NJË RIANGAZHIM I SHTETEVE TË BASHKUARA NË EVROPËN QËNDRORE

Frank Shkreli

Të enjten që kaloi, Departamenti Amerikan i Shtetit, (DASH) njoftoi se politika e jashtme amerikane, përveç tjerash, do t’i kushtohet këtë javë Evropës, më saktësisht disa vendeve ish-komuniste të Evropës Qëndrore. Në njoftimin për mediat thuhet se Sekretari Amerikan i Shtetit, Z. Michael R. Pompeo do të vizitojë nga 11 deri me 15 shkurt, Budapestin, Bratisllavën, Varshavën (një ndalesë ku do t’i bashkohet edhe Zëvëndës Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Mike Pence), pastaj Brukselin dhe në fund të javës edhe Reykjavikun.  Njoftohet se me të arritur në Hungari të hënën, kryediplomati amerikan është takuar me Kryeministrin e atij vendi, Z. Orban, me Ministrin e Jashtëm dhe me Ministrin e Mbrojtjes, për të diskutuar mbi një numër çështjesh që prekin marrëdhëniet dypalëshe amerikano-hungareze, përfshirë bashkpunimin në fushën e mbrojtjes, çështje të energjisë dhe të sigurisë, mbështetjen për Ukrainën dhe mënyrat për të kundërshtuar influencën ruse dhe kineze në rritje e sipër në rajon dhe për përforcimin e Aleancës perëndimore, ndërkohë që do të gjejë kohë të takohet edhe me udhëheqsit e shoqërisë civile të atij vendi.

DASH thekson në njoftimin e tij mbi vizitën e kryediplomatit amerikan në Evropën Qendrore se pas Hungarisë, të martën Z. Pompeo do të ndalojë në Bratisllavë të Sllovakisë ku ka në plan të takohet me Presidentin e atij vendi, Z. Kiska, me Kryeministrin, Z. Pellegrini dhe me Ministrin e Jashtëm, Z. Lajcak,  për bisedime mbi marrëdhëniet amerikano-sllovake të sigurisë si dhe çështje që kanë të bëjnë me rajonin e Evropës Qëndrore në veçanti dhe subjektetë  rëndësishme botërore. Në Sllovaki, Sekretari Amerikan i Shtetit do të vizitojë edhe Memorialin e Lirisë, ku më shumë se 400 veta kanë humbur jetën duke u përpjekur të largoheshin nga ish-Çekosllovakia komuniste për në Austrinë e lirë duke filluar nga viti 1948 e deri në vitin 1989.  Në këtë këndvështrim, gjatë vizitës së tij në kryeqytetin e atij vendi, zyrtari i lartë amerikan do të zhvillojë një bisedë me studentët sllovakë mbi trashëgiminë e lirisë dhe demokracisë perëndimore dhe për triumfin e saj mbi komunizmin, 30-vjet më parë.

Ndërkaq, gjatë vizitës së tij në Varshavë, Z. Pompeo do të takohet me Ministrin e Jashtëm, Z. Czaputowicz për të diskutuar çështje të sigurisë dhe të energjisë, me qëllim të përforcimit të mëtejshëm të marrëdhënieve të ngushta midis Shteteve të Bashkuara dhe Polonisë. Në Varshavë, së bashku me Zëvëndës Presidentin amerikan, Z. Mike Pence — sipas njoftimit të DASH — Z. Pompeo do të marrë pjesë në konferencën e përbashkët në nivel ministror, të organizuar nga SHBA dhe Polonia, “Për Promovimin e paqës dhe të sigurisë në Lindjen e Mesme”.

Nga Varshava, kryediplomati amerikan do të udhëtojë për në Bruksel, ku rpitet të takohet me Ministren e Jashtme të Bashkimit Evropian, Zonjën Federica Mogherini për bisedime për bashkpunimin midis Shteteve të Bashkuara dhe BE-së, mbi një numër çështjesh, përfshirë gjëndjen në Venezuelë, përforcimin e sigurisë në Evropë dhe për mënyrat për të përballuar kërcënimet nga Irani dhe Rusia.

Në kthim e sipër për në Washington, Sekretari Amerikan i Shtetit do të ndalojë në Reykjavik të Islandës, ku pritet të takojë Kryeministrin e atij vendi, Z. Jakobsdottir dhe Ministrin e Jashtëm, Z. Thordarson për bisedime, ndër të tjera, mbi çështje të sigurisë në Atlantikun verior.

Në vigjilje të vizitës së Z. Pompeo në Evropë, nga zyra e zëdhënsit të DASH është shpërndarë për median një dokument (Fact Sheet) në lidhje me vizitën e kryediplomatit amerikan ku thuhet se, “Shtetet e Bashkuara janë të angazhuara për një aleancë të fortë, të bashkuar dhe të aftë, bazuar në mbrojtjen e përbashkët, në demokraci dhe në liritë themelore të njeriut”.  Më tej theksohet se, “vizita e Sekretarit të Shtetit shënon 30-vjetë nga koha kur vendet e Evropës Qëndore shpartalluan perden e hekurt, duke rivendosur kështu lirinë dhe sovranitetin e tyre, ndërsa kanë zgjedhur, njëkohësisht, rrugën e demokracisë perëndimore, gjë që u ishte mohuar atyre për dekada të tëra dhe kanë përforcuar angazhimin e tyre ndaj këytre vlerave, duke u bërë anëtar të NATO-s dhe të Bashkimit Evropian”.

