NUMRI I PARË I GAZETËS SË RE NË GJUHËN SHQIPE “VETËTIMA” NË SOFJE

 

PRO ARMENIA (1903) / NUMRI I PARË I GAZETËS SË RE NË GJUHËN SHQIPE “VETËTIMA” NË SOFJE FILLON ME LETRËN E VEÇANTË TË SHKRIMTARIT BULLGAR STOJAN MICHAÏLOWSKI

Stojan Michaïlowski (1856 – 1927)

 

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 13 Dhjetor 2023

“Pro Armenia” ka botuar, me 15 prill 1903, në faqen n°6, letrën e shkrimtarit bullgar Stojan Michaïlowski me rastin e botimit asokohe të numrit të parë të gazetës së re në gjuhën shqipe “Vetëtima” në Sofje, të cilën, Aurenc Bebja, nëpërmjet blogut të tij “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar:

Një letër nga Stojan Michaïlowski

Një gazetë e re në gjuhën shqipe, Vetëtima (l’Éclair) sapo ka dalë në Sofje. Numri i parë fillon me një letër të Stojan Michaïlowskit, i cili duket se nuk e konsideron të pamundur një mirëkuptim midis shqiptarëve dhe maqedonasve, ndryshe nga sa besohet zakonisht. Ja kjo letër :

“Botimi i një gazete të re shqipe në Sofje është më shumë se një akt guximi; është një ngjarje.

Është një manifestim i shpirtit shqiptar.

Gradualisht, por me siguri, kombi shqiptar po ecën përpara në rrugën e progresit.

Dje ishte zgjimi. Nesër do të jetë vetëqeverisja.

Shqiptarët duan atë që duan, kudo në Turqi, rajat, atë që duan këta krishterë fatkeqë të Maqedonisë, fati i të cilëve po preokupon sot opinionin evropian: — vendin e tyre në diell, të drejta të pajtueshme me dinjitetin njerëzor, një atdhe të lirë.

Me zemrat e guximshme asgjë nuk është e pamundur! Shqipëria do të triumfojë, po ashtu edhe Maqedonia. Drejtësia do ta ketë gjithmonë fjalën e fundit në këtë botë; për nder të njerëzimit nuk mund të ishte ndryshe.

Më shumë se kurrë, Turqia aziatike me tërbim, e pamëshirshme me Evropën, armiqësore ndaj çdo gjëje të ndershme, inteligjente, bujare, na sulmon me urrejtjen e saj shtazore dhe të pathyeshme!

Epo ! Ne do të dyfishojmë përpjekjet tona!

Ne kurrë nuk do të ndalemi së thirruri ndaj kësaj torfe sinekristësh, eunukësh, odaliskësh, shërbëtorësh, të preferuarish — që përbëjnë rrethin e Sulltanit të Kuq: — “Kaloni sërish Bosforin! Ju përfaqësoni të kaluarën e vdekur; ju jeni mohimi i çdo rendi moral ose material; ju jetoni me plaçkitje dhe dhunë; shkoni të gjeni çakejtë dhe hienat : jeni të së njëjtës race”!

Ne do të organizojmë rezistencën — këtë rezistencë të madhe dhe të shenjtë, e cila është preambula e gjithë rinovimit shoqëror. Birucat e torturës mund të jenë të tejmbushura — ne do të veprojmë — do të jemi të palodhur. Ne e dimë shumë mirë se kushdo që është i vendosur të sakrifikojë gjithçka për pavarësinë e tij nuk mund të shkatërrohet.

Pastaj, një ditë, revolucioni hakmarrës do të shpërthejë — revolucioni i madh dhe i bukur i rajave (raïave)…

Atë ditë, nuk do të ketë më Turqi”!

Sofje

Stojan Michaïlowski

Kryetar i Komitetit Maqedono-Andrinopojës.