Anila Kalleshi: DIETA DIMËRORE

 

Cilët ushqime rekomandoni për stinën e dimrit?
Kjo stine e ftohte dimri shpesh shoqerohet me simptomat e dhimbjeve te kockave, ndihesh më I lodhur, shfaqen dhimbje kockash, në mëngjes shpesh here ngriheni me djegie fyti dhe në mbrëmje me hundë të zëna? Ja çfarë Ju këshilloj që nuk duhet të mungojë në tryezën tuaj.
Një mëngjes që duhet të përfshijë një pjesë të mirë të dritherave (50 gram) ose bukë të bërë me miell të papërpunuar. Në këtë mënyrë, në sajë të vitamins B6, trupi juaj do ta ketë më të lehtë për tu mbrojtur nga viruset dhe bakteret.
Në drekë, nuk duhet të mungojë të paktën 2 herë në javë një pjatë me bazë spinaqi ose karrote. Spinaqi ka hyrë në listë jo vetëm për shkak se është i pasur me Vitaminë C por gjithashtu për shkak së është i mbushur me shumë antioksidant dhe beta-karotinë të cilët janë vërtetuar që shtojnë numrin e qelizave luftarake në sistemin e imunitetit.
Shumica e njerëzve kujtohen të marrin vitamin C pasi ftohen apo i ze gripi. Kjo stine e ftohte dimri kërkon një sistem imunitar në nivel 100% agrumet janë në krye të listës. Vitamina C ndihmon rritjen e prodhimit të qelizave të bardha të gjakut, qeliza që luftojnë infeksionet. Për shkak se trupi i njeriut nuk e prodhon apo ruan vitaminën C atëherë marrja e saj për çdo ditë është esenciale për shëndet të vazhdueshëm. Gati të gjitha agrumet janë me sasi të lartë të Vitaminës C .
Speci i Kuq -Vitamina C jo vetëm që e forcon imunitetin por gjithashtu ndihmon që të kemi lekure te shendetshme, që është vija e parë e frontit në luftë kundër ftohjes dhe gripit. Speci i kuq zile ka 2 herë më shumë vitamine C e përveç tjerash është i pasur me beta karotinë.
Brokoli- është një arsenal të vitaminave dhe mineraleve i gatshëm të bëj luftë me cilindo bakter apo infeksion. I mbushur me vitamina A, C dhe E, e gjithashtu edhe me një numër të madh antioksidantesh, brokoli është njëra nga perimet më të shëndetshme që duhet ta vendosësh në tavolinë. Keshillohet te konsumohet i gjalle ose shume pak minuta i gatuar.
Hudhra- Gjendet gati në të gjitha kuzhinat në botë, hudhra, jo vetëm që i shton shije ushqimit, por është a patjetërsueshme për shëndetin tuja. Përbërësit e saj të forcimit të imunitetit duken të vijnë nga koncentrimi i lartë me përzierjeve që përmbajnë sulfur, si allicini.
Xhenxhefili- Ndihmon që fare të mos ftoheni apo të ju bie gripi.
Kosi sugjerojnë lidhjen në mes të niveleve të ulëta të Vitaminës D dhe rritjes së rrezikut të ftohjes dhe gripit. Kosi është I fortifikuar me vitaminë D.
-Bajamet- Vitamina E është e rëndësishme për shëndetin e sistemit imunitar. Vitamina E kërkon prezencën e yndyrave që të absorbohet ashtu si duhet. Arrat e veçanërisht bajamet janë të mbushura me vitamin E dhe se një gjysmë gote e mbushur me to ofron gati 100% të sasisë që rekomandohet në ditë.
– Çaji Jeshil – i mbushur me flavonoid, lloj i antioksiduesit që si çaji jeshil ashtu edhe çaji i zi përmbajnë nga 150 deri 200 mg për gotë. Aty ku çaji jeshil shkëlqen më shumë se sai çaji i zi është në nivelet e epigallocatechin gallate, apo shkurtimisht EGCG, një antioksidant i fuqishëm. Procesi i fermentimin në të cilin ndërhynë çaji i zi shkatërron shumicën e EGCG. Në anën tjetër Caji Jeshil avullohet dhe nuk fermentohet e kështu ruan përbërësit EGCG,është një burim i mirë i aminoacideve L-theanin, i cili ndihmojnë qelizat T në prodhimin e përzierjeve që luftojnë bakteret.
