Astrit Lulushi: Faktet janë prova
Një studim i ri pretendon se paraardhësit e njeriut e kanë origjinën në Evropë.
Ne e dimë se majmunët lëvizën midis Afrikës dhe Euroazisë, sepse kemi majmunët e parë të njohur në Afrikë 25 milionë vjet më parë, pastaj kemi gibbons dhe orangutan që evoluan në Azi, pastaj kthehen në Afrikë me gorillat, shimpanzetë dhe njerëzit. Pra, me sa duket ky primat evropian ishte një nga migrantët.
Kjo ndodhi kur Mesdheu ishte ende vetëm një liqen, kështu që ajo që tani mendojmë si Afrika e Veriut, Lindja e Mesme dhe Evropa Jugore ishin vetëm brigjet e të njëjtit liqen të madh, dhe kafshët ndoshta lëviznin lirshëm rreth tij.
***
Tesla dhe Ajnshtajni
Keni dëgjuar pëshpëritjet, thashethemet, tregimet legjendare rreth Ajnshtajnit që supozohet se përulej para Teslës.
Dikush e pyeti Ajnshtajnin: “Si ndihet të jesh njeriu më i zgjuar në botë?” Dhe Ajnshtajni u përgjigj: “Nuk e di, do të duhet të pyesësh Nikola Teslën”. Tingëllon epike. Por nuk ka prova për ta mbështetur. Është një nga ato përrallat që janë përhapur aq shumë sa është marrë si e vërtetë.
Është si loja “telefoni i prishur” ku mesazhi shtrembërohet ndërsa transmetohet. Dhe le të jemi realistë, internetit i pëlqen një histori e mirë, veçanërisht kur përfshin dy figura legjendare si Ajnshtajni dhe Tesla.
Si Ajnshtajni ashtu edhe Tesla ishin gjigantë më vete. Ajnshtajni revolucionarizoi të kuptuarit tonë për universin, ndërsa Tesla ishte një shpikës vizionar që ëndërronte dhe i bëri ato ëndrra realitet. Por këtu është gjëja: nuk ka të bëjë me atë se kush ishte më i zgjuar apo kush i bëri komplimente kujt. Bëhet fjalë për të festuar gjenialitetin e të dy këtyre njerëzve dhe kontributet e jashtëzakonshme që ata dhanë për shkencën dhe njerëzimin.
Pra, ishte Ajnshtajni duke hedhur hije apo duke treguar respekt? Mund të mos e dimë kurrë me siguri. Por ajo që dimë është se të dy ishin egoistë të mëdhenj. Dhe kjo duhet marrë si e vërtetë.
***
“Idioti”
Doug Hegdahl, një oficer i marinës amerikane, u kap gjatë Luftës së Vietnamit.
Rrëmbyesit e menduan atë jo inteligjent, duke i dhënë emrin “Budalla”.
Ai shtirej si injorant, duke zgjedhur të këndojë një këngë në vend që të fliste.
Ndërsa ishte rob, Hegdahl e mbajti këtë akt, duke i bërë robëruesit e tij vietnamezë të besonin se ai vuante nga një çrregullim mendor.
Pasi u lirua dhe u kthye në Shtetet e Bashkuara, Hegdahl i mahniti të gjithë duke renditur rreth 256 emra të robërve të humbur.
Ai i kishte mësuar përmendësh emrat e tyre duke i shoqëruar me melodinë “Old MacDonald Had a Farm”, të njëjtën melodi që ai këndoi gjatë gjithë kohës në burg.
***
Fakti më i kotë
A e dini, nëse rrëshqitni gishtin ngadalë nga skaji më i djathtë në skajin më të majtë ose anasjelltas të tastierës së mausit, atëherë treguesi i mausit nuk mbulon kurrë të gjithë boshtin e ekranit të laptopit.
Por, nëse e rrëshqitni gishtin më shpejt nga skaji më i djathtë në skajin më të majtë ose anasjelltas të tastierës së miut, atëherë treguesi i mausit mbulon të gjithë boshtin.
Pra, distanca e mbulimit të treguesit të miut varet nga shpejtësia e rrëshqitjes së gishtit.
Nëse doni të zgjidhni diçka që prek të dy pikat fundore të ekranit të laptopit, atëherë thjesht rrëshqitni gishtin tuaj më shpejt.
***.
Sllavët
Thuhet se mijëra fjalë sllave janë zëvendësuar me fjalë latine.
Propaganda ruse/sovjetike thoshte se fjalët sllave filluan të zëvendësoheshin në shekullin e 19-të, kur rryma perëndimore hyri në vendet e rajonit nën ndikimin e tyre.
Por shumë neologjizma hynë në fjalorin aktual si në çdo gjuhë. Nuk kishte asnjë veprim të veçantë për të zëvendësuar fjalët siç besojnë shumë sllavë. Në përgjithësi, ka një shkëmbim të ndërsjellë fjalësh midis të gjitha vendeve fqinje.
Ishte një proces i ngjashëm me atë të gjuhëve sllave (rusisht, polonisht) që shtoi edhe neologjizmat franceze që nga shekulli i 19-të.
***
Patronazhisti
Njeriu, thotë Niçe, është si një litar mbi humnerën midis kafshës dhe Supernjeriut.
Një vështrim poshtë ose mbrapa i duhet dhe qëndrimi bëhet i rrezikshëm. Jeton vetëm si zbritës që nuk kërkon arsye për të shkuar poshtë; dhe sakrifikon veten për Supernjeriun.
Dëshiron të dijë, të mësojë, të
punojë dhe shpikë për të ndërtuar
për të përgatitur bimët, kafshët, Tokën dhe në fund rënien e vet.
Ndihet i turpëruar kur zari del në favor të tij dhe më pas pyet: “A jam lojtar fals?” – sepse ai dëshiron të shkojë poshtë. Fjalët e arta hidhen përpara veprave të tij dhe bën edhe më shumë se sa premton, sepse dëshiron të bjerë poshtë. Ai justifikon të ardhmen dhe shpengon të shkuarën, sepse dëshiron të humbasë në të tashmen. Kështu kalon me kënaqësi përtej urës. Njerës të tillë janë si pika shiu të dendur që bien individualisht nga reja e errët që rri mbi njeriun: lajmëron ardhjen e vetëtimës dhe humbet si lajmëtarë. Ky është njeriu i ri dhe vetëtima quhet Supernjeri.
“Kur Zarathustra tha këto fjalë, ai shikoi përsëri njerëzit dhe heshti. Ja ku qëndrojnë, – i tha zemrës, – atje qeshin: nuk më kuptojnë, nuk jam goja për këta veshë. A duhet që njeriu fillimisht të zërë veshët në mënyrë që të mësojë të dëgjojë me sy? A duhet të trokasë dikush si daulle dhe predikues pendues? A beson ai vetëm belbëzuesit”?
Please follow and like us: