Astrit Lulushi: Nga Stalini te Hrushovi

Stalini ushqeu një urrejtje të thellë personale për Leon Trotsky-n, të cilin shumë në nivelet e larta të udhëheqjes sovjetike e konsideronin si trashëgimtarin natyror të Leninit dhe që zotëronte një masë të madhe karizmi dhe aftësie retorike.

Trocki ia ktheu në të njëjtën masë urrejtjes së Stalinit, duke shtuar fyerjet ndaj tij si një mediokër intelektual, provincial – jokreativ dhe pa origjinalitet.

Këto e prekën thellë Stalinin dhe ndërsa fitoi më shumë pushtet dhe ndikim në radhët e larta drejtuese, ai ishte në gjendje të neutralizonte dhe, në fund të fundit, t’i dëbonte të gjithë lojtarët kryesorë të Revolucionit, megjithëse Trotsky doli të ishte ai që u largua. – peshku më i madh i të gjithëve dhe që, në mërgim, me vlerësimet e tij personale, dëmtoi reputacionin e keq të Stalinit në botë.

Në këto rrethana, nuk është për t’u habitur që Stalini e rrethoi veten me njerëz të aftë vetëm për të ndjekur urdhrat e tij me një egërsi të patundur.

Stalinti nuk toleronte asnjë nga miqtë e tij të kishin origjinalitetin e mendimit.

Rrjedhimisht, ai e rrethoi veten me njerëz të frikësuar, të zhveshur, hezitues për të bërë ndonjë gjë që mund të interpretohej si përpjekje për të minuar autoritetin e tij ose, Zoti na ruajt, për ta shkelur atë. Kjo në mënyrë të parashikueshme, prodhoi efekte tragji-komike. Në të vërtetë, Stalini herë pas here tërbohej me ta për mosgatishmërinë e tyre për të sfiduar pikëpamjet e tij dhe për të ofruar opinione alternative që do t’i mundësonin të përmirësonte vendimmarrjen e tij.

Kjo madje përfundoi duke prodhuar pasoja vdekjeprurëse për vetë Stalinin, pasi anëtarët e lartë të Byrosë Politike hezituan për orë të tëra pas goditjes së tij para se të thërrisnin një ekip specialistësh mjekësorë. Në kohën kur mbërritën, Stalini ishte përtej ndihmës.

Hrushovi, një zotërues i zgjuar dhe dinak i pushtetit, tregoi aftësitë e tij makiaveliste pas vdekjes së Stalinit duke bashkëpunuar me anëtarët e tjerë të Byrosë Politike për të ekspozuar dhe, në fund, për të ekzekutuar Lavrenti Beria, të cilit Stalini i kishte dhënë kujdestarinë e sigurisë kombëtare. Beria kishte shpresuar ta përdorte këtë për të konsoliduar pushtetin në duart e veta.

Hrushovi gjithashtu arriti të mashtrojë Georgy Malenkovin shumë më të arsimuar, por me vullnet të dobët, i cili, për njëfarë kohe, doli si pasardhësi i supozuar i Stalinit.

Dhe kështu, Stalini mezi mund ta imagjinonte Hrushovin, të arsimuar pak, si pasardhësin e tij. Hrushovi padyshim kishte demonstruar besnikërinë e tij personale gjatë viteve, si dhe aftësinë e tij për t’i bërë gjërat në mënyrë efikase. Megjithatë, përveç kësaj, Stalini e konsideronte atë si një servil të dashur dhe burim lehtësimi komik.

Ndërsa shëndeti i Stalinit u përkeqësua dhe ai me gjasë u bë i vetëdijshëm për vdekjen e tij, gjithnjë e më shumë e thërriste Hrushovin për t’u bashkuar me të për darkat e vona të natës, shfaqjet e filmave, madje edhe qëndrimet e gjata me pushime – diçka që e çoi Hrushovin në shpërqendrim të detyra e të tij.

Në të vërtetë, dyshimet e shpeshta të Stalinit për pamjaftueshmëritë e të gjithë rrethit të tij të ngushtë çuan në përmbysjen e mëvonshme të Hrushovit. Sipas mendimit të disa ekspertëve, Hrushovi ishte i përhumbur nga mungesa e këshillave të Stalinit dhe të anëtarëve të tjerë të Byrosë Politike për t’i bërë ballë Perëndimit të gjithëfuqishëm kapitalist. Kjo mund të ketë çuar në ndërmarrjen e një sërë marifetesh, në disa raste, të pamatur për të demonstruar fuqinë sovjetike në shkallë globale, veçanërisht “duke përplasur këpucë në tryezë në OKB”, ose duke “vendosur një bletë në mbulesën amerikane” – përpjekje që kulmoi në fatkeqësinë e afërt të krizës së raketave kubane. Kjo kontribuoi, sipas mendimit të disa ekspertëve, në rrëzimin e Hrushovit dhe daljen e tij në pension. Ngjarja ishte një ndryshim i madh. Në fakt, i tregoi botës se periudha e Stalinit, kur udhëheqësit vriteshin ose burgoseshin për çështje ideologjike, kishte marrë fund.