Astrit Lulushi: Nga erdhëm?

 

A ishin prindërit e parë Homo sapien jo-homo sapien?

Cila erdhi e para, pula apo veza?

Nëse mendoni se ky është një problem filozofik, arsimimi juaj ka dështuar, por mos u ndjeni keq. Ju jeni larg të qenit vetëm.

Evolucioni nuk vazhdon nga paraardhësi në paraardhës në një zinxhir, siç e shihni shpesh në tekstet shkollore për fëmijë; as nuk kërcen nga nyja në nyje përmes një peme që duket sikur ka rënë nga një tekst i shkencës kompjuterike.

Një tabelë e tillë mund të jetë një mënyrë koncize për të treguar se si janë të lidhura gjallesat, por zbulon pak se si ato në të vërtetë kanë ardhur në këtë mënyrë.

Individët nuk evoluojnë, popullatat evoluojnë dhe kur popullatat ndryshojnë, ato rrallë e bëjnë këtë në mënyrë të pastër. Popullatat ndryshojnë ngadalë me kalimin e kohës, ndërsa variacionet individuale provohen, zgjidhen dhe amplifikohen nga mbijetesa ose jo. Popullatat ndryshojnë gradualisht, ndonjëherë duke u rikombinuar ose zhdukur gjatë rrugës.

As pula dhe as veza (e pulës) nuk doli e para. Pyetja zbulon injorancën e procesit të vërtetë. Ajo që ndodhi në të vërtetë është se popullata që ne tani e quajmë pula evoluoi nga një popullatë e mëparshme e pulave paksa të ndryshme, e cila evoluoi nga pula edhe më të ndryshme dhe kështu gjatë gjithë rrugës së kthimit te zogjtë nuk do t’i konsideronim pula, tek dinosaurët që nuk do t’i konsideronim zogj, peshqit nuk do t’i konsideronim me pendë, kafshët nuk do t’i konsideronim vertebrorët, qelizat nuk do t’i konsideronim kafshë, pararendësit nuk do t’i konsideronim mjaft të gjallë. Çdo hap gjatë rrugës ishte një divergjencë e paqartë e degëve, një përzierje e një popullate në tjetrën, pavarësisht se si duam ta quajmë tani.

Dhe saktësisht e njëjta gjë është e vërtetë për ne njerëzit. “Homo sapiens” është një emër që kemi shpikur për të etiketuar grupin e majmunëve modernë të cilit i përkasim. Ne grindemi dhe ende debatojmë se ku të vendosim kufirin mes nesh dhe atyre që erdhën më parë. Është një pyetje me kuptim për taksonomistët, por që nuk ka lidhje me vetë popullsinë e gjallë.

Ne njerëzit jemi një popullatë majmunësh të avancuar që kemi evoluar nga një popullatë e mëparshme majmunësh të avancuar që ka evoluar vazhdimisht si popullatë për 3.8 miliardë vjet, nga mikrobet te krimbat te peshqit, te amfibët te zvarranikët, me shumë fillime, kthesa, degë dhe degë të rreme dhe rrugë pa krye. Nuk kishte asnjë homo sapiens të parë, vetëm një vazhdimësi mbi të cilën tani, akademikët vijnë dhe vizatojnë vija të veçanta ndarëse për qëllimet e tyre.