OMBRA GVG ka nxjerrë në librari së fundmi librin tregime dhe me një novelë “kur një burrë dashuron”, shkruar nga Rezarta Reso. Autorja, si shumë të tjerë shqiptarë sot, jeton në SHBA, në Worcester, Massachussets, ku punon, shkruan dhe nuk largohet virtualisht nga Shqipëria e as nga gjuha shqipe. Kjo është bota jonë e sotme teknologjike dhe globale, e cila, megjithë anatemimet nga global-skeptikët, i zhduk distancat, i mban njerëzit në lidhje, shpërndan në çast informacionin dhe na bën të  jetojmë shumë jetë njëherazi.

OMBRA GVG ka nxjerrë në librari së fundmi librin tregime dhe me një novelë “kur një burrë dashuron”, shkruar nga Rezarta Reso. Autorja, si shumë të tjerë shqiptarë sot, jeton në SHBA, në Worcester, Massachussets, ku punon, shkruan dhe nuk largohet virtualisht nga Shqipëria e as nga gjuha shqipe. Kjo është bota jonë e sotme teknologjike dhe globale, e cila, megjithë anatemimet nga global-skeptikët, i zhduk distancat, i mban njerëzit në lidhje, shpërndan në çast informacionin dhe na bën të  jetojmë shumë jetë njëherazi.

Vëllimi ka dymbëdhjetë tregime dhe një novelë – “Llari- djalli vetë – historia e një amerikani të panjohur”. Nga titulli kuptohet se dashuria mund të jetë temë qendrore dhe ashtu është në përgjithësi, përveç novelës që mbyll dhe librin. Por, përpara se të them dy mendime mbi vlerat apo stilin e këtij libri, dëshiroj të theksoj një veçanësi që më bëri përshtypje që me leximin e parë: Rezarta Reso nuk është një shkrimtare “që i ka mbetur ora”, siç shprehemi nën zë ne këtu në Shqipëri shpesh – dhe jo gjithnjë me të drejtë – për autorë që nuk jetojnë më në Shqipëri, por që shkruajnë vetëm për të kaluarën e njëzetepesë vjetëve më parë, e cila lëvrohet më së miri dhe më së bukuri edhe nga autorët e paikur. Por, problemi, për mua nuk qëndron në thelb tek e kaluara. Tek Rezarta Reso gjej atë që e kërkoj gjithnjë në librat që lexoj në autorët e tjerë të larguar, po rrallë e gjej: çfarë ndodh me qënien e njeriut që përballet me një identitet të dyfishtë, që do të thotë një vend tjetër, një kulturë tjetër, një botëkuptim tjetër, me të cilin kjo qënie duhet të integrohet, duke bartur në vete një botë krejt tjetër? Si ndodh ky integrim, si përballen a si shkrihen këto dy botë, cilat janë sfidat, humbjet, dëshpërimet, po edhe fitoret? Çfarë ndodh brenda shpirtit të njeriut që nuk ka më tokë të sigurt, por rëra të lëvizshme nën këmbë? Si do të lundrojë në këtë oqean të panjohur e gjithë të papritura? Letërsi të mëdha janë marrë gjerësisht me këto tema – vetëm fqinjët tanë italianët kanë romane të mrekullueshëm, edhe bashkëkohorë, që trajtojnë temën e outsider-it, term i vjetër ky, por që rikthehet gjithnjë në letërsi.

Rezarta Reso ka zgjedhur  dashurinë për të përshkuar me freski dhe origjinalitet shtegun e vështirë të « të ikurit » në një vend të huaj, të atij që është brez i parë. Dhe, me këtë origjinalitet ne kemi para syve një letërsi e cila na i bën më të lehta hamendësimet, më të thjeshta pikëpyetjet, më të qarta përgjigjet. Kemi personazhe grash dhe vajzash që flasin në vetë të parë për dashuritë e tyre, që nuk janë dashuri të pamundura ose të vështira sepse janë midis një të huaji dhe një shqiptareje, por sepse të tilla janë shfaqjet e dashurisë. Dhe, befas, bota zvogëlohet, njeriu qenka i ngjashëm, si në Boston, ta zemë, ashtu dhe në Tiranë, burri dhe gruaja, pavarësisht nga emrat që mbajnë, dashurohen si në çdo vend të botës dhe shpalosin turbullimet që sjell kjo marrëdhënie, gjithnjë të veçanta për çdo çift të dashururar. Në këto tregime kemi personazhin e sotëm shqiptar të përtej oqeanit, krejtësisht të ndërgjegjshëm për botën që po përball, me entuziazmin, trishtimin, nostalgjinë apo dëshirën për të ardhmen dhe të panjohurën, për sfidën e ndërmarrë.

Dhe, libri nuk merr më konotacione nacionale, emigracioni apo diaspore. Libri është letërsi e mirëfilltë, vepër letrare e mirëfilltë, që nuk ka rëndësi se ku e vendos ngjarjen. Përkatësia apo vendi dhe koha e përcaktuar shërbejnë për kolorit dhe mjet artistik. Atëhere tema e dashurisë merr përmasat e saj të vërteta, kërkimin e saj të vërtetë mbi dashurinë dhe dëshirën, pasionin, tradhtinë, duke përvijuar kështu edhe karakteristikat e personazhit.  Dashuria, siç e ka përdorur Rezarta Reso këtë temë të përjetshme është, siç e thamë dhe më lart, mjeti për të zhbiruar luhatjet shpirtërore të personazheve, përmbajtjen sentimentale të individit dhe reagimet e tij në rrethana të caktuara dashurore. Titulli “Kur një burrë dashuron” – i cili mendoj se ka synimin e tij të caktuar nga autorja, – na shtyn edhe të reflektojmë mbi këtë gjendje sentimentale që është dashuria, si post-romantikë që jemi në këtë shekullin tonë.

E ndryshme nga të gjitha tregimet e tjera është novela që rrëfen historinë amerikane të një amerikani, novelë, që mendoj se dëshmon për tipare të forta letrare të autores për të shkruar me sukses prozë të gjatë në të ardhmen.

Në fund, për ta mbyllur këtë shkrim për një libër mbi dashurinë dhe kompleksitetin e saj, të shkruar kaq bukur nga Rezarta Reso, do të thosha se në lexim e sipër m’u kujtua një varg i famshëm i Charles Baudelaire-it tek Les fleurs du mal, ku shprehet me forcë ky kompleksitet: «Par toi, lumière et chaleur ! Explosion de chaleur, dans ma noire Sibérie ».