Romani i Maria Teresa Liuzzos, në shqip nga Astrit Lulushi

Familja e Marisë ishte vërtet e çuditshme. Për të, ditët kalonin si kokrra rruzare, gjithmonë të njëjta, por të hidhura. Nga larg mbërritën atje zërat e gëzuar të fëmijëve të tjerë. Ata po luanin nën diellin e ndritshëm.

Maria vazhdoi të ishte në një vetmi të plotë.

Ajo po bëhej adoleshente: ëndrrat dhe pritjet e saj duhet ta kishin mbështetur jetën e saj. përkundrazi ajo jetoi në një lloj mundimi ku ëndrrat e saj mbetën të parealizuara. Ajo ndjeu vdekjen. Maria do të kishte braktisur çantën e rëndë të shumë padrejtësive për të qenë e qetë dhe e lumtur. Fatkeqësisht drejtësia dhe lumturia nuk i përkasin botës njerëzore; nënshtrimi është më i mirë se e vërteta. Mund të na shpëtojë. Çfarë imagjinonte ajo se jeta e saj e marrë dhe e maskuar mund t’i jepte asaj?

Ajo priste të vinte nata sepse në errësirë ​​mund të qante pa u parë. Pasi i çoi vëllezërit e saj në shtrat, natën vonë, ajo mund të pastronte dhe të hapte librat e saj për të studiuar. Kur hapi dollapin në kërkim për pak bukë dhe e ëma e zbuloi, gruaja kërkoi të ruante pak për babain e saj edhe nëse vajza ishte qartë e uritur dhe e lodhur. Ushqimi u jepej pulave ose kumbarës, në fund.

Maria priti që gruaja fisnike të kthehej. Vetëm në atë rast ajo ndjehej një qenie njerëzore. Fisniku e donte shumë Marinë. Edhe motrat e saj e donin vajzën. Ata i dhanë asaj shumë dhurata dhe i blenë fustane të bukura shumë të ngjashme me ato që u blenë fëmijëve të tyre. I vetmi ndryshim ishte ngjyra. Pra, ata ishin vërtet origjinalë dhe Maria u ndje si një zanë. Jeta e Marisë dukej se u bë dy: një dimension i jepte asaj ndjesinë e të qenit e pasur, tjetri jashtëzakonisht i varfër. Qetësia dhe makthi u këmbyen.

Rinia po vinte edhe për të tjerët. Njerëzit e pasur i dërgojnë fëmijët e tyre në kolegje ose në akademitë e ushtrisë. Kur kjo ndodhi, Maria mbeti përsëri vetëm, pa asnjë shpresë. Shtëpia aty pranë ishte bosh dhe lëkundjet në kopsht nuk lëviznin nga shtytja e erës. Dukej e vdekur si të gjitha objektet e tjera përreth. Stallat heshtën. Askush nuk mund të përgjigjej ose do të përgjigjej.

Maria ishte rreth 16. edhe nëse vuante shumë nga puna e rëndë, një dritë e veçantë ishte në fytyrën e saj. Ajo po bëhej gjithnjë e më e bukur. nuk ka rëndësi nëse ajo nuk mund të pushonte gjatë natës për shkak të vogëlushes së saj, vëllezërit që flinin në të njëjtin shtrat me të. Maria kishte përshtypjen se jetonte në një strofull me një grup këlyshësh, njëri afër të tjerëve.

Një pasdite një zotëri elegant mbërriti te Mary’s. Ai ishte baron dhe pyeti për babanë e Marisë. Ai e kishte takuar vajzën dikur në shtëpinë e fisnikes, kishte rënë në dashuri dhe kishte ndërmend të martohej me të. Ai ishte me një grua të moshuar dhe të pasur, të prezantuar si nëna e tij. Ajo ishte një vejushë lufte. Ajo ka punuar si biznesmene dhe ka qenë kryetare e Kryqit të Kuq. Gruaja u përpoq ta largonte Marinë nga atje për arsye të ndryshme. Ajo tha se nuk donin asnjë prikë, përkundrazi ajo ishte gati të paguante që të kishte Marinë me vete. Ajo donte që vajza të bëhet sa më shpejt anëtare e familjes së tyre. Babai i Marisë nuk u pajtua dhe i largoi dy vizitorët. Përsëri i vetëm e pyeti vajzën e tij nëse ajo e kishte takuar tashmë baronin. Maria nuk e dinte që burri e kishte parë atë si shumë njerëz të tjerë fisnikë që shkonin në shtëpinë e feudalisë. Toni i babait të saj ishte kërcënues. Ai tha: “Do të martohesh vetëm pas vdekjes sime.” Më pas e rrahu dhunshëm.

