dhe autoriteteve shtetërore. Në seancën e parë të konferencës ishte i pranishëm edhe Presidenti i Republikës së Shqipërisë Bujar Nishani. Konferenca u përgatit me përgjegjësi nga SSHSHA dhe i zhvilloi punimet me nivel shkencor. Fjalën e hapjes e mbajti akad. Floresha Dado, kryetare e SSHSHA. Në fjalën e saj ajo bëri të njohur qëllimin e kësaj konference, e para që u jep mundësi studiuesve të vendit dhe të huaj të bëjnë të njohura së bashku arritjet e tyre në kërkimet kadareane. Më pas akad. Floresha Dado u bëri të njohur shkurtimisht të pranishmëve disa prej rezultateve themelore të veprimtarisë së të ftuarve, studiues e përkthyes të veprës së Kadaresë. Konferencës iu drejtuan me fjalë përshëndetëse akad. Muzafer Korkuti, kryetar i ASHSH; akad. Ali Aliu, nënkryetar i ASHAK; akad. Luan Starova, nënkryetar i ASHAM dhe akad. Francesco Altimari, anëtar nderi i ASHSH. Në nderim të 80-vjetorit të lindjes së shkrimtarit Ismail Kadare në këtë seancë u bë gjithashtu paraqitja e tre studimeve të reja monografike kushtuar veprës së tij: Lexuesi “në kurth”: eseistika e Ismail Kadaresë (Floresha Dado); Në studion “Kadare”, botim kritik me parathënie i tre varianteve të romanit “Dimri i vetmisë së madhe” (Matteo Mandalà); si dhe Mite dhe demonë në veprën e Kadaresë (Shaban Sinani). Paraqitja e tre librave u bë nga akad. Francesco Altimari dhe kopjet e para iu dhuruan në mënyrë simbolike autorit. Në seancën e parë u zhvillua gjithashtu ceremonia e nderimit të shkrimtarit Ismail Kadare me Urdhrin e Flamuri Kombëtar, mirënjohja më e lartë për merita intelektuale në Shqipëri, me këtë motivacion: Në shenjë nderimi dhe mirënjohjeje të pakufishme për veprat e vyera letrare, për pasurimin e pashtershëm e të çmuar të letrave shqipe, si dhe për kontributin e jashtëzakonshëm dhënë në drejtim të lartësimit të emrit e vlerave të kombit shqiptar anembanë botës. Presidenti i Republikës Bujar Nishani vlerësoi lart jo vetëm meritat letrare të shkrimtarit Ismail Kadare, rolin e letërsisë së tij për formimin e njerëzve me ndërgjegje të lirë, ndikimin e saj si faktor identiteti dhe imazhi europian të shqiptarëve, por dhe meritat qytetare të tij, si një personalitet që ka ditur të qëndrojë lart dhe me ndikim orientues në shumë situata delikate që ka kapërcyer vendi dhe kombi. Në fjalën e tij të shkurtër akad. Ismail Kadare vlerësoi si një gjest emancipimi vëmendjen e Presidentit të Republikës ndaj njerëzve të kulturës. Në mënyrë të veçantë ai çmoi praninë e përkthyesve dhe studiuesve të huaj. Ju mund të ndiheni të harruar, megjithëse i jeni kushtuar një gjuhe të vështirë dhe një autori të vështirë. Por nuk duhet të harroni kurrë se autorët ju kanë gjithnjë në mendje dhe ju janë mirënjohës, tha ai në fund të fjalës falënderuese. Në seancën e dytë të pranishmëve në konferencë u paraqitën tre referate: Shekulli i Kadaresë, mbajtur nga akad. Floresha Dado dhe prof. Shaban Sinani; Kadare dhe Kosova, paraqitur prej akad. Mehmet Krajës dhe Kadare në gjuhët e popujve prej prof. Bashkim Kuçukut. Dita e dytë e punimeve të konferencës u zhvillua në Gjirokastër, në shtëpinë-muze Kadare. Takimi i parë i studiuesve dhe përkthyesve të veprës së Kadaresë u drejtua nga akad. Matteo Mandalà. Të ftuarve iu drejtua me një përshëndetje mirëseardhjeje rektori i Universitetit të Gjirokastrës prof. Gëzim Sala. Mendime rreth përvojave, vështirësive, rezultateve dhe projekteve të tyre shfaqën Éric Faye, Dorota Horodyska, John Hodgson, Piter Morgan, Joachim Röhm, Giuseppina Turano, Aleksander Rusakov, Despina Serafidhou, Iura Ichiro, Russana Beyleri, Ardian Ndreca dhe Persida Asllani. Të ftuarit nga jashtë shprehën mirënjohje për veprën e shkrimtarit Ismail Kadare, që u ka dhënë atyre mundësi të njohin një gjuhë, një kulturë dhe një qytetërim origjinal, si bota shqiptare. Ata falënderuan ASHSH për mundësinë që u dha për t’u takuar me autorin, për të këmbyer mendime e përvoja mes tyre, si dhe për të vizituar qytetin e Gjirokastrës. Kjo vizitë, thanë ata, u bën të mundur të kuptojnë më në thellësi veprën e autorit. Nga studiuesit gjithashtu u propozua që të bëhen përpjekje për të krijuar një rrjet ndërkombëtar të studimeve kadareane, i cili të jetë i përgatitur për t’iu përgjigjur pyetjes se çfarë përfaqëson Ismail Kadare në kontekst të letërsisë europiane dhe botërore. U propozua gjithashtu që takimet e studiuesve dhe të përkthyesve të Kadaresë të bëhen traditë dhe të zhvillohen rregullisht. U propozua po ashtu që të krijohet klubi ndërkombëtar i studiuesve kadareologë dhe të themelohet një çmim letrar me tri shkallë, që të jepet në mënyrë të përvitshme për veprën studimore më të mirë. Në një fjalë të shkurtër falënderimi akad. Ismail Kadare shprehu vlerësim për organizatorët e konferencës dhe për nderimin e veprës së tij. Fjala përmbyllëse u mbajt nga akad. Matteo Mandalà. Aktet e kësaj konference janë pasuruar me kontribute të dërguara me shkrim në një kohë të mëvonshme nga studiuesit Giuseppina Turano, Maria Sanches, Matteo Mandalà dhe disa studiues e përkthyes të tjerë. Mbetet për t’u vendosur, varësisht prej vëllimit, nëse këto kontribute do të botohen në një numër ekskluziv të revistës Studia albanica apo si vëllim më vete.