Gorbaçov: Apeli im për presidentët e Rusisë dhe SHBA

Ky dhjetor do të shënojë 30 vjetorin e nënshkrimit të traktatit midis Bashkimit Sovjetik dhe Shteteve të Bashkuara për eleminimin e raketave të rezës së ndërmjetme dhe më të shkurtër. Ky ishte fillimi i procesit të rrënjosjes radikale të arsenaleve bërthamore, të cilat u vazhduan me traktatet strategjike për zvogëlimin e armëve në 1991 dhe 2010 dhe marrëveshjet që zvogëlojnë armët bërthamore taktike.

Shkalla e procesit të nisur në vitin 1987 është dëshmuar nga fakti se, Rusia dhe Shtetet e Bashkuara raportuan në Konferencën e Shqyrtimit të Traktatit për Mospërhapjen e Armëve në 2015, që 80% e armëve bërthamore të grumbulluara gjatë Luftës së Ftohtë janë neutralizuar dhe shkatërruar.

Një fakt tjetër i rëndësishëm është se, pavarësisht nga përkeqësimi serioz i kohëve të fundit në marrëdhëniet dypalëshe, të dyja palët po zbatojnë marrëveshjet strategjike të armëve.

Mirëpo, Traktati i Armëve Bërthamore të Rezës së Ndërmjetme (INF), tani është në rrezik. Ajo është lidhja më e prekshme në sistemin e kufizimit dhe zvogëlimit të armëve të shkatërrimit në masë. Ka pasur thirrje nga të dyja anët për heqjen e marrëveshjes.

Pra, çfarë po ndodh, cili është problemi dhe çfarë duhet të bëhet?

Të dyja palët kanë ngritur çështje të pajtueshmërisë, duke akuzuar tjetrën për shkeljen ose anashkalimin e dispozitave kyçe të traktatit. Nga mënjanë, dhe në mungesë të informacionit më të plotë, është e vështirë të vlerësohen këto akuza. Por një gjë është e qartë: problemi ka një aspekt politik, si dhe atë teknik. U takon liderëve politikë të marrin masa.

Prandaj unë po u bëj thirrje presidentëve të Rusisë dhe Shteteve të Bashkuara.

Marrëdhëniet ndërmjet dy kombeve janë në një krizë të rëndë. Duhet të kërkohet një rrugëdalje dhe ekziston një mjet i testuar mirë për arritjen e kësaj: një dialog i bazuar në respektin e ndërsjellë.

Nuk do të jetë e lehtë të gjendet një rrugë e mesme në çështjet që prekin të dyja anët. Por as dialogu nuk ishte i lehtë tre dekada më parë. Kishte kritikët dhe shpifësit e tij, të cilët u përpoqën ta pengonin.

Në analizën përfundimtare, ishte vullneti politik i udhëheqësve të dy kombeve që u treguan vendimtarë. Dhe kjo është ajo që nevojitet tani. Kjo është ajo që qytetarët dhe njerëzit tanë e të dy vendeve presin nga presidentët e Rusisë dhe Shteteve të Bashkuara.

Unë i bëj thirrje Rusisë dhe Shteteve të Bashkuara të përgatisin dhe mbajnë një samit të plotë në të gjithë gamën e çështjeve. Është shumë e zakonshme që presidentët e fuqive të mëdha bërthamore të takohen thjesht “në kufijtë” e tubimeve ndërkombëtare. Shpresoj që procesi i përgatitjes së samitit të duhur të jetë në proces në këto momente.

Unë besoj se takimi i samitit duhet të përqëndrohet në problemet e reduktimit të armëve bërthamore dhe forcimin e stabilitetit strategjik. Sepse nëse sistemi i kontrollit të armëve bërthamore rrëzohet, siç mund të ndodhë nëse Traktati i INF-it të hiqet, pasojat, të drejtpërdrejta dhe të tërthorta, do të jenë katastrofike.

Sa më afër që armët bërthamore të vendosen në kufij, aq më të rrezikshëm janë: Ka më pak kohë për një vendim dhe rrezik më të madh për gabime katastrofike. Dhe çfarë do të ndodhë me Traktatin e Mospërhapjes së Armëve Bërthamore nëse rifillon gara e armëve bërthamore? Kam frikë se do të shkatërrohet.

Nëse, megjithatë, Traktati i INF-it ruhet, do të dërgojë një sinjal të fuqishëm për botën që dy fuqitë më të mëdha bërthamore janë të vetëdijshme për përgjegjësinë e tyre dhe për të marrë seriozisht obligimet e tyre. Gjithkush do të marrë frymë lirisht dhe marrëdhëniet ndërmjet Rusisë dhe Shteteve të Bashkuara më në fund do të normalizohen përsëri.

Unë jam i bindur se përgatitja e një deklarate të përbashkët presidenciale mbi angazhimin e dy shteteve ndaj Traktatit të INF është një objektiv realist. Njëkohësisht, çështjet teknike mund të zgjidhen gjithashtu; për këtë qëllim, komisioni i përbashkët i kontrollit sipas Traktatit të INF mund të rifillojë punën e tij. Unë jam i bindur se me një shtysë nga dy presidentët, gjeneralët dhe diplomatët do të ishin në gjendje të arrijnë marrëveshje.

Ne jetojmë në një botë të trazuar. Është veçanërisht shqetësuese që marrëdhëniet ndërmjet fuqive të mëdha bërthamore, Rusia dhe Shtetet e Bashkuara, janë bërë një burim serioz i tensioneve dhe pengje për politikën e brendshme. Është koha për t’u kthyer mendjeve të shëndosha.

Jam i sigurt se edhe kundërshtarët e thjeshtë të normalizimit të marrëdhënieve SHBA-Rusi nuk do të guxojnë të kundërshtojnë dy presidentët. Këta kritikë nuk kanë argumente nga ana e tyre, sepse vetë fakti që Traktati i INF ka qenë në fuqi për 30 vjet dëshmon se ai i shërben interesave të sigurisë të dy vendeve tona dhe të botës.

Në çdo ndërmarrje, është e rëndësishme të ndërmerrni hapin e parë. Në vitin 1987, hapi i parë në procesin e vështirë, por thelbësisht të rëndësishëm të heqjes së armëve bërthamore nga bota, ishte Traktati i INF-së.

Sot, ne përballemi me një sfidë të dyfishtë për të parandaluar kolapsin e sistemit të marrëveshjeve bërthamore dhe për ta kthyer mbrapsht spiralin në rënie në marrëdhëniet SHBA-Rusi. Është koha për të bërë hapin e parë. /The Washington Post – Lexo.al/