Astrit Lulushi: Dielli

Adhurimi i Diellit u fut në legjenda dhe mitologji nga Azia. Sipas koncepteve më të hershme, Helios ishte jo vetëm perëndia-diell, por edhe personifikim i jetës dhe i gjithë fuqisë jetëdhënëse, sepse dihet se drita është një kusht i domosdoshëm i gjithë jetës së shëndetshme tokësore. Adhurimi i diellit fillimisht ishte shumë i përhapur, jo vetëm midis vetë grekëve të hershëm, por edhe midis kombeve të tjera primitive. Për ne dielli është thjesht rruzull i dritës, i cili, lart mbi kokat tona, kryen çdo ditë funksionet që i janë caktuar nga një Fuqi e padukshme. Mund të krijojmë veçse një ide të dobët të përshtypjes që Dielli lë në shpirtin e një populli, intelekti i të cilit ishte ende në fillimet e tij dhe që besonte, me një thjeshtësi fëmijërore, se çdo fuqi e natyrës ishte një hyjni, i cili, meqenëse karakteri i tij ishte i dhimbshëm ose i dobishëm, punonte për shkatërrimin ose përfitimin e racës njerëzore. Helios, i cili ishte i biri i Titanëve Hyperion dhe Theia, përshkruhet si duke u ngritur çdo mëngjes në lindje, i paraprirë nga motra e tij Eos (Agimi), e cila, me gishtat e saj rozë, pikturon majat e maleve dhe tërheq mënjanë vellon e mjegullt përmes së cilës do të shfaqet vëllai i saj. Kur ai ka shpërthyer në të gjithë dritën e lavdishme të ditës, Agimi zhduket dhe Dielli tani drejton qerren e tij me shigjetë me flakë përgjatë shtegut të mësuar. Kjo karrocë, e cila është prej ari të shkëlqyeshëm, tërhiqet nga katër kuaj që marrin frymë zjarri, pas të cilëve perëndia i ri qëndron i ngritur me sy vezullues, me kokën e rrethuar me rreze, duke mbajtur në njërën dorë frerët e atyre. Kur drejt mbrëmjes zbret për të ftohur ballin e tij të djegur në ujërat e detit të thellë, ai ndiqet nga afër nga motra e tij Selena.
Selia kryesore e adhurimit të Helios ishte ishulli i Rodosit, i cili sipas mitit ishte territori i tij i veçantë. Në kohën kur perënditë po ndanin botën me short, Helios ndodhi që mungonte dhe për pasojë nuk mori asnjë pjesë. Prandaj, ai u ankua te Zeusi, i cili i propozoi të kishte një ndarje të re, ky Helios nuk e lejoi, duke thënë se ndërsa ndiqte udhëtimin e tij të përditshëm, syri i tij depërtues kishte parë një ishull të bukur e pjellor të shtrirë nën valët e oqeanit , dhe se nëse të pavdekshmit do të betoheshin se do t’i jepnin zotërimin e këtij ishulli, ai do të kënaqej ta pranonte si pjesën e tij të universit. Zotat vendosën dhe ishulli i Rodosit u ngrit menjëherë mbi sipërfaqen e ujërave. Kolosi i famshëm i Rodosit, i cili ishte një nga shtatë mrekullitë e botës, u ngrit për nder të Helios. Kjo statujë e mrekullueshme ishte 105 metra e lartë dhe ishte tërësisht prej bronzi; ajo formoi hyrjen e portit në Rodos dhe anija më e madhe mund të lundronte lehtësisht midis këmbëve, të cilët qëndronin si shenja në secilën anë të portit. Ndonëse kaq gjigante, ishte në përpjesëtim të përsosur në çdo pjesë. Njëfarë ideje për madhësinë e saj mund të merret nga fakti se shumë pak njerëz ishin në gjendje të kapnin gishtin e madh të kësaj statuje me krahët e tyre. Në brendësi të Kolosit ishte një shkallë dredha-dredha që të çonte në majë, prej nga, me anë të një teleskopi, thuhet se dukeshin brigjet e Sirisë dhe gjithashtu brigjet e Egjiptit.