“Kodi Shqiptar”, dokumentari i Gady Castel nis turin e shfaqjeve në Itali

Me rastin e “Ditës së Përkujtimit 2023”, Integra Aps me pjesëmarrjen e regjisorit Gady Castel, prezanton në Pulia, premierë filmin dokumentar “The Albanian Code” – Kodi Shqiptar prodhuar nga Gady Castel dhe Yael Katzir. Filmi dokumentar tregon historinë e panjohur të mijëra refugjatëve hebrenj të shpëtuar në Shqipëri gjatë Luftës së Dytë Botërore.

“Ky dokumentar tregon një aspekt të Holokaustit që shumica e njerëzve pak e di, edhe në Izrael. Shpesh pyesim veten se si askush nuk qëndroi kundër bisha naziste dhe ne jemi pa fjalë. Dhe ja ku vjen një vend i vogël, me njerëz që ruajnë me krenari traditat e tyre prej shekujsh dhe vendos të zgjedhë të qenit njerëzor në një vend ku ka humbur njerëzimi.

Për tu habitur, numri i muslimanëve shqiptarë që zgjedhin të shpëtojnë hebrenjtë. Ky dokumentar është i rëndësishëm sepse ekspozon historinë për të cilën nuk u tregua kaq shumë dekada dhe tregon historinë që duhet mësuar në çdo shkollë. Patjetër në Evropë!

Për mua personalisht dokumentari “The Albanian Code” ishte një ndër arsyet pse zgjodha të bëhem ambasadore e Izraelit, shtetit të hebrenjve në Shqipëri” u shpreh ambasadorja e Izraelit në Shqipëri Galit Peleg.

Ndërsa Maya Katzir, atashe kulturor i ambasadë së  Izraelit në Itali tha:

“I freskët nga suksesi i tij në Shqipëri dhe Izrael, filmi ofron një pamje të gjerë të tyre heronj pak të njohur që tregojnë perspektivën e dyfishtë të atyre që janë shpëtuar, se ata që shpëtuan, ndihmuan një popull në vështirësi të mëdha. Bë het fjalë  në fakt, pë r një udhëtim falënderimi për popullin shqiptar, një shembull unik i

solidariteti njerëzor është ende një çështje aktuale sot. Prandaj, Zyra jonë Kulturore dhe të gjitha organet e Ambasadës së Izraelit rekomandojnë shikimin e këtij dokumentari dhe mbështesim çdo shfaqje në kinematë italiane që do ta mirëpresin këtë film”.

“Shqipëria, popullsia e së cilës në vitet e Luftës së Dytë Botërore ishte rreth 70% myslimane, i përgjigjet një kodi nderi të quajtur Besa, për të cilin është më mirë të vdesësh sesa t’i kthesh shpinën një nevojtari. Në një masë të tillë që një shqiptar ndihmon këdo që shfaqet në derën e tij, qoftë edhe armiku më i keq i tij.

Besa fjalë për fjalë do të thotë “mbaj një premtim”, ose fjala e dhënë. Kush vepron sipas Besës është dikush që e mban fjalën, dikush që mund t’i besohet jeta e tij dhe e familjes së tij. Gjatë Holokaustit, ky kod shqiptar apo zotim nderi u zbatua nga ata që edhe me çmimin e jetës së tyre ndihmuan dhe mbrojtën mijëra hebrenj”, thuhet në skedën e dokumentarit.

Dokumentari shpalos historitë e këtyre heronjve dhe atyre të refugjatëve hebrenj që kaluan nga Shqipëria gjatë Luftës së Dytë Botërore. Një histori solidariteti dhe guximi njerëzor që shkon përtej besimeve fetare dhe nuk ka të barabartë në botë. Një histori që në ditët tona bëhet një mesazh jashtëzakonisht në kohë tolerance dhe ndihmë për ata që ikin nga lufta dhe persekutimi.

Prezantimi i filmit, i mirëpritur ngrohtësisht në Shqipëri në 2019 dhe 2021, pas anulimit të turneut italian në shkurt 2020 për shkak të pandemisë, më në fund bëhet realitet, falë bashkëpunimit të ngushtë të Integra Onlus, e cila ofroi edhe titra në italisht, me shoqata të shumta dhe subjekte të ndryshme vendase dhe në veçanti falë kontributit të Ministrisë së Jashtme izraelite dhe mbështetjes institucionale të ambasadave izraelite në Tiranë dhe Romë, si dhe Ambasadës Italiane në Tiranë, si dhe Ambasadës Shqiptare në Romë.

Gady Castel e konsideron turneun italian, ashtu si ai shqiptar, “një udhëtim për t’i falënderuar sërish popullit shqiptar për atë që ka bërë, duke u sjellë ndryshe nga e gjithë Europa”./diaspora shqiptare

Kalendari i shfaqjeve

25 janar 2023

Liceo Artistico “Nino Della Notte”

Via Principe di Piemonte, 1

15:30 – POGGIARDO (LE)

25 janar 2023

Yeahajsi Brindisi Spazio Musica

Via Santa Chiara, 2

20:00 – BRINDISI (BR)

26 janar 2023

I.P.S.S.S. “F. L. Morvillo Falcone”

Via Giuseppe Maria Galanti, 1

11:00 – BRINDISI (BR)

27 janar 2023

Istituto Tecnico Euclide-Caracciolo

Via Giuseppe Prezzolini

10:00 – BARI (BA)

28 janar 2023

Teatro Parrocchiale

Largo Santa Maria delle Grazie

9:30 – CASALVECCHIO DI PUGLIA (FG)

28 janar 2023

Museo Ebraico di Lecce

Via Umberto I, 9

17:00 – LECCE (LE)

30 janar 2023

Istituto Comprensivo “A. Casalini”

Via Lazio, 3

9:30 – SAN MARZANO DI SAN GIUSEPPE (TA)

2 shkurt 2023

Centro Studi Americani

Via Caetani

17.30 Roma

Hyrja falas