Ferit Lamaj: Humor Kadarean

Ferit Lamaj

 

 

Ç’t’i dojë zemra

(Shkrimtari Kadare dhe botuesi Hudhri)

 

Në lokalin “Peshkatari”

Kamerieri, për së mbari,

paraqitet te shkrimtari

buzagaz, me gjysmë toni:

– Urdhëroni, ç’urdhëroni!?

 

Bujari gjithë bujarì:

– Ç’t’i dojë zemra, Zotëri!

 

Ismaili fjalët cyti:

Ç’të dojë zemra, veçan fyti!

————————–

Bujar Hudhri, botues i veprës së Kadaresë, Onufri.

 

Paradoks

(Shumë e për lumë)

 

Një poet me art e sqimë,

i pakfat në publikim,

ftoi miqtë në gëzim;

në mes tyre zotin Is.*

 

Is trapezën gudulis:

– Sa më pak punoj, për besë,

aq më shumë njoh sukses!

 

Nis gajasja bash me bis.

Sakaq zonja e shtëpisë

i drejtohet zotit Is:

– Ty të lumtë, byrazer!

Unë tim shoqi qindra herë

i kam thënë “ç’punon kaq shumë,

kur s’qullos, o det e lumë”!

——————-

*Ismail Kadare.

 

Oportunizëm

(Rrëfen Is)

 

Pas forumit botëror,

gjatë darkës miqësore,

një poet, zoti Katamba,

piu verë bash me shtamba.

Çakërrqejf ai truplis

sokëllinte në mjedis:

“Jo, nuk shkoj më në Paris;

tym e xixa të qet truri,

atje u fëlliqka burri!

Që ta dini më të renë:

gjysma është me Bosquet-në*;

gjysma tjetër s’e do fare,

e ka palë kundërshtare!

—————–

*Alain Bosquet, mik i Kadaresë.

 

 Modesti Ismailiane

 

Një Servil aq i pështirë,

që s’lë b… pa lëpirë,

me nder jush, kryelavir,

sytë shndrit si abazhur,

ledha, lavde thur e thur:

– Z. Is, o kryeburrë,

ti je mbret, Mbreti Artur, …!*

 

Kadareja pas kësaj

kullon djersë si në faj:

– Boll lëpive, ore dajë,

e di ç’ke, më mirë më shaj!

—————–

*Udhëheqës legjendar në shek. V – VI, heroi qendror i Eposit britanik.

 

E ç’ pastaj?!

 

Helena bash te kostumi

i gjen një shishkë parfumi:

– Ç’është kjo gjëmë, ç’është ky faj?

 

Is i qetë: – E ç’pastaj,

pse s’i flet, xhanëm, asaj?

Unë, Helenë, kam gjysmëfaj!

 

Çifti Kadare mysafirë te çifti Bosquet

 

Mbi tryezë pjatancat plot,

nga sallata gjer në tortë,

te një pjatë Djathi Roquefort*.

I ka qarë zonja Bosquet.

 

– Me ç’di unë, – Helena flet, –

ky këtu është Djathi Mbret?!

 

Zënazik Alain Bosquet.**

– Në fakt, Madame Kadare,

për ju që rroni atje,

Komunizëm demode,

ta llafosim troç e mbarë,

ky është Djathi Komisar!

———————

*Djathi blu nga Jugu i Francës, ndër më të mirët në botë.

**Poet francez, mik i Kadaresë.

 

Zonjushë Gloria

(Çmenduri)

 

Dhëndri, skërfyell i gjatë,

shpreh ankimin në gjykatë,

po padit Gjendjen Civile,

“që ia paska bash me hile,

s’ia bën celebrimin kurrë

me zonjushë Glorian* Veturë!”

 

– Zonja gjyqtare me frak, –

proteston në Gjykatore: –

S’është Benz o Kadillak,

por e gjinisë femërore!

 

Flet gjyqtarja me idiomë:

– Pse s’puqitesh me Fadromë?!

——————

*Markë veture.

 

 Romë, 1967

 

Is nga Kina me avion

fluturon drejt e në Romë,

aty takon Dritëronë.*

Çmallen si dy shokë të vjetër:

miq të ngushtë në laps e letër.

 

Në hotel s’po ndihen mirë,

s’paskan gjumë, çohen pa gdhirë;

xhan-xhin rruga, errësirë.