A mund të na jepni disa kombinime ushqimesh që ndihmojnë shëndetin?
Portokalli me karoten – nje kombinim perfekt per shikim me te mprehte..
Mandarinat, portokajtë dhe karotat janë burim i vërtetë për vitaminën A, që është e domosdoshme për ruajtjen e shikimit. Këto ushqime përmbajnë edhe enzima që sigurojnë absorbimin e kësaj vitamine në organizëm, Doza ideale eshte 300 gr ne ditë.
Domatja dhe vaji i ullirit – ndihmojne mjaft ne nje mireqenie te zemres
Domatja është antioksidues i pasur me likopen, për të cilin është vërtetuar se e zvogëlon rrezikun e sëmundjeve kardiovaskulare dhe disa lloje të caktuara të kancerit. Absorbimin e likopenit e forcojnë yndyrat e shëndetshme, si vaji i ullirit, prandaj ky kombinim është i dobishëm për të gjithë ata që kanë probleme me zemër.
Mollët dhe bollguri: E ulin kolesterolin
Mollët janë të pasura me pektinë, e cila e parandalon absorbimin e kolesterolit në zorrë dhe nxit largimin e tyre prej organizmit ndersa bollguri përmban beta-glukan, substancë e cila e ul nivelin e kolesterolit në gjak dhe ndikon në largimin e radikalëve të lirë nga organizmi. Do të ishte ideale që bollgurin ta konsumoni tri herë brenda javës.
Bizelet dhe specat – largojnë lodhjen kronike
Nëse gjithnjë ndiheni disi të lodhur dhe ju mungon energjia, atëherë në menynë tuaj duhet të shtoni artikujt e pasur me hekur. E në mënyrë që të absorbohet hekuri, detyrimisht konsumoni ushqime të cilat ju ndihmojnë që ai hekur të vihet në funksionim. Kështu që me rëndësi është që krahas spinaqit, mishit të kuq dhe bizeles, të cilat janë shumë të pasura me hekur, të konsumoni edhe speca pikantë. Janë të pasur me vitaminë C, e cila e lidh drejtpërdrejt hekurin për enët e gjakut. Doza ditore ideale do të ishte që një herë brenda javës të konsumoni nga 200 g bizele dhe spinaq, e tri herë brenda javës nga 250 g mish të kuq dhe një spec pikant.
Kosi dhe farat e lirit- ndihmojne ne pershpejtimin e punëve te zorrëve
Në stomakun tonë jetojnë më shumë se 400 lloje të ndryshme të baktereve. Disa prej tyre janë të dobishme, e disa jo. Kur bakteret e këqija mbizotërojnë mbi të mirat, shfaqen pengesa në tretje, fryrja e stomakut, dhimbjet…Zgjedhje ideale për një bark të shëndoshë janë farat e lirit. Çdo mëngjes mund te konsumoni 3 luge kos dhe dy lugë me fara të lirit dhe veshtiresite në tretje do të zhduken.
Brokoli dhe vezët – kunder ngërçeve
Nëse çdo muaj para ciklit menstrual ju ze ngërçi duhet ta shtoni konsumin e kalciumit dhe konsumin e vitaminës D. Gjatë javës konsumoni së paku 1 kilogramë brokol, 400 g peshk deti dhe tri vezë. Nëse keni probleme me rritjen e yndyrës në gjak, vezët zëvendësojini me një gotë qumësht me pak yndyrë.
Qumështi dhe mjalti – i shkelqyer per ata qe vuajne nga pagjumësia
Qumështi i ngrohtë përmban triptofan, aminoacid i pasur me kalcium. Nëse në qumështin e ngrohtë shtojme një lugë mjaltë, kemi te garantuar një gjumë të rehatshëm dhe cilësor .