Ndërkohë që në dokumentin në fjalë — i shpërndarë për median një ditë para se të arrinte në Evropë, Z. Pompeo – nenvijohet edhe njëherë angazhimi i Shteteve të Bashkuara ndaj këtij rajoni, ndërkohë që theksohet se, “Shtetet e Bashkuara zotohen për një angazhim më të madh diplomatik, ushtarak, tregëtar dhe kulturor me vendet e Evropës Qëndrore, me qëllim për të forcuar lidhjet e këtij rajoni me Perëndimin, ndërsa ky rajon përballet me trysnitë që po ushtrojnë atje Rusia dhe Kina.  Bazuar në vlerat tona të përbashkëta që ndajmë me njëri tjetrin, do të garojmë për një influencë pozitive për të siguruar për brezat e ardhëshëm një të ardhëme demokratike, të begatë, dhe të sigurt”, thuhet në dokumentin në fjalë, që siç duket, në thelb, përshkruan objektivat e bisedimeve që do të zhvillojë Sekretari Amerikan i Shtetit në këto ish-vende komuniste gjatë vizitës së tij, këtë javë, në Evropën Qëndrore.

Në këtë 30-vjetor të shembjes së komunizmit në Evropë, dokumenti thekson se Shtetet e Bashkuara po ri-angazhohen për një aleancë transatlantike të fortë, të bashkuar dhe të aftë për tu përballur me çdo sfidë, e bazuar në parimet e mbrojtjes së përbashkët, bazuar në demokraci dhe në liritë bazë të njeriut.  Sipas këtij dokumenti, “angazhimi i Shteteve të Bashkuara ndaj artikullit 5 të NATO-s është i çelikt.  Ne presim nga të gjithë aleatët që të investojnë mjaftueshëm për të plotësuar nevojat dhe përgjegjësitë për mbrojtje të vet dhe ndaj nevojave të aleancës NATO”, thuhet në njoftimin e DASH për media, ndërkohë që i bëhet thirrje Hungarisë dhe Sllovakisë që të plotësojnë detyrimet e tyre ndaj aleancës.  “Ne i trajtojmë aleatët tanë si aleatë dhe presim prej tyre që të mbajnë angazhimet e marra, si aleatë.  Si anëtar të NATO-s dhe të OSBE-së, si dhe instuticioneve të tjera transatlantike, qeveritë tona janë betuar se do të punojnë pa pushuar për të drejta dhe liritë e qytetarëve tanë.  Vendet demokratike janë aleatët tanë më të fortë. Një shoqëri civile aktive si dhe një medie e lirë, janë gurthemelet e një demokracie pluraliste”, thuhet gjithashtu në njoftimin e DASH, shpërndarë për media, një ditë para së Sekretari Amerikan i Shtetit të fillonte të hënën vizitën e tij këtë javë në disa vende të Evropës Qëndrore.   Dokumenti përfundon me thirrjen për zgjërimin e bashkpunimit drejtë prosperitetit dhe lirive demokratike, ndërsa thekësohet se, “anë e mbanë Evropës Qendrore kemi shtuar mbështetjen për luftën kundër korrupsionit, përfshirë bashkpunimin dhe mbështetjen për gazetari investigative për të bërë hetime se ku bashkohen korrupsioni dhe të korruptuarit rajonalë me influencat ruse dhe kineze” anë e mbanë atij rajoni, përfundon dokumenti i ashtuquajtur “Fact Sheet”, i DASH dhe i përhapur me rastin e vizitës disa ditëshe të Sekretarit Amerikan të Shtetit, Z. Mike  Pompeo këtë javë në Evropën Qendrore.

Ekspertët thonë se vizita e Sekretarit Amerikan të Shtetit     amerikan këtë javë në Evropën Qendrore në veçanti dhe në vendet ish-komuniste të Evropës në përgjithësi, po bëhet në përpjekje për të kapur kohën e humbur, gjë që sipas tyre kishte hapur dyertë për përhapjen e influencave politike, diplomatike dhe ekonomike të Rusisë dhe Kinës në rajon.  Ish-ambasadori amerikan në Poloni, Z. Daniel Fried citohet nga Zëri i Amerikës të ketë thënë se angazhimi dhe interesimi amerikan për Evropën Qendrore kishte rënë pas zgjërimit të Bashkimit Evropian dhe NATO-s në atë rajon,  ndërkohë që vëmendja e Washingtonit ishte çvendosur në Azi dhe në konfliktet e Lindjes së Mesme. “Shumë amerikanë mendonin se puna jonë kishte kryer në atë rajon, por nuk ishte ashtu”, është shprehur ish-ambasadori Fried, tani pranë Institutit Atlantic Council në Washington, duke shtuar se ky është një proces që, sipas tij, kishte filluar me administratën e ish-Presidentit Barak Obama. Shpresojmë të mos jetë një përpjekje e vonuar nga ana e diplomacisë amerikane për të rikapur kohën dhe mundësitë e humbura, megjithëse për këtë kanë përgjegjësite e veta edhe klasa e korruptuar politike e shumë vendeve ish-komuniste, që kanë krijuar një mjedis dhe atmosferë të volitshme për angazhimin e politikave dhe metodave korruptive ruso-kineze, anë e mbanë rajonit.