Flokëkërleshur, sqimatarë,

futen në restorant-bar.

 

Ç’banakier me zë tenori:

– Buongiorno, cari signori!**

 

Dritëroi: – Is vëllai,

unë i thashë, “vijmë nga Shangai”.

Me sa shoh, ky buzëpekmez

na ka marrë për kinezë!

 

Ismaili i vë pikë:

– Eh, symbyllur, more mik,

ngjajmë fiks si aziatikë!

 

Kuzhinieri skuq patate:

– Ma che lingua parlate?!***

 

Dritëroit tym kaptina,

kullufit dy aspirina:

– Albanezë, por vijmë nga Kina!

 

Banakieri me lot qesh:

– Aha, shqiptaro-kinezë!

—————————

* Dritëro Agolli, Shkrimtar i mirënjohur.

**it. Mirëmëngjes, të dashur zotërinj!

***it. Çfarë gjuhe flisni?

 

Në Kopshtin e Luksemburgut

(Dialog Kadare – Jean Marie B.)

 

Jean Marie flet zëbilbil:

– More, zoti Ismail,

pse s’banon në këtë lagje:

qetësi, freski e paqe.

Instituti Akadamik

ka pallat këtu, or mik!

 

– Ta provoj, mos jam me fat!

– Ç’pret akoma, mos e zgjat,

hidhi grepat, peshko, gjuaj,

je edhe anëtar i huaj.

Jep një libër me kushtim,

(është traditë në vendin tim),

merr shtëpinë si shkëmbim…

 

– Nëse fal një suvenir?

– Aq më mirë, aq më mirë!

 

Qaset Is në etazher,

kap peshqeshin revolver,

antikuar me aq shumë vlerë,

punuar në filigran,

fijëza ari anë më anë,

dhe e fut në çantë serbes.

“Kikiris” porsi këndes

te personi që e pret,

X-i në Akademi.

 

X-i qe bash zotëri,

preket thellë nga kushtimi,

por…, ia nisi ndërlikimi.

 

Is, ekspert për “marifete”,

“erdhi ora” – flet me vete, –

dorën shtrin, për fjalë të nderit,

i prek tytën revolverit.

 

Tjetri, që gjendej përballë,

ngriu si kufomë e gjallë:

– Jo, ju lutem, zotëri,

po kaloni çdo kufi! –

X-i u bë dyllë, të themi,

“mos u ngjall Avni Rustemi”*! –

Më pas veten e bën hasha,

këput ca mufka të trasha,

“po unë mos jam Esad Pasha”!

 

Kadareja: – Je me fat,

revolveri është dhuratë.

 

X-i, i qullur në djersë,

Ismailit i lyp ndjesë:

–  Oh, e mora ters, për besë!

Sidoqoftë, tjetër herë

mbase fati ndih në derë,

eja prapë me revolver!

 

Dhe shkrimtari mençurak

kunjat shkrep si me çakmak:

– Do të vij me antitank!

————————

*Arsimtar shqiptar, që më 13 qershor 1920 i bën atentat në Paris Esad Pashë Toptanit, ish-Kryeministër i Shqipërisë.

 

 

Vetmi pranë Pemës së Krishtlindjeve

– Frymëzuar nga Shkrimtarja Helena Kadare, Kohë e pamjaftueshme, f. 486 –

 

Çifti kish jetuar gjatë

Dashurinë aq të zjarrtë;

nëntëdhjetë vite s’janë pak,

kur dhe gjaku të merr flakë.

 

Nëntëdhjetë vite s’janë shumë,

Pleqëria – det e lumë,

të rrëmben, të kredh në shkumë,

të vetmon e të përhumb,

të bën hi e të bën shkrumb.

 

Çifti plak pranë pemës pret,

pret e pret e pret e pret

nipat, mbesat krahëlehtë,

syçkaqeshurit …

Medet,

një minutë zgjatet dhjetë vjet!

Kjo minutë plumb e blind

Çiftin plak dhe gjysh dhe prind,

nga nëntëdhjetë e rrit njëqind.

 

Qe mesnatë apo agim,

lot që shkasin pa pushim,

Çifti, Zot, ki përgjërim,

u flijua në amshim…

 

 

 “Komandant Legjioni Nderi”

   (Sprapsje ftese)

 

Mospranimi këtë herë

ishte Çnder bash për një Nder.