Çfarë diete këshilloni për stinën e dimrit?
Do te preferoja nje diete me tregues te ulet glicemik:

Dita e parë
Mëngjesi 1 fetë bukë thekre me 1 cope djath dhie,1 gote leng molle
Paradite : 1 portokall
Dreka: sardele te shoqeruara me gjethe dafine dhe ereza,pule me fasule te bardha,sallate jeshile
Pasdite:qitro dhe kivi
Darka: bollgur 90 gr dhe sallate domatesh, mish lepuri 100 gr ne furre me kerpudha e parmixhiano,25 gr buke e thekur, komposto me bajame, fistike e boronica

Dita e dytë
Mëngjesi : 1 kokerr veze e zier,25 gr buke e zeze,caj jeshil
Paradite : gjysëm kokrre qitro
Dreka: fileto vici ne zgare 100 gr,makarona al dente me kerpulla,sallate jeshile,kivi dhe qitro
Pasdite: fara tershere me cokollate
Darka: supe me karrota,presh dhe selino te bardhe,salmon krudo,pure bizelesh 90 gr,25 gr buke e zeze,1 luge salce kosi

Dita e tretë
Mëngjesi : 2 luge kos,muesli me rrush te thate 2 luge,1 fete molle me lekure,1/4 banane,5 lajthi,5 bajame,2 thelpinj arra.
Dreka: supe krem bizelesh,fileto merluci 100 gr,sallate jeshile,25 gr buke e zeze
Pasdite: kumbulla dhe lajthi
Darka: copeza pule me salce djegese 100 gr,perime te stines gjysem te pjekura,25 gr buke e zeze,nje cope djath,1 kokerr dardhe

Dita e katërt :
Mëngjesi : çaj jeshil,bukë e zezë,1 copë djathë deleje
Dreka: sallatë me fara soje dhe limon,2 kokrra vezë të ziera jo shumë,perime dimri dhe thjerrëza me erëza,sallatë jeshile,25 gr bukë e zezë
Pasdite: komposto molle
Darka: sallate me lakër të kuqe,1 fetë proshutë pa dhjam, pak fistiqe,1 gotë kos pa yndyrë

Dita e pestë
Mëngjesi : kos me rrush te thate,caj jeshil
Paradite : 2 kajsi
Dreka: melci vici,sallate perimesh ,1 fete buke e thekur
Pasdite: muesli-ushqim i perbere nga tershere, fruta te fresketa dhe te thata
Darka: sallate rukola, avocado, kastravec, ullinj, mashurka, fileto peshku ne avull

Dita e gjashtë
Mëngjesi : një vezë e zier , një fetë të thekur, leng portokalli
Paradite : ½ banane
Dreka: mish i bardhe pule 100 gr, kungull i mbushur me qepe e domate, sallate me fasule te kuqe dhe speca
Pasdite: fruta te kuqe
Darka: supë me perime,25 gr buke e zez,mish vici me perime te stines

Dita e shtatë
Mëngjesi : omletë me një vezë,1 një karrotë te grirë dhe një kungull të njomë,25 gr buke e thekur
Paradite : komposto kumbulle të thata
Dreka: lulelakër,spinaq & brokoli të ziera shoqëruar me sallatë jeshile,krem karamel
Pasdite: leng qitroje dhe kivi
Darka: mish qengji dhe domate gjysem te pjekura,salce kosi 1 luge

Çfarë rëndësie kanë frutat?
Trupi i njeriut është një strukturë komplekse dhe për të mbajtur të fortë dhe të shëndetshme që kemi vazhdimisht për të siguruar atë me të gjitha të ushqyesve thelbësore që i duhen. Nuk ka asnjë ushqim të vetëm që mund të ofrojnë të gjithë përbërësit e nevojshëm të trupit duhet të mbeten të shëndoshë. Prandaj është absolutisht e rëndësishme për të konsumuar një gamë të gjerë për të siguruar ushqime të mjaftueshme me vitamina, minerale dhe fibra.Ja pse jane shume te rendesishme te konsumohen frutat:

