Astrit Lulushi: Inferno

Koncepti i Ferrit ka qenë lëndë djegëse zjarr e squfur për predikuesit për shekuj me radhë. Por çfarë thonë ose nuk thonë shkrimet e shenjta për Ferrin?

Bibla nuk ofron një hartë të qartë të Ferrit. Nocioni i Ferrit, për shumicën, është një vend mundimi i përjetshëm për të ligjtë – më shumë një skicë sesa një foto e sinqertë nga tekstet biblike.

Dhiata e Vjetër, e shkruar në hebraisht, shpesh përdor fjalën “Sheol” për të përshkruar mbretërinë e të vdekurve. Nuk është gropë e zjarrtë dëshpërimi, por një vend i errët (hije), ku shkojnë të gjithë, pavarësisht nga drejtësia e tyre në jetë. Është e papërshkrueshme, pa shumë detaje mbi vuajtjet apo dënimin e përjetshëm.

Duke u hedhur te Dhiata e Re, gjërat bëhen pak më pikante. Këtu, fjala e përkthyer shpesh si “ferr” është “Gehena”. Në fakt është emëruar nga një vend i vërtetë, Lugina e Hinomit, e cila është afër Jeruzalemit – një zonë me një të kaluar mjaft të zymtë, duke përfshirë shoqërime me flijime pagane. Në kohën kur Jezusi ishte përreth, Hinomi ose Gehena ishte një vend për të djegur plehrat dhe ku mund të hidheshin kufomat e të varfërve dhe kriminelëve. Kur Jezusi përmend Gehenën, është shpesh në kontekstin e një paralajmërimi të tmerrshëm kundër një jete mëkatare.

Një fjalë tjetër greke që shfaqet është “Hades”, e ngjashme me Sheolin, vendin e të vdekurve, por nuk përshkruhet si ferri i zjarrtë i portretizuar zakonisht në Ferrin e Dantes ose Parajsën e Humbur të Miltonit.

Fjala e fundit për t’u hedhur në përzierje është “Tartari”, e përdorur vetëm një herë në Dhiatën e Re, në kontekstin e engjëjve të rënë dhe jo të shpirtrave njerëzorë. Kjo i jep asaj një atmosferë më të ngjashme me greqishten Hade – Hije – Bota e nëndheshme, një vend specifik ndëshkimi për qeniet e mbinatyrshme.

Tani, shtoni përshkrimet kulturore dhe imagjinatën njerëzore. Përziejini tërësisht dhe do të merrni konceptin tonë modern të Ferrit. Vepra e Dantes, në veçanti, ngjallte perceptimin e publikut për Ferrin me një nivel detajesh që Bibla nuk i ka. “Inferno” e tij është një turne me udhëzues nëpër një Ferr shumë të strukturuar, i kompletuar me një sërë ndëshkimesh për t’iu përshtatur mëkatit.

Bibla aludon për një jetë të përtejme dhe një vend për të vdekurit, por përshkrimi i saj nuk është konsistent ose i detajuar. Në antologjinë e teksteve të Biblës, Ferri është më fragmentar dhe i pakapshëm. Për shumë studiues dhe teologë, Ferri është një koncept kompleks dhe i ngarkuar me metafora që nuk jep përgjigje të lehta apo nxitje të thjeshta frike.

Gjëja kryesore nuk është nëse Bibla thotë përfundimisht se Ferri ekziston apo nuk ekziston. Ka të bëjë me të kuptuarit se si konceptet fetare evoluojnë me kalimin e kohës, të ndikuar nga interpretimi, kultura dhe dëshira për të kuptuar se çfarë ndodh me ne pasi të vdesim.

Për ata kureshtarë ose të shqetësuar për jetën e përtejme, ferri i vërtetë mund të jetë në mënyrën se si i trajtojmë të tjerët dhe si e jetojmë jetën tonë këtu në tokë. Nëse jetojmë me dhembshuri, ndershmëri dhe një ndjenjë drejtësie, mbase kjo është parajsë e mjaftueshme; dhe nëse nuk jetojmë me këto parime, ndoshta krijojmë Ferrin tonë, pikërisht në Tokë në të tashmen.