Dr. Brunilda Hoxhaj: Duaje jetën tënde!
Fuqizimi personal nënkupton marrjen nën kontroll të jetës tende… Fuqizimi i vërtetë personal kërkon që ti të vendosesh synime kuptimplota për të identifikuar atë që dëshiron nga jeta dhe më pas të veprosh për t’i arritur ato qëllime dhe të kesh më shumë ndikim në botën përreth teje. Njerëzit të cilët nuk janë të fuqizuar kanë tendencë të mos kontrollojnë ato që bëjnë. Ata i lejojnë të tjerët të marrin vendime për ta – qoftë bashkëshorti, partneri, fëmijët, ose kolegët. Shpeshherë u mungon besimi tek vetja dhe vendimet e tyre, dhe për këtë arsye mbështeten te të tjerët. Sidoqoftë, këto modele të sjelljes mund të ndryshohen dhe prishen duke rritur vetëdijen dhe pastaj vetëbesimin.
Çfarë është fuqizimi personal?
Në një nivel bazë, termi ‘fuqizim’ thjesht do të thotë ‘të bëhesh i fuqishëm’. Fuqizimi personal, pra, nënkupton marrjen nën kontroll të jetës tende, dhe mos lejimin e të tjerëve që ta kontrollojnë atë për ty. Kjo tingëllon e thjeshtë, por, në praktikë, marrja e kontrollit mund të jetë një proces i ndërlikuar. Ti duhet të zhvillosh vetë-vetëdijen tende, në mënyrë që të kuptosh pikat e forta dhe të dobëta. Ti gjithashtu ke nevojë për një vetëdije dhe kuptim të qëllimeve te tua – dhe se si këto ndryshojnë nga pozicioni yt aktual. Arritja e qëllimeve të tua mund të të kërkojë të ndryshosh sjelljet, madje dhe vlerat dhe besimet më të thella.
Fuqizimi personal apo zhvillimi personal?
“Fuqizimi Personal” dhe “Zhvillimi Personal” janë shumë të lidhura ngushtë. Për t’u fuqizuar, ti duhet zhvillosh aftësitë e tua, fuqizimi mund të të inkurajojë që të zhvillohesh më tej.
Zhvillimi i fuqizimit personal
Ekziston një proces i dobishëm me gjashtë hapa për zhvillimin e fuqizimit personal. Mund të përdoret për të parë jetën tende si një e tërë.
Disa hapa drejt fuqizimit personal
- Identifiko një qëllim që është i përqendruar në fuqi.
Kjo mund të jetë, për shembull, për të rritur ndikimin tënd mbi kolegët e tu.
- Rrit njohuritë
Hapi jot i ardhshëm është të kuptosh më shumë rreth temës ose situatës. Për shembull, nëse dëshiron të kesh më shumë ndikim mbi kolegët e tu, duhet t’i kuptosh ata.
- Rrit vetë-efikasitetin tuaj, ose besimin që mund të arrini.
Para se të ndërmarrësh veprime, duhet të besosh që mund t’i arrish ato. Të kesh informacionin e nevojshëm. Kuptimi i pikave të forta dhe të dobëta do te ndihmojë gjithashtu të kuptosh se ku ke më shumë gjasa të kesh sukses.
- Rrit aftësitë-Ti mund të kesh nevojë të përmirësosh aftësitë e tua për t’u bërë më me ndikim. Sidoqoftë, ndërsa fillon të bisedosh me njerëzit më shumë dhe përpiqesh të ndikosh te ata, do të mësosh se çfarë funksionon dhe si rrjedhoj do të zhvillosh aftësitë e tua!
- Bëni veprime — dhe vazhdo të marresh masa
Fuqizimi personal nënkupton të mos ‘tronditesh’ nga problemi i parë që has, por të kesh rezistencë dhe këmbëngulje për të vazhduar më tej dhe të kërkosh mënyra të tjera për të arritur qëllimet e tua.
- Vlerëso ndikimin tend
Fuqizimi ka të bëjë me ndryshimin e ndikimit që ke tek të tjerët dhe në ngjarje apo situata të caktuara. Prandaj është e rëndësishme të vlerësosh ndikimin tend. Në fillim, ti mund të mos shohesh shumë ndryshime, por edhe ndryshimet e vogla llogariten si sukses.
Dimensionet e fuqizimit personal
- Vetëdija përfshin të kuptuarit e vetvetes dhe se si ka gjasa t’i përgjigjeni situatave.
Kjo të mundëson të mbështetesh në cilësitë pozitive dhe të jeshi vetëdijshëm për çdo tipar negativ që mund të zvogëlojë efektivitetin tend. Njerëzit e vetëdijshëm marrin vendime të vetëdijshme për të përmirësuar jetën e tyre kur është e mundur, duke mësuar nga përvojat e kaluara. Në veçanti, mund të duhet të përmirësosh vetëdijen tënde për pikat e forta, të dobëta dhe kufijtë e tu. Duke ditur kufijtë e tu, mos ki asnjë problem për të kërkuar ndihmë ose udhëzim.
- Vlerat janë mendime ose besime që janë të rëndësishme për ne, por për të cilat ne nuk jemi gjithmonë të vetëdijshëm.
Ato mund të jenë çdo lloj besimi i perceptuar. Arsyet për preferencat dhe besimet personale mund të mos jenë gjithmonë të qarta ose të njohura, megjithëse ato shpesh kthehen në fëmijëri. Vetë-vetëdija kërkon një kuptim të vlerave te tua dhe pastaj një ekzaminim kritik të tyre për t’u siguruar që ato janë plotësisht të vlefshme. Është gjithashtu e rëndësishme të pranosh që vlerat e të gjithëve janë të ndryshme.
- Shkathtësitë e një individi janë burimet kryesore që u mundësojnë atyre të arrijnë qëllimet e tyre.
Aftësitë mund të fitohen përmes përvojës, praktikës, edukimit dhe trajnimit. Vetëm duke zhvilluar aftësi, vlerat individuale mund të përkthehen në veprim.
- Njohuria ose informacioni është i nevojshëm për të zhvilluar vetëdijen dhe aftësitë.
Të dish se ku të gjesh informacionin e duhur është në vetvete një aftësi thelbësore. Pa informacion, zgjedhjet e tua do të jenë më të kufizuara. Interneti ka siguruar një mënyrë të lehtë për të gjithë për të hyrë në sasi të mëdha informacioni shumë shpejt dhe lehtë. Sidoqoftë, jo të gjitha informacionet janë të disponueshme në internet – për shembull, politika brenda një organizate – dhe jo të gjitha informacionet në internet janë të besueshme.
- Vendosja e qëllimeve është një mjet me të cilin një individ mund të marrë përsipër jetën e tij.
Procesi i përcaktimit të një qëllimi përfshin të menduarit për vlerat tuaja dhe drejtimin që dëshiron të ndjeke jeta jote. Vendosja e qëllimeve personale na jep një sens drejtimi në jetë, i cili është thelbësor për fuqizimin personal.
- Besimi është një nga motivuesit më të mëdhenj ose kufizimet më të fuqishme për këdo që përpiqet të ndryshojë sjelljen e tij dhe të bëhet më i fuqishëm.
Përmirësimi i besimit dhe ndërtimi i vetëvlerësimit mund të jenë mënyra të rëndësishme për të përmirësuar fuqizimin tënd personal.Sot, vetë-aktualizimi është pak më i njohur, por shumica e studentëve të psikologjisë ende mësojnë për atë si niveli i lartë i piramidës së Maslow.
Rritja e vazhdueshme personale, është gjithashtu pjesë e vetë-aktualizimit!