Filloi periudha më e keqe në jetën e saj. I digjte shpirtin ditë pas dite, orë pas ore duke sulmuar brutalisht çdo frymë të fundit. Kaloi edhe një muaj dhe trupi i Marisë u mbulua me mavijosje. edhe sikur vera të kishte ardhur, ajo ishte e detyruar të vishte fustane me mëngë të gjata për të shmangur që njerëzit t’i shihnin krahët e saj “të zbukuruar” me ngjyrë vjollce. Në të njëjtën kohë, ndërsa një vëlla pasardhës po lindte, motra e saj Fiama ishte kthyer në shtëpi sepse nuk donte të qëndronte me dajën e tyre edhe nëse ai do ta kishte adoptuar vajzën. Kështu ajo fjeti me Marinë në të njëjtin shtrat të vogël. Një natë, ndërsa drita kishte filluar të shfaqej, Maria ndjeu dikë që i puthte supin. Një dorë ia mbylli gojën dhe një zë i tha: “Nëse flet, do të të vras. Nesër është e nevojshme të mblidhen fiqtë. Ata janë të pjekur.”

Ishte mesi i korrikut. Kur u zgjua, Maria u trondit dhe i tregoi Fiamës për gjithçka. Fiama tha se nuk kishte qenë një ëndërr apo një makth i tmerrshëm. Vetë Fiama kishte bërë sikur vazhdonte të flinte derisa kishte dëgjuar zërin e babait të saj: “Nëse flet, do të të vras”. Më pas ajo shtoi se kishte bërë sikur kollitej duke dhënë përshtypjen se u zgjua papritur. Ajo e kishte pyetur të atin se çfarë po kërkonte. Babai u përgjigj se nuk ishte në gjendje të gjente cigaret e tij.

Dy motrat u përqafuan, por nuk mundën të flinin më. Ato nuk e besuan atë që sapo kishte ndodhur. Maria shtoi: “Nëse ishte një ëndërr, babai nuk më kërkoi të mblidhja fiq në mëngjes, apo jo”?

Babai hyri papritmas duke hapur derën gjerësisht. Ai tha: “Mari, mos harro të mbledhësh frutin”.

Ai episod shkatërroi jetën e Marisë përgjithmonë. Një reagim u ndez në shpirtin e saj dhe pasojat mbetën aty për gjithë jetën. Fiama dhe Maria ia besuan xhaxhait të tyre nga babai, më i madhi. Ky i fundit mbërriti në shtëpinë e Marisë me vëllain e tij, (gjyshja e quajti Djall). Dy burrat e dëgjuan dhe i thanë Marisë që të heshtte për këtë histori. Ishte e nevojshme të mendohej për të afërmit që punonin në Ministri dhe për atë që ishte mjek. Do të ishte një publicitet negativ për të dhe si rezultat ai do të pohonte se Maria ishte e çmendur. Ajo mund të mbyllej në një institut gjithë jetën e saj dhe të braktisej atje. Për Marinë filloi një lloj sprove. Dallimi midis vuajtjes së saj dhe të Krishtit ishte në kohë. Për Krishtin kishte zgjatur vetëm tre ditë, ndërsa për vajzën e re mund të zgjaste gjithë jetën.

Maria i tha nënës së saj për gjithçka. Ajo kishte nevojë të dëgjohej. përkundrazi e ëma e qortonte duke këmbëngulur në dashurinë që i ati i tregoi vajzës. Ndërsa babai po shikonte programe televizive në divan, Maria u detyrua të ulej pranë tij dhe të mbante dorën e tij në dorën e saj.

