Astrit Lulushi: Korrupsion

Sokrati përgjithësisht thuhet se u dënua me vdekje nga një juri prej 500 burrash athinas më 15 shkurt 399 pes. Pasi u mbrojt për disa orë, Sokrati humbi çështjen e tij me një diferencë prej 280 votash. Pas disa orësh diskutimi të mëtejshëm, juria dekretoi se i vetmi dënim i përshtatshëm ishte vdekja, e administruar duke pirë një filxhan me helm (hemlock). Fjalët e fundit të Sokratit, kur u rrëzua në dysheme dhe u kthye nga një mik, ishin disi mbytëse:

“Kriton, unë i kam marrë një borxh Asklepiut. Paguaje atë. Mos harro”. Akuzat mbi të cilat Sokrati ishte paraqitur para gjykatës ishin të rreme: mosnjohja e perëndive të njohura nga shteti, futja e hyjnive të reja dhe – më e famshmja nga të gjitha – ‘korruptimi i rinisë së Athinës’. Korrupsioni rrjedh nga folja latine rumpere, që do të thotë “të prishësh”, që lidhet me etimologjinë e fjalëve si prerje, ndërprerje, dhe shpërthim, shpërbërje. Kuptimi më i hershëm ishte ai fizik, duke iu referuar shpërbërjes ose kalbjes së diçkaje që është prishur ose kontaminuar, por kuptimi modern nuk është shumë prapa: korrupsioni moral, pikërisht si ai për të cilin Sokrati u shpall fajtor, u shfaq në shekullin XIV dhe ka qenë kuptimi mbizotërues i fjalës që nga mesi i viteve 1600. Corrump është një sinonim më pak i njohur dhe i harruar prej kohësh që rrjedh nga e njëjta rrënjë. Korruptim gjithashtu fillimisht do të thoshte ‘të prishësh’ ose ‘ta bësh të padobishëm’ nëpërmjet kalbjes ose dekompozimit, përpara se të shfaqej më shumë kuptime figurative në Mesjetë: nga mesi i viteve 1300, korrump përdorej në mënyra të ndryshme për të nënkuptuar ‘të japësh ryshfet’, ‘të prishësh gjuhën’ dhe ‘për të korruptuar moralisht’. Ai që bën pikërisht këtë, është korruptues.