-Pjeshka ka vlera të larta ushqyese e kuruese; përmban 10 % sheqerna, acide organike, pektinë, vitaminë C dhe R me shumicë, sasi të pakta provitaminë A, vitaminë B1, B2, PP, kripëra minerale, lëndë aromatike etj. Këshillohet gjatë tre muajve të parë të shtatzënisë pasi ndikon krijon një lëkurë të shëndetshme të fëmijës dhe zhvillimin e tij, Lëngu i pjeshkës përdoret kundër sëmundjeve të zorrëve dhe të stomakut.

Shega me farat e saj të kuqe si rubin është një frut shumë i vlefshëm për organizmin e njeriut. Ajo është konsideruar si frut i fertilitetit. Lëngu i shegës përmban mesatarisht 12 % sheqer, acide organike, pektinë, vitaminë C etj. Lëngu dhe vaji i nxjerrë nga farat e shegës është një antioksidant i fuqishëm. Vetëm 30 minuta pas marrjes së lëngut të shegës aktiviteti ynë rritet me 32 për qind. Lëngu i shegës shuan etjen, nxit oreksin dhe përmirëson tretjen e ushqimeve. Ai përdoret me sukses në sëmundjet e stomakut dhe të zorrëve, është freskues dhe mënjanon helmet e organizmit. Lëngu i shegës jep rezultate në luftimin e parazitëve që zhvillohen në zorrë. Lulet e shegës përmbajnë taninë dhe kanë veti rrudhëse e tonike; ato rekomandohen në dhimbjet e barkut, në hemorragji, në hemorroidet, si dhe për gargara të gojës, kundër ënjtjes së bajameve dhe acarimeve të mishrave të dhëmbëve.

Molla përmban 15 për qind sheqerna, acide organike e sidomos acid malik, janë të pasura në karotinë (provitaminë A), me vitamina B1, C, E, P, B2, PP, të cilat ndodhen nën lëkurë.Farat e mollës përmbajnë albumina dhe yndyrë. Molla ka veti freskuese, qetësuese dhe zbutëse. Çaji i përgatitur me mollë të ziera pakëson etjen, zbut acarimin e laringut, për të pakësuar të kollurit, lehtëson dhimbjet e grykës dhe acarimet e rrugëve të frymëmarrjes dhe të vet mushkërive, për funksionimin e mirë të veshkave dhe të fshikëzës urinare, kundër infeksioneve të këtyre organeve, pagjumësise. reumatizmes, artritit dhe kundër gurëve, kundër sëmundjeve të mëlçisë.

Dardha përmban kripëra minerale, si: kalium, kalcium, mangan, fosfor, hekur etj., 4-5 % sheqer, vitamina C, B1, B2, B6, karotinë, acide organike etj. Ato janë freskuese, qetësuese, largojnë etjen, lehtësisht pastruese të zorrëve dhe japin energji,bëjnë mirë për luftimin e anemisë. Në mëlçi, nxisin aktivitetin për prodhimin e tëmthit. Ka veti diuretike dhe bën mirë në pastrimin e veshkave dhe të rrugëve urinare. Lëngu që fitohet nga zierja e lëvores së degëve të dardhës ndikon pozitivisht në uljen e temperaturës.