Një mbrëmje babai i saj filloi t’i jepte Marisë disa mësime për vozitje. Fiama ishte me ta. Kur Maria ndjeu duart e tij në këmbë ajo pati një reagim negativ. Babai e kuptoi pengesën e saj, kështu që hapi derën e makinës dhe e hodhi vajzën jashtë në rrugë. Ishte rreth mesnate. Disa punëtorë në rrugë ishin krejtësisht të dehur. Maria ishte zbathur dhe e tmerruar për atë që mund t’i ndodhte. Gjithsesi ajo arriti në shtëpi falë ndihmës së Zotit dhe dritës së hënës së plotë. Nëna e saj nuk e pyeti të shoqin se ku ishte Maria, as Fiama nuk e pyeti. Babai e arsyetoi mungesën e saj duke i thënë se Maria do të kthehej menjëherë. Ajo nuk ishte me ta sepse kishte vendosur të zbriste nga makina. Të nesërmen në mbrëmje ata vazhduan me mësimet e tyre, por pa Fiaman. Maria kishte humbur qetësinë. askush nuk mund ta ndihmonte.

Dita e lindjes së vëllait të saj po vinte. Ishte një makth i vërtetë për Marinë të qëndronte në shtëpi, vetëm, me të atin dhe anëtarët e rinj të familjes. Ajo ndihej gjithnjë e më keq. Ajo i kërkoi nënës së saj që ta dërgonin te tezja e saj ose të telefononte një nga motrat e saj që jetonte në Sardenjë. Ose te ndoshta një kushëri që ishte në të njëjtin qytet. Fatkeqësisht nëna e saj bëri sikur nuk e kuptonte dhe filloi të përgatiste rastin për në spital. Ndërsa miqtë e Marisë po mendonin për të ardhmen e tyre të lumtur, vajza mendoi se si ishte më mirë të vdiste. Ajo hyri në banjë, mori një brisk dhe preu venat. Sikurse Shën Maria Goretti, Maria nuk mund të lejonte askënd që t’i vidhte pastërtinë e saj. Kur mendoi se mund të ndodhte, vendosi se ishte më mirë të vdiste, duke përqafuar Zotin ndërsa vdiste.

Venat e saj u hapën si zinxhirë, gjaku i ra poshtë dhe vizatonte kryqe të vogla. Maria pa nënën e saj e cila po shikonte skenën pa emocione. Maria tha: “E dashur nënë, u ndjeva e rrethuar nga drita. Nuk e shihni sa kryqe? Ti më kryqëzove. Ata po shndërrohen në zambakë ju

kam shkelur dhe trëndafila të kuq, të cilët kanë të njëjtën formë si zemra ime. Do të më përgatisni një arkivol. Është bërë zakon. edhe tani, para vdekjes, po më shikon me përbuzje se nuk pranova të bëj lojën tënde të keqe. Në këtë moment po kaloj nëpër një tunel, megjithatë po të mbroj sepse je shtatzënë dhe jeta që po sjell brenda është e pafajshme dhe e shenjtë. Unë jam nëna e vërtetë që po bën sakrifica. E di që të pëlqen të luash, por vdekja nuk është lojë. Pse më përçmon, mami? Nuk të kam kërkuar kurrë të lindësh. Nuk ke pasur guximin të më mbrosh, por as guximin të më braktisësh. E dashur mama, po shoh diellin e lotëve të mi që po lind. Plagët e mia janë yje në dysheme. Ata po shkëlqejnë brenda gjakut tim të ngrohtë ndërsa pikturoj trëndafila kristal dhe petale zjarri bien nga kyçet e mia. Mami, pse nuk më ke dashur kurrë? Si Krishti në kryqin e tij po ju pyes: “Pse më braktise në jetë dhe tani po më lë në vdekje? Unë jam vajza juaj dhe tani po shoh një dritë që kalon në zemrën time. Më duket une jam nëna dhe ti je bija, me frikë nga çdo gjë ashtu si të duket, jo, unë jam tenja në puthjen e shenjtë të vdekjes”.

Djali i një kontraktori që punonte në shtëpinë përballë dhe e njihte familjen e Marisë vrapoi të thërriste doktorin. Ky i fundit ishte një i afërm. Ai mbërriti menjëherë dhe qepi plagën pa asnjë anestezi. Babai i Marisë u kthye në shtëpi pa humbur kohë, përndryshe një tragjedi mund të shpërthente. Mund të ketë pasoja të tmerrshme. E njëjta tragjedi ishte vërtet mizore. Nëna e saj e shikonte Marinë dhe gati duke e akuzuar për aktin i tha: “Shko dhe lahu para se babai yt të kthehet dhe të të rrahë”.

