Duke demostruar vetinë tipike gjenetike serbe, të pohuar nga ish-presidenti dhe shkrimtari serb Çosiç se “rrena është virtut i serbëve”, presidenti i Serbisë Vuçiç po insinuon formatim të ri, arkitekturë të re dhe kuadrim të ri të dialogut Serbi-Kosovë, me qëllim që të shtyjë ose të shmangë orën finale shtetërore, që po vjen e pashmangëshme për zgjidhjen përfundimtare të dialogut me njohje reciproke.

Në datën 10 shtator, një ditë pas  bisedimeve të tij në Beograd me dy këshilltarët diplomatikë të presidentit francez dhe të kancelarit gjerman, Vuçiç deklaroi se ai mori një propozim për një “kuadër të ri të bisedimeve të Brukselit, i cili duhet të çojë te një zgjidhje finale me Kosovën”. Ngrefosja personale e presidentit serb mori fund shpejt dhe ai iu drejtua rrenës diplomatike dhe propagandistike për vetëngushëllim.

Menjeherë e gjithë diplomacia dhe propaganda serbe ngriti konstruksionin fals propagandistik të të ashtuquajturit “kuadër të ri apo kornizë të re” të dialogut midis Serbisë dhe Kosovës, jo ashtu siç ia kishin kërkuar dy këshilltarët diplomatikë të Francës dhe të Gjermanisë, por ashtu siç do ta dëshironte presidenti serb.

Ky konstruksin propagandistik serb po mbështetet në dy shtylla demagogjike.

E para, që Vuçiç po tregohet trim mbi trimat dhe po u kundërvihet presioneve të Francës dhe të Gjermanisë, madje në 19 shtator në Nju Jork u mburr se e ka refuzuar ta marrë letrën e BE për “kuadrin e ri” të dialogut.

E dyta, propaganda serbe me nxitim hodhi në qarkullim një të ashtuquajtur projekt-marrëveshje gjoja të propozuar nga Franca dhe Gjermania, një non pejpër të ri “fake”, i cili përmban dëshirat, tezat dhe interesat e Serbisë. Portali i njohur proqeveritar serb “B92” shkruante në 19 shtator se “Kuadri i ri është propozim i ri, që erdhi direkt nga përfshirja e Makronit dhe e Sholcit në procesin e dialogut, sepse sipas dokumentit Kosova dhe Serbia vetë nuk do të jenë kurrë në gjendje ta zgjidhin problemin dhe Serbisë nuk do t’i kërkohet të njohë legalisht Kosovën”.

Është interesant, se ashtu si non-pejpëri serb i prillit të vitit të kaluar për marrëdhëniet Serbi-Kosovë, edhe ky i tanishmi zgjodhi Prishtinën të shpërndahej në 19 shtator. Madje presidenti serb Vuçiç u bë qesharak në 20 shtator kur në Nujork iu referua mediave shqiptare për “kuadrin e ri” të projekt-marrëveshjes, në një kohë që ai e ka në zyrën e tij projekt-marrëveshjen e vërtetë, që i lanë në tavolinë këshilltari diplomatik i Francës dhe i Gjermanisë.

Por presidenti serb don ta fshehë projekt-marrëveshjen  reale që ka marrë, dhe tenton të shesë non-pejpërin e shpikur serb, që u shpërnda në 19 shtator nga vetë serbët. Presidentit serb i duket se rrena serbe bëhet më e besueshme nëse shpërndahet nga shqiptarët.

Madje një portal perëndimor “reddit.com” në 19 shtator tërhiqte vëmendjen se “një portal në Shqipëri, i afërt me kryeministrin Edi Rama, publikoi “kuadrin e ri” të dialogut midis Serbisë dhe Kosovës”.

Çuditërisht non-pejpëri i tanishëm serb, ashtu si tre non-pejpërat e vjetshëm, përmban ide dhe teza, që përputhen me interesat e Serbisë. Kështu përfshihen zvarritja e dialogut për marrëveshjen e tretë të normalizimit të marrëdhënieve deri në vitin 2033, kur o gomari o i zoti do të kenë ngordhur. Përfshihet kushti i habitshëm proserb që “Serbisë nuk do t’i kërkohet që të njohë Kosovën”. Pastaj del oferta alogjike për të anëtarësuar në fazën e tretë Kosovën në NATO, sikur anëtarësimi në NATO përcaktohet nga BE dhe jo nga SHBA. Dhe në fund non-pejpëri proserb ka një kërcënim të çuditshëm drejtuar Kosovës që nëse nuk pranon “marrëveshjen” e mësipërme me idetë proserbe, do të organizohet “izolim komplet i qeverisë Kurti, që do të çojë në rënien e saj”.

Taktika dinake diplomatike e presidentit Vuçiç, për të mos komprometuar autorësinë serbe të non-pejpërit të ri,  është të shtiret sikur ka refuzuar ta marrë në dorëzim këtë non-pejpër. Tenton të krijojë situatën virtuale sikur ai mund të detyrohet ta pranojë me zor non-pejpërin, që e ka gatuar vetë, nën presionin e diplomacisë europiane. Kemi një intrigë të vogël meskine bizantine të presidentit serb dhe të diplomacisë serbe.