Ftesa vjen, e marrtë e mira,

nga Parisi, por çudira

pjell Tirana, vendi im!

 

Burokrati buratin

kapardisur te një zyrë

ia qep Is sytë në fytyrë,

i qet fjalët germa-germa:

– Të betohem, ç’më ndjen zemra,

nuk përshkruhet dot me penë,

por ma kokoleps idenë

togfjalëshi “Legjion i huaj”,

ç’t’ia vë emrin, si ta quaj?!

 

Shef zyrtari lëviz nerv:

– Ti je oficer rezervë

në ushtrinë tonë shqiptare.

Ligji e ndal ashiqare

sot e mot e përngahera,

komandant ushtrish të tjera…

 

Kadareja gjegjen nderi:

– Ftesa është për “Legjion Nderi”,

pra për çështje shkrimtarie,

jo ushtrie, policie…!

 

Buratini çapëlon sy:

– Jo, jo, janë aty-aty!

 

Ismaili kunjatar:

– Epo, ti je Komisar!

 

Hiç!

(Mikrobisedë me Kadrie Kadarenë (Kakunë) pas 6 muajsh, i sapokthyer nga Franca)

 

Jashtë zheg e përcëllimë,

brenda akull, miku im!

 

Is, i ftohtë në korridor,

as përqafje, as dhe dorë,

veç një “ç’kemi” aq e gjorë.

 

– Hiç! – e motra si e ngrirë.

 

Ismaili: “Dreq o punë,

hiç Kakuja, hiç dhe unë”!

 

 

Vizitë në Gjirokastër, 2021

 

Çifti plak i qetë, i urtë,

shëtit në qytet të gurtë.

– Gjirokastra, – shprehet Is, –

është stolisur kryemiss,

ndihemi si në Paris!

 

 

Tezja e Kadaresë

 

Tezja me gjitonen Shade

që pa gdhirë llafosin sade:

– Biondja që erdhi te ne,

sitë nipit, moj ané

ia ka zënë me sixhadé!

 

 

Kafja e Madhe e Shkodrës

(Historizë)

 

Kamerieri porosinë

e vonoi plot një javë.

Fët klienti ironinë

porsi peshk i bërë në tavë:

– O djalosh, vëthë nja dy llafe:

kur të vish, m’i sill shtatë kafe!

 

Dy filatelistet*

(Tregti pullash)

 

Dhelprat zunë tregti:

– Nëm një Çad, të jap Siri!

 

– Jo, jo, Çadin s’ta jap dot,

mos i mprih dhëmbët më kot,

nëse do, merr dy Koretë!

 

– Ç’përrallis, qenke e metë,

se ç’zgjedh unë, e di vetë;

dy Koretë mbaji mënjanë,

më fal tre Afganistanë!

 

– Epo ja, na vaftë mbarë,

të jap Mal, më jep Katar!

 

– Çfarë mali edhe fushe,

unë të përlaj për gushe!

 

Na e ndanë globin në mes,

gjithsecila nga një pjesë.

 

Pas pak ditësh boll me pulla,

Dhelprat tash tregtojnë pula.

————————–

*Frymëzuar nga romani Kronikë në gur, f. 47.

 

 

Kundërtekst

(Ftesë imagjinare nga Fayard*)

 

“Mik i dashur, zotëri,

kam të rrallën lumturi,

që t’Ju çftoj bash në Paris,

i pajisur me mosvizë,

të çfirmosim në parim

një kontratë për çbotim.

Në fund një falenderim!

Në ke mosmirëkuptim,

na nis një mosvlerësim,

porsi miq-armiq të vjetër

të mosshihemi herë tjetër.

Ju pres me fanfarë, bandë,

i mosjuaji, Claude Durand”.

—————-

*Botues i veprës së Kadaresë në Francë.

 

 Gjyshi im

(Rrëfen Helena)

 

Im gjysh shumë kohë më parë

emërmadh si tregtar.

 

Teksa shiste vaj ulliri,

Blerësi ikën nga fiqiri:

– Luaj vendit, zotëri,

s’është e njëjta cilësi! –

ia lë botilen në dorë.

 

Gjyshi bash triumfator

rrëkëllen vajin të tërë,

më tej buzët fshin me llërë.

 

Blerësi i qesh pas pak:

– U tregove mençurak,

se tashmë, hej, miku im,

mostër s’ka për krahasim!