Kështu bëri Maria edhe nëse kishte humbur shumë gjak dhe kyçet e dorës i dhembnin tmerrësisht. Sytë e saj dukeshin të humbur nga tmerri, por ajo e ktheu pikëllimin e saj si një fletë letre dhe në një klithmë të mbytur filloi të lahej. Ajo nuk ndihej një qenie njerëzore, por një objekt mes shumë objekteve.

Sigurisht që Maria i kishte kërkuar tezeve të saj që ta ndihmonin. Në fillim i kishin premtuar se do të vepronin në favor të vajzës, por më pas kishin ndryshuar mendje. E njëjta gjë ishte edhe për disa njerëz të tjerë që familja njihte. Ata u shfaqën besnikë ndaj problemeve të Marisë, por mbanin vetëm maskën e respektit. Ata ishin kishtarë dhe të rremë; ishin nënat dhe baballarët që i sugjeruan t’i jepte babait atë që donte prej saj. Kjo ishte jeta: një mendim i dominuar nga hijet më të errëta, diçka e lidhur me mendjen dhe emocionet që shfaqin zgjatime dhe gërvishtje skëterre. Në një lartësi ekstreme, pafajësia u bë e një dimensioni fleksibël në të cilin zemra e saj e çorientuar po kërkonte sigurinë e Zotit.

Jeta e vetmuar kishte filluar për Marinë. Vuajtja ishte duke fashuar duart e saj me gishtat e hithrës i rridhnin gjak plagët dhe qante në gojën e heshtjes. Ajo i donte vuajtjet e saj, ndonjëherë ajo i pranonte me dorëheqje dhe forcë fetare. Gjithsesi ajo reagoi menjëherë, sepse me shpresën e vogël të jetës mundi të lahej plotësisht në pellgun e poezisë. Ngjashëm ishte të hidhte një rrjetë në detin e pamasë për të marrë pastërtinë e shpirtit të saj dhe për ta shndërruar atë në pafajësi. Ajo ishte në gjendje të jetonte në shkëlqimin e pikëllimit që kishte veshur tashmë. Ishte pikëllimi edhe i vuajtjes edhe i vdekjes, sepse e para mbaroi aty ku nisi e dyta. Tani pikëllimi mbyllej brenda vetes më shumë se drita. E modifikoi thelbin e saj në netë e zëra dhe u bë aq mizor sa koha. Ndoshta jeta dhe vdekja nuk ishin ndarë kurrë në misterin e soditjes dhe heshtjes. Mashtrimi kaloi në një mënyrë ideale hapat e vetëvrasjes në një përvojë të pafundme. Ishte sikur të kërkoja një kompromis: të jetosh pjesën tjetër të jetës me dikë që, në atë rast konkret, ishte murtaja e vdekjes. Pra, ishte e nevojshme të fillonte menjëherë në një përzierje të të menduarit dhe imagjinatës.

Zemra u ngadalësua në frikë, ankth dhe neveri duke vrarë dashurinë, sharmin dhe habinë. Maria po mësonte të hiqte dorë nga jeta dhe të vishte rrobat e vdekjes që kërkonte në cepin e fshehur të shpirtit të saj. Ajo i tha shpirtit të saj: “Të lutem, më vrit duke më dashur. Është e vetmja mënyrë që mund t’ju çliroj”.

Kjo ishte kërkesa e Marisë sa herë që sytë e saj takonin babain, xhaxhain, të afërmit e saj dhe të gjithë njerëzit që e njihnin dhe e pranonin situatën e saj. Jeta e Marisë ishte e ngjashme në vegjetacionin sepse kishte një ndryshim të madh midis të jetuarit dhe ekzistimit. Kështu ajo shtrëngoi në duart e saj atë që i kishte mbetur nga ëndrra e saj. As mburoja e Krishtit dhe as të tjerët nuk uruan që vdekja të kishte qenë e dobishme. Lotët e saj ishin me ngjyrë mjegullore dhe mbushën gotën e mermerit të Marisë. Nuk kishte nektar në venat e saj, por helm. Maria nuk mund të harronte se kishte një ndërgjegje. Gjithsesi ajo duhej të luftonte edhe nëse kjo dukej një marrëzi e vërtetë. Maria ishte e detyruar të lirohej, të shmangte pirjen e disa trukeve për të parandaluar monstrat të krijonin monstra të rinj të dhunshëm. Ajo kishte një mundësi. Ajo mund ta fuste Zotin në zemrën e saj. Për të shpëtuar mendjen e saj, Maria ëndërroi anije me gjethe të përafërta. Ajo imagjinonte të ishte mes petalesh me ngjyra në agim, por mendimi i saj i thyer hapi plagë të tjera në lëkurën e saj.