Cila është e vërteta e realitetit diplomatik lidhur me këtë temë?

Së pari, theksojmë se askush në BE, as Franca, as Gjermania dhe as diplomacia e BE, nuk kanë përmendur dhe as kanë folur për ndonjë “kuadër të ri”, “kornizë të re” apo “arkitekturë të re” të dialogut Serbi-Kosovë, për të cilat po zhurmon këto ditë presidenti serb dhe diplomacia e propaganda serbe. Flet vetëm Vuçiçi.

I dërguari i posaçëm i BE për dialogun Serbi-Kosovë, Miroslav Lajçak, i cili ishte i pranishëm në bisedimet, që dy këshilltarët diplomatikë të presidentit francez dhe të kancelarit gjerman zhvilluan në 9 shtator në Prishtinë me kryeministrin Albin Kurti dhe në Beograd me presidentin Vuçiç, e përgënjeshtroi në 15 shtator se ka një “kuadër të ri” të dialogut”.

Lajcak deklaroi se u habit, që po flitet për  një “kuadër të ri” të dialogut Serbi-Kosovë. Stacioni i njohur televiziv serb “n1TV” shkruante në portalin e  tij në 19 shtator se “Burime diplomatike të BE deklaruan se nuk kanë dijeni për ndonjë dokument me një “kuadër të ri” të dialogut. Burimet e BE theksuan se disa herë ndodh që i paraqiten publikut dokumenta anonime për keqinformim”. Stacioni televiziv serb pohon se dokumenti i qarkulluar në mediat serbe dhe shqiptare është një keqinformim.

E vërteta diplomatike e bisedimeve të fundit të dy këshilltarëve diplomatikë të presidentit francez dhe të kancelarit Sholc në Begrad dhe në Prishtinë është krejt ndryshe dhe lidhet me një aksion diplomatik të dyshes më të fuqishme europiane për t’i shtërguar rripat Serbisë që të shkëputet nga Rusia, të bashkohet me sanksionet e BE ndaj Rusisë dhe të njohë Kosovën.

Një diplomat perëndimor në Bruksel vuri në dispozicion të gazetës “Dita” dokumentin e projekt-marrëveshjes së vërtetë, që u është dorëzuar presidentit serb dhe kryeministrit të Kosovës nga dy këshilltarët diplomatikë francez dhe gjerman. Projekt-marrëveshja origjinale ka vetëm dy faqe, dhe jo katër siç pretendon propaganda serbe për non-pejpërin e rremë të shpërndarë nga propaganda serbe.

Dokumenti orgjinal mban titullin “Marrëveshje bazike midis Kosovës dhe Serbisë” dhe ka gjithsej 10 nene. Projektmarrëveshja origjinale franko-gjermane e dorëzuar kërkon që në preambul konkretisht “respektin reciprok për integritetin territorial dhe sovranitetin”.

Në nenin 1 thekson angazhimin e të dy palëve “për marrëdhënie të fqinjësisë së mirë me njeri-tjetrin mbi bazën e të drejtave të barabarta”. Po në atë nen thuhet se “të dy palët do te njohin reciprokisht dokumentat respektive të njeri-tjetrit dhe simbolet kombëtare, përfshirë pasaportat, diplomat, targat e makinave dhe pullat doganore”. Në nenin 4 thuhet se “të dy palët do të procedojnë me qendrimin që asnjeri prej të dyve nuk mund të përfaqësojë palën tjetër në sferën ndërkombëtare ose të veprojë në emër të saj”. Po në atë nen thuhet se ”Serbia dhe Kosova nuk do të kundërshtojnë anëtarësimin e njera-tjetrës në ndonjë organizatë ndërkombëtare”.

Në nenin 5 thuhet se të dy palët do të mbështesin aspiratat respektive per t’u bërë anëtarë të BE.

Në nenin 6 thuhet se “të dy palët do të vazhdojnë me një forcë të re procesin e dialogut të udhëhequr nga BE, i cili duhet të çojë te një marrëveshje legalisht detyruese për normalizimin e plotë të marrëdhënieve të tyre të qendërzuar në njohjen reciproke”.

Në nenin 8 thuhet se të dy palët do të shkëmbejnë misione permanente.

Ky është dokumenti i vërtetë që dy këshilltarët diplomatikë të presidentit francez dhe të kancelarit gjerman i kanë lënë në tryezë presidentit serb dhe kryeministrit të Kosovës. Ky sanksionon rrugën njëkalimëshe të njohjes së Kosovës, nëpër të cilën do të detyrohet të kalojë Serbia. Ky dokument përputhet me kërkesën e qartë kategorike të njohjes së Kosovës, që ia parashtroi presidentit serb Vuçiç kancelari gjerman Olaf Sholc në vizitën e tij në Beograd në 10 qershor 2022.