Ftoi përmban vitamina A dhe C, sheqerna, pektinë, acide, kripëra minerale, si kalium etj. Frutat e ftoit janë të pasura me lëndë aromatike, të cilat ia shtojnë vlerën.Përdoren kundër diarresë (jashtëqitjes), dizenterisë (dizenteri: mahisje ose zhvoshkje e zorrëve që shkakton dhimbje e heqje të shpeshta barku, nganjëherë edhe me gjak) dhe të vjellave. Gjithashtu, ky frut ka gjetur përdorim si tonifikues i organeve gjinore femërore dhe forcon gjinjtë. Ai është një qetësues i mirë dhe përdoret edhe në rastet e pagjumësisë dhe kollës. Përdorim të mirë kanë gjetur për forcimin e organizmit të pleqëve, si dhe të atyre që janë dobësuar pas kalimit të ndonjë sëmundje.
Hurma përmban rreth 17 % sheqer kur është e freskët dhe 62 % kur thahet. Përmban vitamina A dhe C, proteina, yndyra, kripëra minerale, si hekur, taninë etj. Hurmat kanë gjetur përdorim të mire në luftimin e sëmundjes së anemisë, dobësimit të përgjithshëm të organizmit pas kalimit të ndonjë sëmundje. Në këto raste përdoret mjekimi me hurma: Çdo ditë konsumohen 6- 15 kokrra shume te pjekura rreth një orë para ose pas ushqimit. Mjekimi vazhdon 15 ditë deri në 25 ditë. Hurmat ndihmojne ne sëmundjet e aparatit tretës, qe shoqërohen me diarre , diarreja kronike.Farat e hurmës përdoren në dhimbjet shumë të forta të barkut.

Portokalli është e pasur me vitamina A, B, C, P, me kripëra kalciumi, fosfor etj. Lëngu i portokallit ka veti diuretike dhe antiseptike dhe përdoret në luften e sëmundjeve të veshkave, në sëmundjet e mëlçisë dhe në ato të zemrës dhe të enëve të gjakut,kunder anemisë, duke pasuruar gjakun me elemente të reja. Portokalli ka përmbajtje të lartë të vitaminës C. Kjo vitaminë merr pjesë në shumë procese të shkëmbimit të lëndëve në organizëm. Lëvozhgat janë të pasura me elemente aktive dhe lëngu i fituar nga zierja e tyre përdoret edhe në rastet e çrregullimeve të stomakut dhe të zorrëve.
Mandarina është e pasur me vitamina A, B, C dhe sheqerna .Mandarinat përbëjnë një ushqim shumë të përshtatshëm për pastrimin e gjakut dhe për luftimin e anemisë. Mjekimi me mandarina vazhdon 20-25 ditë, duke konsumuar çdo ditë nga 10-15 kokrra ose edhe më shumë. Lëvozhgat e frutave, gjethet, lulet kanë po ato përdorime si te portokalli. Nëse ato zihen dhe pihen si lëng në formë çaji, kur ky lëng pihet i ngrohtë, bën mirë në rrugët e sipërme të frymëmarrjes, kur ka acarime në grykë apo zënie zëri.

Mani i zi përmban rreth 9 % sheqer, acide organike, taninë, kripëra të ndryshme etj. Me lëvoren dhe me gjethet e manit përgatitet një çaj për larjen e gojës kur ka raste të dhimbjes së dhëmbëve. Gjethet e manit të shtypura, bashkë me vaj ulliri, në trajtë pomade, përdoren për mjekimin e plagëve të shkaktuara nga djegie të ndryshme. Gjethet e manit përdoren për uljen e tensionit të lartë të gjakut.

Fiku permban shumë karbohidrate, që në fiqtë e thatë arrijnë mbi 60 %, si dhe albumina e yndyra. Fiqtë e njomë kanë mjaftë vitaminë C, pro-vitaminë A dhe hekur. Fiqtë rekomandohet të përdoren nga personat e dobësuar, nga anemikët dhe nga ata që e ndiejnë shumë të ftohtët: ata i japin organizmit force dhe nxehtësi. Nuk këshillohet të përdoren nga ata që vuajnë nga sëmundja e sheqerit. Ndihmojne kundër kapsllëkut. Në rastet e acarimit të faringut, të mishrave të dhëmbëve dhe të rrugëve të frymëmarrjes, lëngu i përgatitur nga zierja e fiqve, jep rezultate shumë të mira. Qumështi i fikut ka gjetur përdorime praktike për heqjen e kallove, si dhe për lyerje kundër reumatizmave e dhimbjeve të tjera artritike. Qumështi i fikut të egër përdoret me efekt për zhdukjen e lythave nga sipërfaqja e duarve ose e këmbëve. Gjethet e njoma të fikut kanë veti terapeutike shumë të mira kundër sëmundjes së astmës.

