Astrit Lulushi: Gjuha e Dheut

Gjeologjia është shkenca e Tokës që studion shkëmbinjtë dhe ndryshimet që ndodhin, ‘e bënë tokën të flasë’, por mund të përfshijë edhe lëngje në planet.
Meqenëse Toka është sferë, përshkrimet e saj në harta të sheshta rezultojnë që polet të përshkruhen anormalisht të mëdha. Kjo lloj harte quhet projeksioni Mercator.
Hartografia është studimi i hartave dhe shkenca e krijimit të tyre. Hartat moderne mund të jenë politike, gjeologjike, topografike ose meteorologjike, vetëm për të përmendur disa kategori.
Litosfera është korja dhe manteli i sipërm i sipërfaqes së Tokës. Gjeologët e ndajnë litosferën në litosfera oqeanike dhe kontinentale.
Në vitin 1935, Charles Francis Richter prezantoi “Shkallën e Momentit” para komunitetit shkencor për të përcaktuar magnitudën e tërmeteve. Që atëherë u quajt Shkalla e Righter; është rishikuar dhe është riemërtuar në shkallën e madhësisë lokale, por bazohet në punën e Richter.
Shkëmbinjtë magmatikë formohen nga ftohja e magmës në koren e Tokës. Ato përbëjnë rreth 90-95% të kores së Tokës për nga vëllimi dhe rreth 15% të sipërfaqes së tokës.
Silikatet përbëjnë shumicën e mantelit të Tokës. Manteli përbën 67% të masës së Tokës, 84% të vëllimit të saj dhe është 1800 milje i trashë.
Teoria gjeologjike e “tektonikës së pllakave” është se litosfera e Tokës përbëhet nga disa masa lëvizëse të njohura si pllaka tektonike. Mendohet se procesi filloi rreth 3.4 miliardë vjet më parë.
Hartat më të hershme ishin në fakt harta të tokës së botës së përtejme. Arkivolet në Egjiptin e lashtë pikturoheshin me përshkrime skematike dhe rrugën që do të bënte i ndjeri.
“Pika e nxehtë e Hawait” nuk i referohet motit të këndshëm të atij shteti, por është një pikë e nxehtë e aktivitetit vullkanik.
Lapis lazuli është një shkëmb metamorfik blu i errët që gjendet kryesisht në Afganistan, por edhe në disa vende të tjera në botë. Ishte popullor në bizhuteritë e lashta. Shkëmbinjtë sedimentarë formohen kur shkëmbinjtë, mineralet dhe lënda organike grumbullohen dhe çimentohen në shtresa. Rreth 8% e kores së Tokës është një shkëmb sedimentar.
Tërmeti i Madh Kilian i vitit 1960 është tërmeti më i fuqishëm i regjistruar ndonjëherë. Tërmeti ishte me magnitudë 9,6 ballë sipas shkallës së momentit (Righter). Tërmeti shkaktoi një cunami dhe rrëshqitje dheu.
Sapphire & Steel ishte një seri fantastiko-shkencore britanike e viteve 1980 për dy ‘udhëtarë në kohë’, Sapphire dhe Steel. Personazhet e tjerë u emëruan gjithashtu sipas mineraleve.
Shkencëtarët besojnë se “superkontinenti” i ardhshëm që do të formohet do të jetë kombinimi i Euroazisë dhe Amerikës, të cilin e quajnë “Amasia”. Por kjo nuk do të ndodhë për rreth 200 milionë vite të tjera.
Bazalt është shkëmbi magmatik më i zakonshëm në Tokë, që përfshin rreth 90% të të gjithë shkëmbinjve vullkanikë. Është gjithashtu shkëmbi më i zakonshëm në koren e Tokës.
Gjeografi Ptolemeu (rreth 100-170 es.), bëri hartën e parë që tregonte Tokën si sferë. Ai gjithashtu përfshiu linjat e gjatësisë dhe gjerësisë gjeografike dhe hipotezoi saktë se kishte më shumë kontinente.
Gurët e çmuar janë kristale minerale që shpesh priten dhe bëhen bizhuteri. Safiri, rubini, smeraldi dhe sigurisht diamanti janë të gjithë gurë të çmuar.
Mappa mundi i referohet një harte evropiane mesjetare të botës. Kjo hartë ishte shpesh diagrame të formës së byrekut që e ndanin Tokën në zona, të tretat ose të katërtat.
Antarktida është në fakt shtëpia e shumë vullkaneve, 138 vetëm në Antarktidën Perëndimore. Megjithëse shumica e vullkaneve të Antarktidës janë nënglaciale, ka katër vullkane aktive në kontinent.