Vendosmëria për një zgjidhje të shpejtë finale të dialogut Serbi-Kosovë, e ndërmarrë nga krerët e dy shteteve kryesore të BE, e ka tërbuar presidentin serb. Ndaj ai ngriti menjëherë alarmin shtetëror duke thirrur me urgjencë Këshillin e Sigurimit Kombëtar dhe një sesion të posaçëm të parlamentit të Serbisë.

Për të maskuar alarmin Vuçiç hodhi në qarkullim ballkanik non-pejpërin e rremë serb, që cituam në fillim të shkrimit, ku kushdo e sheh se non-pejpëri nu ka asgjë që të alarmohet Serbia, sepse ai është në favor të Serbisë. Presidentin serb e ka nxjerrë nga binarët përmbajtja e dokumentit origjinal, që i lanë në tavolinë dy këshilltarët diplomatikë franko-gjermanë me kërkesat, që e detyrojnë Serbinë për njohjen e Kosovës si shtet fqinjë i barabartë.

Dokumenti origjinal franko-gjerman e ka bërë presidentin serb të humbë ekuilibrin dhe të kërcënojë pa logjikë nga Njujorku ku ndodhet, se Serbia nuk do të lejojë kurrë që Kosova të bëhet anëtare e OKB, një absurditet diplomatik sikur varet nga Serbia nëse një shtet hyn apo jo në OKB. Ai bëri thirrje absurde që Serbia duhet të rimbështetet në mitet e saj mesjetare për Kosovën, sikur mitet do ia zgjidhin çeshtjen e detyrimit për të njohur shtetin e pavarur fqinj. Humbjen e ekuilibrit të udhëheqjes serbe e dëshmoi edhe aleati i tij kryesor në qeveritë e mëparshme dhe në qeverinë e re, filorusi radikal Ivica Daçiç.

Në 14 shtator në sesionin e posaçëm të parlamentit Daçiç deklaroi se serbët kanë bërë gabim të madh që kanë vrarë sulltan Muratin në betejën e Kosovës në 1389 dhe duhet ta kishim lejuar atë që të hynte në Vienë dhe në Budapest, sepse ata që ne mbrojtëm atëhere kanë njohur sot Kosovën si shtet i pavarur. “Serbët ishin mbrojtja e fundit e Europës dhe ajo nuk na e ktheu nderin”-ka thënë Daçiç, ish-kryeministër, ish-ministër i jashtëm dhe ish-kryetar parlamenti i Serbisë.

A e shikoni se në çfarë niveli mendor janë udhëheqësit e sotëm të Serbisë, dhe se sa janë çekuilibruar nga dokumenti origjinal franko-gjerman?

Aq keq janë, sa që presidenti i Rusisë Puti nxitoi në 20 shtator t’u jepte zemër me deklaratën se “Rusia do të vazhdojë t’i japë mbështetje Serbise si aleat strategjik, një mbështetje të gjthëanëshme miqve serbë në mbrojtjen e interesave legjitime të Serbisë”. Presidenti rus e ndërmerr këtë përçapje të re personale si kundërveprim ndaj aksionit të përbashkët diplomatik të presidentit francez dhe të kancelarit gjerman, dhe për ta lidhur më fort Serbinë pas aleancës strategjike me Rusinë.

Presidenti Vuçiç e dëshmoi përsëri rreshtimin e tij me agresionin e Rusisë në Ukrainë, kur në 22 shtator Serbia refuzoi të bashkohej me vendimin e  ri të Këshillit Europian të BE lidhur me masat restriktive ndaj personave dhe veprimeve, që cënojnë dhe kërcënojnë integritetin territorial, sovranitetin dhe pavarësinë e Ukrainës.

Presidenti serb dhe Serbia po kërkojnë të autosugjestionojnë veten se do të arrijnë ta mbajnë të pazgjidhur dhe të hapur pafundësisht çeshtjen e normalizimit përfundimtar të marrëdhënieve me Kosovën dhe të njohjes së saj si shtet i pavarur. Ne këtë klimë iluzionesh Beogradi prodhoi edhe non-pejpërin e rremë për të gënjyer më shume veten se të tjerët. Serbia si shtet, si diplomaci dhe si propagandë, ka ekzistuar gjenetikisht me rrenën. Por efektiviteti i rrenës shtetërore serbe tashmë i përket së kaluarës.

As Ballkani, as Europa dhe as bota, nuk ecin sipas modeleve të rrejshme serbe, por i nënshtrohen ligjësive të marrëdhënieve ndërkombëtare të realiteteve objektive, me ose pa dëshirën e Serbisë. Presidenti amerikan ia ka treguar rrugën e duhur. Kancelari gjerman ia ka treguar rrugën e duhur. Tani edhe nisma e përbashkët e presidentit francez dhe e kancelarit gjerman po ia tregon rrugën, që duhet të ndjekë. Është rruga njëkalimëshe e njohjes së Kosovës./gazeta dita