Megjithatë dashuria e Marisë kishte vendosur t’i qëndronte besnike Daimonit që ishte fryt i imagjinatës së saj, si një Zot apo një engjëll. Ajo kishte vendosur t’ia linte shpirtin atij engjëlli përpara se të përpiqej të bënte vetëvrasje siç shkruante në romanin e saj të shkurtër: Emri i engjëllit ishte Raf. Maria ia la zemrën e tronditur në sirtarin e kujtimeve, e mbështjellë në çdo frymëmarrje me melodi dhe parfume buzësh. E gjithë kjo për të mos e ndalur poezinë e saj. Atë natë ajo ëndërroi për Rafin. Ajo njohu zërin e tij ndërsa shkuma po i prekte dhe ata buzëqeshnin dhe thumbonin yje. Heshtja ishte si lulet e çelura dhe nuk kishin më etje. Në të vërtetë, Maria nuk kishte etje. Ajo nuk provoi ndonjë thatësirë ​​për të jetuar.

Kështu ajo e përfundoi tregimin e saj të shkurtër duke ia kthyer frymën e fundit Rafit. Ajo imagjinoi një lloj të ri dashurie. Ajo e donte atë ndjenjë dhe dashuria ia kthente me atë prani të çuditshme përtej çdo ëndrre, përtej dashurisë së saj për të cilën shkruante. Ajo i dha jetën vdekjes dhe në zemër i pëshpëriti: “Mirupafshim Raf, dashuria ime e vetme e vërtetë!”

Në errësirën që i përkëdhelte qerpikët, Maria ndjeu se Rafi po e kërkonte: ata ishin bashkë përgjatë rrugës së Damaskos për të takuar Zotin e tyre. Dashuria hyjnore dukej se shndërrohej në një zë, një stigmë në shkretëtirë. Aty heshtja hapi oazin e liliumit, vuajtja u bë emocion dhe u bashkua me shpirtrat e Marisë dhe Rafit. Si fije bari dridheshin para erës së mundimit. Ata u shfaqën në një simbiozë emocionale dhe surreale. Rrënjët e dashurisë së tyre u zhytën në atë hiperbolë emocionale. Zemra e Rafit ia shpërtheu Marisë dhe në puthjen e fundit ai zhvati pëshpëritjen e disa prekjeve: “Më premto, dashuria ime, kur të kalosh në anën tjetër do të më presësh”. Dhe Maria, e mbyllur në pikëllimin e saj të përjetshëm të eutanazisë, votoi për Rafin, si në jetë ashtu edhe në vdekje.

Zbrazëtia ishte e ngjashme në humbje, ndarje fizike dhe morale. Është anuluar gjithçka ishte e nevojshme për të jetuar, sepse ajo përvojë, e frikshme dhe e hidhur, e kishte tërhequr zvarrë në fundin e humnerës. Maria ishte gati të shkonte drejt vdekjes, për t’i thënë lamtumirë jetës së saj të keqe në një pikëllim të vazhdueshëm. Ajo i është lutur natës së saj shpirtërore për të marrë qetësinë dhe për të kapërcyer këtë botë tragjike dhe të pamëshirshme, brishtësinë dhe cenueshmërinë e saj përgjithmonë. Kujtesa po thithte lojërat e tulipanëve, ndërsa jeta po pinte dolli për vdekje dhe i lidhte lotët me yjet. Raf ndjeu se zemra e Marisë nuk ishte për të, ndërsa vetë Maria ishte e sigurt se do ta mbante zemrën e tij me të përgjithmonë edhe nëse do ta kishte lënë atë. Maria e futi frymën e saj brenda përqafimit të dashur të Rafit, ndërkohë që ai po ushqente vuajtjet e saj. Rreth errësirë ​​po vinte, por vdekja mbeti e heshtur, sepse shikimi i Marisë përhapi nderim.