Gështenja ka vlera të lartë ushqyese e dietike. Përmbajnë rreth 40 % niseshte. Kanë veti të mira rrudhëse dhe rregullojnë funksionimin e stomakut dhe të zorrëve, treten lehtë dhe ndihmojnë në tretjen dhe të ushqimeve të tjera, duke aktivizuar organet dhe gjëndrat e tretjes. Përdoren me efekt të mire në rastet e heqjes së barkut ose diarresë. Veçanërisht këshillohen për fëmijët e vegjël, për të normalizuar procesin e tretjes, kur karakterizohet nga mjaft çrregullime. Gjethet e gështenjës kanë gjetur një përdorim të mire si zbutës të rrugëve të frymëmarrjes dhe qetësues të kollës. Çaji me gjethet e gështenjës ka veti tonike dhe jep rezultate të mira në stomak, si tretës dhe si nxitës për hapjen e oreksit. Ndikon edhe për uljen e temperaturës.

Rrushi përmban sheqer 25 për qind, acide organike, kripëra të kalciumit, të hekurit, mjaft vitamina, si vitaminë B dhe kryesisht C, lëndë tanike etj. Edhe gjethet e hardhisë janë të pasura me sheqer, lëndë tonike, karotinë, acide organike etj. Rrushi u sjell shumë dobi reumatikëve ose artrikëve që vuajnë nga podaagra dhe sëmundjet e kyçeve. Rrushi ka veti të mira diuretike; ai këshillohet të përdoret nga ata që kanë gurë në veshka, që vuajnë nga nefritet pra acarimi i veshkave, ata që kanë gurë në mëlçi dhe në fshikëzën e tëmthit. Rrushi përdoret me efekt edhe nga ata që kanë vuajtur nga pleuriti, bronkiti kronik, në rastet me astma bronkiale të formës së lehtë e të mesme, si dhe në sëmundjet e mushkërive.

Kajsia permban rreth 14 për qind sheqerna, acide organike, albumina, pektinë, kripëra minerale, si: kalium, fosfor, kalcium, vitamina të ndryshme si provitamina A, Vitaminë B1, B2, PP, C etj. Thelpinjtë janë të pasur me albumina deri 28 për qind dhe me vajra deri 55 për qind. Ato luajnë një rol të rëndësishëm në pastrimin e gjakut. Përdoren me efekt edhe në rastet e zënies së zërit. Kajsitë janë ushqim i çmueshëm për ata që vuajnë nga sëmundjet e mëlçisë. Ndërsa bërthamat e kajsisë përdoren kundër dhimbjes së kokës. Për këtë qëllim ato piqen dhe hahen me mjaltë për t’u tretur më lehtë.

Lajthia përmban rreth 60 % vaj, albuminë dhe pak sheqerna. Eshtë e pasur në kripëra minerale si dhe vitamina A, B1, B5, C, PP etj. Lajthitë përdoren me rezultate të mira dhe rekomandohen për organizma të dobësuar dhe anemikë, si dhe për gratë me barrë. Nuk këshillohet përdorimi i lajthive, atyre që vuajnë nga stomaku dhe nga dispepsia . Pjalmi i luleve është përdorur kundër epilepsisë (sëmundjes së tokës). Gjethet e lajthisë kanë veprim qetësues në dhimbjet dhe infeksionet e zorrëve dhe përdoren kundër diarresë, meqenëse ato përmbajnë lëndë tanike. Nga druri i lajthisë nxirret një vaj eterik, që përdoret kundër dhimbjeve të dhëmbëve, kunder krimbave askaride.